مصرف آنتی بیوتیک در بارداری، امکان دارد؟

مصرف بعضی آنتی بیوتیک‌ها در بارداری بی‌خطر است؟ آنتی بیوتیک ها در دوران بارداری به بعضی از خانم های باردار تجویز می گردد با این وجود در انتخاب میزان آن باید دقت شود. مصرف برخی از آنتی بیوتیک ها توسط مادر باردار بی خطر بوده و در عین حال مصرف برخی از آنتی بیوتیک ها همراه با خطراتی برای مادر و جنین می باشد.

مصرف آنتی بیوتیک‌ در زمان حاملگی اشکالی ندارد؟

وقتی جواب آزمایش بارداری مثبت می شود، تغییرات زیادی در بدنتان اتفاق می افتد. این تغییرات بدن را برای پذیرش عفونت ها مستعدتر کرده و در برخی موارد نیاز به مصرف آنتی بیوتیک خواهید داشت.گزارش ها حاکی از اینست که تقریبا 20 تا 25 درصد از خانم ها در دوران بارداری به منظور درمان عفونت های مجاری ادراری، عفونت های منتقله از راه جنسی (STD) و عفونت های فوقانی تنفسی که نیاز به درمان دارند، آنتی بیوتیک مصرف می کنند.

مصرف آنتی بیوتیک های انتخابی می تواند منجر به ایجاد ناهنجاری های مادرزادی در نوزادان شود. بنابراین سوال اینجاست که آیا باید در چنین موقعیتی آنتی بیوتیک را مصرف کنید یا از بهتر شدن و احتمال نقص جنین بگذرید؟ نگران نباشید. طبق مطالعات انجام شده، این یک انتخاب صفر و صد نیست و راه های دیگری نیز وجود دارد. در این مقاله به نکاتی اشاره می شود که شما و نوزادتان را از خطر حفظ می کند.

عفونت ها را بشناسید

منظور از عفونتی که نیاز به مصرف آنتی بیوتیک دارد عفونت باکتریایی است. عفونت ویروسی به دو علت نباید با آنتی بیوتیک درمان شود:

- آنتی بیوتیک تاثیری روی عفونت ویروسی نخواهد داشت.

- مصرف زیاد آنتی بیوتیک منجر به مقاوم شدن باکتری ها به دارو می شود، بنابراین ممکن است زمانی که به آنتی بیوتیک نیاز دارید، موثر واقع نشود.

- عفونت های باکتریایی شایع در بارداری عفونت دستگاه ادراری و استرپ گروه B هستند. در چنین عفونت هایی تنها راه درمان که به بهبود شما کمک می کند آنتی بیوتیک است و با وجود خطر احتمالی برای جنین باید آن را مصرف کنید. چرا؟ چون در برخی موارد درمان نکردن بیماری بیشتر از مصرف آنتی بیوتیک جنین را در معرض خطر قرار می دهد.

همه آنتی بیوتیک ها یکسان نیستند

اصطلاح کلی آنتی بیوتیک می تواند برای زنان باردار ترسناک باشد. با وجود اینکه باید در مصرف آنتی بیوتیک احتیاط کرد اما این دارو بخش مهمی از فرایند درمان را تشکیل می دهد. اگر دچار عفونت باکتریایی شوید پزشک با دقت آنتی بیوتیک مورد نیاز شما را تجویز می نماید، زیرا آنتی بیوتیک ها با هم فرق دارند. مصرف بسیاری از داروها در زمان بارداری کاملا بی خطر است اما بعضی از داروها نیز موجب ایجاد ناهنجاری های تولد می شوند.

لیست دسته بندی داروها در بارداری که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تدوین شده می تواند به پزشکان (و مراجعین آن ها) کمک کند از میزان ایمنی داروها در دوران بارداری اطلاع پیدا کنند. در این دسته بندی داروها در گروه های D,C,B,A تا X قرار گرفته اند. مصرف داروهای گروه A برای زنان باردار ایمن هستند و دارو های گروه X برای جنین خطرناک بوده و زنان باردار نباید آنها را استفاده کنند. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید از پزشک خود درباره داروهای مجاز بارداری سوال کنید. همچنین می توانید دسته بندی هر دارو را روی جعبه آن مشاهده کنید.

نقص عضوهای ناشی از مصرف آنتی بیوتیک های گروه X، شامل آنانسفالی (بد شکلی جمجمه و مغز جنین)، آترزی کوآنال (انسداد مجرای بینی)، نقص عضو عرضی (transverse limb deficiency)، فتق دیافراگم، نقایص چشمی، نقص قلب مادرزادی و شکاف کام می باشند.

سازمان غذا و دارو نیاز به اطلاعات محکم، مستند و زیادی دارد تا بتواند دارویی را در گروه A قرار دهد (مطالعات کنترل شده حاکی از بی خطر بودن مصرف این گروه از داروها برای مادر و جنین است)، البته استفاده از داروهای گروه B مانند داروی آگمنتین نیز برای زنان باردار ایمن به شمار می آید. آنتی بیوتیک ها معمولا برای درمان عفونت های باکتریایی مانند سینوزیت، ذات الریه و برونشیت استفاده می شوند و تمام این بیماری ها در صورت درمان نشدن برای جنین خطرناک خواهند بود. داروهای گروه Bمطالعات حیوانی را پشت سر گذاشته اند و به نظر می آید اثر سوئی روی زنان باردار نخواهند داشت.

