سوال پرسیدن کودکان، چگونه پاسخ دهید؟
کودکان خیلی زود سؤال کردن را شروع می‌کنند. ابتدایی‌ترین پرسش‌هایشان را از ما می‌کنند.
کودکان خیلی زود سؤال کردن را شروع می‌کنند. ابتدایی‌ترین پرسش‌هایشان را از ما می‌کنند؛ زیرا ماییم که محیط آن‌ها را کنترل می‌کنیم. ما اطلاعاتی که کودک دریافت می‌کند را نیز کنترل می‌کنیم.
گفتگو با کودک باید خیلی زودتر از آن‌که کودک مفهوم کلمات را بفهمد، شروع شود و درواقع از زمانی که اولین بار آن‌ها را در آغوش می‌گیریم، صحبت کردن باید به‌صورت بخشی از ارتباط ما با کودک درآید.
سؤال کردن امری طبیعی و عادی است و بخش مهمی از رشد کودک را تشکیل می‌دهد. سؤال‌ها باید در سطحی متناسب بافهم و رشد کودک و با حساسیت و توجه نسبت به معنی واقعی آن‌ها پاسخ داده شوند.
پاسخ دادن به این سؤالات، افزون بر اطلاعات دادن به کودک، فرصتی نیز برای تربیت او در اختیار ما قرار می‌دهد. همچنین طریقۀ پاسخ دادن به این پرسش‌ها روی سؤالاتی که بعداً توسط کودک پرسیده خواهند شد، تأثیر خواهد گذاشت.
یکی از مهم‌ترین کارهایی که والدین برای برانگیختن فرآیند یادگیری زبان و حس کنجکاوی کودک می‌توانند انجام دهند، پاسخ دادن به تمام پرسش‌های کودک است. کودکان در حدود دو تا سه‌سالگی در مورد همه‌چیز می‌پرسند و اگر شما همیشه برای پاسخگویی آماده‌باشید، سؤالات کودکان با بزرگ شدنشان، سنجیده‌تر و عمیق‌تر خواهد شد.
بااین‌حال بعضی از کودکان در مدتی کوتاه، بارانی از پرسش‌های ریزودرشت را بر سر ما فرومی‌بارند؛ به‌طوری‌که خارج از حد تحمل ما می‌شود و گاه نیز پرسش‌هایی مطرح می‌شود که جواب آن‌ها نیاز به تأمل و تحقیق دارد.
هنگامی‌که پرسش‌های آنان شروع می‌شود، تقریباً غیرممکن است که بتوان آن‌ها را متوقف کرد. به‌ویژه هنگامی‌که کودکان واقعاً در پی کسب اطلاعات نیستند و فقط سؤال می‌کنند چون می‌خواهند توجه اطرافیان را به خودشان جلب کنند؛ از موقعیتی بگریزند و یا اینکه ما را از کوره به درببرند.
روش‌های پیشنهادی زیر بدین منظور طراحی‌شده‌اند که چگونه پرسش‌های کودکتان را به نحوی مفید و مؤثر پاسخ دهید و چگونه با کودکی که واقعاً سؤال نمی‌کند و از آن برای مقاصد دیگر سود می‌جوید، برخورد کنید.
از گفتار برای برانگیختن حس کنجکاوی کودک استفاده کنید.
مدت‌ها پیش از اینکه کودک شروع به پرسیدن سؤالات واقعی کند، فرض کنید که او برای به دست آوردن اطلاعاتی در مورد جهان اطرافش سؤال می‌کند (منظور این است که مثلاً اگر کودک صرفاً برای جلب‌توجه سؤال می‌کند، شما طوری پاسخ دهید که انگار او می‌خواهد دائماً اطلاعاتی دریافت کند).
برای گفتگو در مورد چیزهایی که هر دو می‌بینید و یا کارهایی که انجام می‌دهید، از زبان بچه‌گانه استفاده نکنید؛ بلکه زبان محاورۀ معمولی خودتان را به کار ببرید. اشیاء و کارها را اسم‌گذاری کنید. طوری صحبت کنید که به نظر برسد او مسائل را می‌فهمد. فراموش نکنید که کودکان، زبان را از شما یاد می‌گیرند.
به محتوای پرسش‌ها پاسخ دهید.
دقیقاً به سؤال کودک گوش کنید و بکوشید به سؤال اصلی و محتوای واقعی آن جواب دهید. در این‌گونه موارد، سعی نکنید با گفتن اولین چیزی که به ذهنتان می‌آید، به‌اصطلاح او را از سرخودتان وا کنید. از سوی دیگر، کوهی از اطلاعاتی که برای درک آن‌ها آمادگی ندارد، روی سرش نریزید.
برای پرسیدن زمان تعیین کنید.
زمانی که کودک چهارسالۀ شما، بارانی از سؤالات را بی‌پروا بر سر شما فرومی‌بارد و شما را آزار می‌دهد، زمانی را برای طرح پرسش‌ها تعیین کنید. برای مثال، می‌توانید بگویید: علی، تا پنج دقیقه می تونی هر سؤالی رو که دوست داری و به فکرت می رسه بپرسی. بعد از پنج دقیقه، من دیگه نمی تونم به سؤالاتت جواب بدم. خوب حاضری؟ بپرس!
اجازه ندهید که چراها به‌صورت یک‌راه فرار دربیاید.
کودکان بزرگ‌تر، معمولاً از پرسیدن، برای طفره رفتن از زیر بار مسئولیت استفاده می‌کنند. برای اینکه با این روش کودکان کنار بیایید، دستورات خود را بسیار روشن به آن‌ها بدهید. اگر جواب آن‌ها این است که چرا من باید این کار را انجام دهم؟ دستور را با دادن یک توضیح کوتاه و مجمل دوباره تکرار کنید: زمان بازی تموم شد، چون موقع خواب شده. اگر کودک مقاومت کرد:
- از روش سوزن گرامافون گیرکرده استفاده کنید (منظور این است که مانند گرامافونی که سوزنش گیرکرده و به‌طور پیوسته بخشی از موسیقی را تکرار می‌کند، پاسخ خود را به کودک تکرار کنید).
- از شگرد نادیده گرفتن استفاده کنید. سؤال کودک را نادیده بگیرید. اجازه ندهید که او با پرسش‌های خود، شما را تحت سلطه درآورد. به‌جای پاسخ دادن به سؤال او، دوباره دستور قبلی خود را تکرار کنید. هر بار که کودک بدون چون‌وچرا دستور شما را اطاعت کرد، او را تحسین کنید.
- کار را با محرومیت موقت یا تصحیح بیش‌ازحد پیگیری کنید. برحسب دستوری که داده می‌شود، معمولاً این دو روش مؤثر واقع می‌شوند. بااین‌حال، اگر در مورد شما این‌طور نیست، باید مشکل برنامه‌ریزی خود را با یک رویکرد قدم‌به‌قدم حل و رفع کنید. در مواردی ممکن است به کمک تخصصی نیاز داشته باشید.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