خواب کافی برای کودکان، سنین مختلف

میزان خواب کافی در کودک و هر چه به آن مربوط می شود، از خواباندن او و بیداری های شبانه دوران نوزادی گرفته تا به رختخواب فرستادن کودک بازیگوش در سن دبستان، یکی از مشغله های همیشگی ذهن پدر و مادرها و پرستاران کودک است.
اما یک کودک از تولد تا پایان نوجوانی به چه میزان خواب در شبانه روز نیاز دارد؟ در زیر، پاسخ یک کارشناس را به این پرسش می خوانید:

چه میزان خواب کافیست؟
به هیچ وجه عدد اعجاب انگیزی از ساعات گزارش شده توسط کلیه اطفال در گروه سنی خاصی وجود ندارد. ممکن است خواب کودک ۲ ساله ای بین ساعات ۸ شب تا ۸ صبح روز بعد باشد، در حالی که کودک ۲ ساله دیگری بعد از خوابیدن بین ساعات ۱۰ شب تا ۵ صبح روز بعد کاملاً هوشیار به نظر آید.
با توجه به این که هر کودک به عنوان یک شخصیت واحد، نیازهای اختصاصی خویش را برای به خواب رفتن دارا می باشد لیکن خواب قریب به اتفاق کودکان براساس سن آنان در یک گسترده (محدوده) خاصی از ساعات شبانه روز اتفاق می افتد.

برای این نوزادان فرمول خاصی برای به خواب رفتن وجود ندارد زیرا ساعت فیزیولوژی (درونی) آنها هنوز تکامل نیافته است. آنها عموماً برای مدت ۱۶ تا ۲۰ ساعت که در طول شبانه روز به دفعات تقسیم می شود یا می خوابند و یا چرت می زنند با این حال نوزدان را در دو هفته اول تولدشان می بایست هر ۳ یا ۴ ساعت یکبار به لحاظ تثبیت وزن حاصل شده در آنها بیدار نمود، و بعد از آن مهم نیست که کودک برای مدت طولانی به خواب برود.
درست زمانی که والدین احساس می کنند کودکشان در طول شب به خواب رویائی و دور دستی فرو رفته است، از آن زمان است که می توان دریافت که ساعات خواب کافی کودک از روز به شب در حال تغییر و شکل گیری است. در ۳ ماهگی خواب کودک با ۵ ساعت در طول روز و ۱۰ ساعت در شب و غالباً بایک یا دو وقفه صورت می پذیرد که حدود ۹۰ درصد اطفال در این سن در طول شب به طور تقریبی به میزان ۶ تا ۸ ساعت به خواب نیاز دارند.
نکته : اما مهم است بدانیم که اگر کودکان در طول زمان خواب به نوعی گریه کردند و یا انواع صداها را از خود درآورند، الزاماً نباید بیدار باشند، حتی اگر در طول شب تنها برای چند دقیقه بیدار شوند دوباره به خواب خواهند رفت. بهتر است که اجازه دهیم کودکان چگونه به خواب رفتن را خود بیاموزند و تجربه نمایند. با این حال اگر کودک زیر ۶ ماهه به دفعات گریه کردن را ادامه دهد زمانی است که به نیاز او پاسخ دهید.

