غذای مکمل نوزاد، ماه هشتم

سه بار در روز تعداد دفعات تغذیه برای کودک می باشد و اگر نوزاد شیر خوار اشتها و تمایل بیشتری به غذا داشته باشد یک یا دو میان وعده بیشتر هم می توان اضافه کرد به شرط اینکه به مقدار شیر مادری که می خورد آسیبی نرسد. مقدار غذای کمکی مصرف شده توسط کودک بستگی به تمایل نوزاد دارد که عموماً تا ۱۰ قاشق مرباخوری در هر وعده می باشد و تا پایان ماه هشتم هم می‌تواند به ۱۵ قاشق مرباخوری افزایش یابد.
اگر کودکتان رشد خوبی ندارد همزمان با افزایش دفعات تغذیه کودک با شیر مادر، دفعات غذا خوردن و انرژی غذای مکمل کودک را هم افزایش دهید. در مورد نوزادان که هم شیر مادر را خوب می‌خورند و هم اشتها و تقاضای بیشتری برای مصرف غذا خوردن دارند در صورتی که براساس منحنی رشد کودک، اضافه وزن نداشته باشند دادن غذای بیشتر حداکثر ۲۰ قاشق مرباخوری در هر وعده غذایی بلامانع است.

هفته اول ماه هشتم:
در این ماه در حالی که برنامه قبلی ادامه دارد بایست زرده تخم‌مرغ پخته و سفت شده هم به برنامه غذایی نوزاد اضافه کنید. بعد از پختن تخم‌مرغ، زرده سفت شده را از سفیده جدا کرده و روز اول به اندازه یک نخود از زرده تخم‌مرغ را برداشته با کمی شیر مادر یا آب جوشیده شده، نرم نموده و به شیرخوار بدهید.زرده تخم مرغ را هر روز صبح به غذای نوزاد اضافه کنید ، این علاوه بر فرنی یا حریره می باشد تا به تدریج ظرف ۱۰ روز به یک زده کامل برسد. بعد از آن می توانید هر روز نصف زرده تخم‌مرغ را به کودک بدهید.
در صورتی که رشد کودک کند است یا از گوشت در برنامه غذایی اش استفاده نمی کنید و یا کودک به خوردن تخم‌مرغ تمایل نشان می دهد و به خوردن غذاهای دیگر اشتیاق زیادی نشان ندارد در اینصورت هر روز یک زرده پخته شده تخم‌مرغ را همراه با فرنی یا حریره بادام یا پوره سبزی به کودک بدهید.در صورتی که کودک به سختی زرده تخم مرغ را مصرف می کند آن را در سوپ وعده ظهر او رنده نمود یا زرده تخم‌مرغ پخته شده را در مقدار کمی شیر، رنده کرده و در کره یا روغن زیتون که داغ شده است ریخت و آنرا مرتب به هم زد.
تهیه زرده تخم‌مرغ به صورت نیمرو اشکالی ندارد به شرط این که زرده را اول کاملاً به هم بزنند و در روغنی که داغ شده است بریزند و تا زمانی که خود را می‌گیرد آنرا به هم بزنند. از دادن زرده تخم‌مرغ به شیرخوار به صورت عسلی اجتناب کنید.

توجه:
نحوه صحیح آب پز کردن تخم مرغ : تخم‌مرغ را پس از شستن باید در یک قابلمه کوچک و در آب معمولی قرار داد به طوری که آب روی آن را بپوشاند سپس روی اجاق گذاشت. پس از به جوش آمدن آب، بهتر است جوشیدن به مدت ۱۵ دقیقه دیگر ادامه یابد تا زرده تخم‌مرغ کاملاً سفت شود و میکروب‌‌های بیماری زا در آن از بین بروند.

تغذیه در هفته دوم ماه هشتم:
- توصیه می‌شود در تهیه سوپ کودک هفته‌ای یک بار به جای گوشت از جگر سالم گوسفند استفاده شود. (استفاده از جگر گوسفند به صورت کباب شده مجاز نیست).
- با اضافه کردن بلغور جو یا حبوبات (عدس و ماش که هضم آسان‌‌تری دارند) می‌توان تنوع و غلظت سوپ را می‌توان بیشتر کرد و برای کودک آش‌‌های خوشمزه تهیه نمود. هم چنین اضافه کردن عدس یا ماش جوانه زده به سوپ، پوره یا فرنی، ارزش غذایی آن را بیشتر می‌کند.
- از اواسط ماه هشتم به بعد علاوه بر پوره سبزی می‌توان میوه‌‌های رسیده و نرم مانند سیب، گلابی، هلو، زردآلو، انبه، گرمک، طالبی، آلو، هندوانه و موز سالم و رسیده را به تدریج به برنامه غذایی شیرخوار اضافه نمود.
با شروع هر یک از مواد غذایی جدید باید مراقب بروز علائم حساسیت و یا عوارض آن بود.
آب میوه طبیعی از میوه‌‌های مجاز که در منزل و با رعایت اصول بهداشتی تهیه می‌شود به اندازه ۶ تا ۱۲ قاشق مرباخوری (۳۰ تا ۶۰ سی‌سی) در روز اشکالی ندارد که توصیه می‌شود یا لیوان یا فنجان نشکن داده شود.
- ماست ماده غذایی بسیار مفیدی است که اکثر شیرخواران آن را دوست دارند برای این که شیرخوار با طعم ماست آشنا شود بهتر است ماست را جدا از غذا به او داد ولی اگر کودک دوست دارد غذا را با ماست بخورد مانعی ندارد. شروع ماست نیز با یک قاشق مرباخوری است و مقدار آن را می‌توان به تدریج و برحسب تمایل کودک، اضافه نمود.
برای تنوع بیشتر و افزایش کیفیت غذایی سوپ، توصیه می‌شود پنیر پاستوریزه کم نمک را ریز یا رنه کرده به سوپ کودک اضافه نمایند. بعد از غذا، دادن یک یا دو خرما یا رطب که پوست و هسته آن گرفته شده باشد تنها یا همراه با ماست به عنوان دسر برای کودک بسیار مفید و لذت بخش است.