بعنوان نمونه، هیچ ارتباطی بین مصرف پنی سیلین، (شایع ترین آنتی بیوتیک مصرفی در زمان بارداری) و دیگر آنتی بیوتیک های نسخه ای پر مصرف در دوران بارداری با افزایش احتمال 30 نقص مادرزادی مختلف دیده نشده است. پنی سیلین در گروه B بارداری قرار دارد.

با توجه به اینکه ملاحظات اخلاقی مانع آزمایش داروها روی زنان باردارشده است، بنابراین برای بسیاری از داروها مطالعات کافی و کنترل شده انسانی دقیقی وجود ندارد.

البته ممکن است برخی داروهای گروهB نیز اثرات سوئی روی جنین ایجاد کنند که هنوز شناسایی نشده باشند. بنابراین با وجود اینکه مصرف داروهای گروه B در زنان باردار ایمن در نظر گرفته شده است اما تنها زمانی باید تجویز شوند که پزشک کاملا مطمئن است مزایای آن به شدت بر معایب احتمالی اش روی جنین و مادر می چربد.با اینکه چندین دهه است ایمنی مصرف بسیاری از آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین در زنان باردار مشاهده شده است، اما گونه های مقاوم باکتری ها، پزشکان را مجبور کرده تا طیف وسیع تری از آنتی بیوتیک ها را در زنان باردار استفاده کنند. ایمنی یک دارو به چندین عامل مربوط است، نوع آنتی بیوتیک، اینکه در چه زمانی از بارداری مصرف می شود، دوز و مدت مصرف.

حتی اگر مطالعات، آنتی بیوتیکی را با بروز نقایص تولد در ارتباط بداند، شانس وقوع آن بسیار کم است. به عنوان مثال احتمال ابتلا به سندرم قلب چپ هیپوپلازی حدود یک نفر در 4200 نفر است. احتمال بروز این سندرم با مصرف آنتی بیوتیک های سولفونامید مثل سپتریم و باکتریم، سه برابر افزایش می یابد و نتیجه نهایی این احتمال، یک نفر در 1400 خواهد شد!

به چه دارویی ایمن می گویند؟

معمولا مصرف بعضی آنتی بیوتیک ها در دوران بارداری ایمن در نظر گرفته می شود. از جمله این آنتی بیوتیک ها می توان موارد زیر را نام برد:

- آموکسی سیلین

- آمپی سیلین

- آگمنتین

- پنی سیلین

- سفالکسین

- کلیندامایسین

- اریترومایسین

مصرف بعضی از آنتی بیوتیک ها به طور معمول در زمان بارداری ایمن محسوب نمی شود:

- باکتریم

- سیپروفلوکساسین

- داکسی سایکلین

- فورادانتین

- ماکروبید

- ماکرودانتین

- مینوسیکلین

- سپترا

- تتراسایکلین

(توجه داشته باشید که این لیست تمام دارو های ایمن و ناایمن را شامل نمی شود)

عوارض مصرف آنتی بیوتیک های غیر ایمن در بارداری

از مصرف انواع دیگر آنتی بیوتیک بغیر از موارد بالا در دوران بارداری توسط مادر باید اجتناب شود.

آنتی بیوتیک تتراسایکلین در بارداری

تتراسایکلین می تواند به کبد مادر بارداری آسیب وارد نماید و هم چنین باعث تغییر رنگ دندانهای در حال شکل گیری جنین شود.

آنتی بیوتیک تریمتوپریم و سولفامتوکسازول در بارداری

همچنین مصرف دو انتی بیوتیک تریمتوپریم و سولفامتوکسازول بصورت همزمان باعث عفونت مجرای اداری می شود. اگرچه تاکنون شواهدی گواه بر این مدعا یافت نگردیده است که مصرف این آنتی بیوتیک ها موجب نقص های تولد جنین می شود، اما تحقیقات بیشتری برای اثبات بی خطر بودن آنتی بیوتیک ها لازم است. اگر مصرف آنتی بیوتیک بهترین راه حل در درمان مشکل شماست، پزشک شما حتماً ایمن ترین نوع و میزان آن را برای شما تجویز می نماید.با وجود مقدار بسیار زیاد آنتی بیوتیک موجود در بازار، امکان لیست کردن تمامی آنها در اینجا وجود ندارد. اما آن دسته از آنتی بیوتیک هایی که به طور کلی مصرف آنها در دوران بارداری بلامانع می باشد، شامل این چند مورد هستند:

- مصرف پنی سیلین ها در دوران بارداری (مثل آموکسی سیلین و آمپی سیلین)

- مصرف سفالوسپورین ها در دوران بارداری (مثل سفالکسین)

- مصرف اریترومایسین در دوران بارداری

آنتی بیوتیک هایی که باید از مصرف همزمان آنها در زمان بارداری خودداری کنید

آنتی بیوتیک هایی که باید از مصرف همزمان آنها در زمان بارداری خودداری کنید شامل استرپتومایسین (مورد استفاده در درمان سل) که می تواند باعث از دست دادن شنوایی کودکتان شود، تتراسایکلین (مینوسایکلین، اکسی تترا سایکلین و دوکسی سایکلین) مورد استفاده در درمان آکنه و عفونت های تنفسی. اگر در سه ماهه دوم و یا سوم بارداری، تتراسایکلین مصرف کنید احتمال بی رنگ شدن دندان های کودک در حال رشد وجود خواهد داشت.