همان طور که گفته شد از اواخر ۸ ماهگی به بعد کودک قادر است مواد غذایی را با انگشت خود بردارد و به دهان ببرد. این کار که تغذیه با انگشت نام دارد سبب تشویق کودک به عمل جویدن و تغذیه توسط خود او می‌گردد.تغذیه با انگشت خود کودک از هر دو جنبه، چه تکاملی چه تغذیه‌ای مهم بوده و باید سعی شود غذای کودک با غلظت درست و مناسب سن او تهیه و یا روش صحیح به او عرضه شود.

چند نوع غذای انگشتی مورد استفاده در این ماه

۳ـ ماه‌‌های نهم و دهم زندگی
بیشتر شیرخواران از ۹ ماهگی این مهارت را پیدا می‌کنند که با دست خودشان غذا بخورند و مایعات را با استفاده از هر دو دست خود از لیوان های دسته دار نشکن بنوشند (لیوان‌‌های لبه دار که به تازگی برای کودکان تهیه شده است مناسب نیستند زیرا سبب اختلال در گرفتن پستان مادر می‌شوند ضمن آن که تمیز کردن آنها هم مشکل است.)در این سنین، کودکان می‌توانند از غذاهایی با غلظت بیشتر مثلاً حلیم و پلو استفاده نمایند و غذاهای انگشتی را با دست خود بردارند. این زمان از نظر ارائه غذاهای جامد نرم بسیار حیاتی است واگر این غذاها حدود ده ماهگی ارائه نشود خطر مشکلات تغذیه‌ای بعدی افزایش می‌یابد.
در این دو ماه علاوه بر برنامه غذایی ماه هشتم، نان، ذرت، ماکارونی، رشته فرنگی و سیار حبوبات (به جز نخود و لپه) به برنامه غذایی کودک اضافه می‌شود.بنابراین می‌توان انواع سوپ‌ها، آش‌ها، حلیم‌ها و پلوهایی تهیه کرد که همراه با گندم، ذرت و یا حبوبات باشن. هر سه روز یک بار می‌توان یکی از حبوبات را به برنامه غذایی شیرخوار اضافه نمود.لوبیاها (چیتی، قرمز، چشم بلبلی، سفید و …) را قبل از پختن باید از شب قبل خیس کرد و پس از این که کاملاً پخته شدند به غذا اضافه نمود.
- نان ماده غذایی مفیدی است که بیشتر شیرخواران آن را دوست دارند. تکه‌هایی از نان (ترجیحاً نان سنگک) را می‌توان به دست کودک داد ولی باید او را تحت نظر گرفت.

دفعات تغذیه و مقدار غذا
دفعات تغذیه ۳ تا ۴ وعده در روز است و اگر شیرخوار میل داشته باشد یک تا دو میان وعده هم به آن اضافه شود. مقدار غذا بستگی به میل شیرخوار و میزان شیر دریافتی او دارد.
یک نمونه از برنامه غذایی نوزاددر ماه‌‌های نهم و دهم زندگی:
شیرمادر به دفعات مکرر و بر حسب میل و تقاضای شیرخوار و غذای کمکی به شرح زیر:

۴ـ ماه‌‌های یازدهم و دوازدهم زندگی
طی این دو ماه، افزایش تنوع، قوام و غلظت غذاها موجب می‌شود که مهارت جویدن کودک بیشتر شود. با آشکار شدن دندان‌ها و تکامل مهارت‌‌های حرکتی ظریف، شیرخوار می‌تواند تکه‌هایی از غذا را بکند، بجود، به عقب دهان ببرد و آن را ببلعد. شیرخواری که هنوز دندان در نیاورده است این کار را با لثه‌ها و آرواره‌‌های خود انجام می‌دهد لذا باید این مهارت‌ها را با ارائه غذاهایی که بتواند با دست خود بردارد و آن را بجود، تقویت کرد.