در شش ماهگی ممکن است کودک در حدود ۳ ساعت در طی روز و ۱۱ ساعت در شب بخوابد، در این سن شما می توانید عکس العمل خود را نسبت به رفتار کودکی که در طول شب بیدار شده و گریه می کند تغییر دهید. شما می توانید به مدت ۵ دقیقه او را به آرامی در گهواره اش نوازش کرده تا مجدداً به خواب رود و اگر موفق نشدید بدون اینکه کودک را از جایش بلند کنیدبا گفتن کلماتی آرام و نیز با مالش دست بر پشت او، کودک را آرام نمائید وسپس همانجا رها کنید مگر آنکه کودک شما علائم بیماری را از خود بروز نماید، که در این صورت کودک بیمار را می بایست از جایش برداشته و آرام نمائید و اگر به گریه کردن ادامه می دهد شما اجازه دارید کمی بیش از ۵ دقیقه و به آرامی به نوازش او بپردازید، به همین ترتیب طفل بعد از چند روز به خواب رفتن مجدد را در محل مناسب خویش خواهد آموخت ولیکن اگر از خواب برخاستن های مکرر او بیش از ۵ یا ۶ نوبت در طول شب اتفاق افتد، حتماً باید با از پزشک کودک خود مشورت بگیرید.
نکته : بین سن ۶ ماهگی تا یکسال، هیجان های متفرقه عامل بزرگی برای بیدار شدن کودکان از خواب به شما می آیند، اما روش کلی برای مقابله با این بیداری های نابه هنگام در طول شب همان روش برخورد با کودکان در ماه های نخستین تولدشان می باشد:به هیچ وجه آنان را از گهواره شان بلند نکنید، چراغ ها را روشن ننمائید، آواز نخوانید، با آنان صحبت و یا بازی نکنید و حتی اقدام به تغذیه آنها ننمائید که تمام این اعمال کودکان را در تکرار رفتارشان تشویق می نماید.

یک تا سه سالگی
اغلب کودکان در بین سنین ۱ تا ۳ سالگی حدود ۱۰ تا ۱۳ ساعت می خوابند. هیجانات گوناگون و یا تمایل به بیدار ماندن با پدر و مادر و غافل نشدن ازجریاناتی که در پیرامون خود می گذرد و می تواند عاملی برای عکس العمل متقابل کودک در برابر خواب و بیدار ماندن تلقی گردد. زمان شروع علائم به خواب رفتن کودکتان را در شب هنگام یادداشت کرده و سعی نمائید که آن را در شب های آتی به عنوان زمان تقریبی به خواب رفتن او اعمال کنید. به استراحت نمودن اطفال ۲ یا ۳ ساله خود در طول روز اصرار نورزید مگر سستی و خستگی بر آنها فائق آید.
والدین گه گاه به اشتباه فکر می کنند که بیدار نگه داشتن کودکان به طرق مختلف آنان را برای به خواب رفتن در ساعت مقرر کمک می نماید. در حقیقت اگر کودکان بیش از حد خسته شده باشند ساعت مشخصی برای خوابیدن نخواهند داشت. برقراری ساعت معمول خواب به کودکان کمک می نماید تا آنان آرامش داشته و برای خواب مهیا گردند. برای اطفال ۱ تا ۳ ساله حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد تا با خواندن داستان و یا شنیدن یک موسیقی ،دوش گرفتن به خواب روند .

کودکان پیش دبستانی در حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت در هر شب می خوابند اما دلیلی وجود ندارد که به طور کلی در این حد آنها در خواب باشند. کودک ۵ ساله ای که در طول شب به قدر کافی استراحت نموده است نیازی به خواب در طول روز ندارد، با این حال اغلب مربیان مدارس و مهدها کودک زمان خاصی را برای استراحت کردن کلیه کودکان در نظر می گیرند. برای کودک ۵ ساله ای که معمولاً دچار کابوس شبانه گردیده و به خواب رفتن مجدد او کمی با مشکل همراه می باشد بهتر است که از مجموعه لوازمی که بدین منظور آماده گردیده است کمک گرفت. این لوازم شامل اسباب بازی هائی است که به جهت سپری نمودن وقت کودک و ایجاد آرامش در او گردآوری شده است مانند چراغ قوه،کتاب بازی های کامپیوتری، نوارهای داستانی و… این مجموعه می بایست در اتاق کودک و در دسترس وی باشد تا هر زمان از نیمه شب که کودک اراده نماید بتواند به آنها دسترس داشته و با آنها سرگرم گردد تا به آرامش رسیده و مجدداً به خواب رود.

کودکان در بین سنین ۶ تا ۹ سالگی حدود ۱۰ ساعت را در خواب بسر می برند.
مشکلات این کودکان در زمان خواب می تواند نشأت گرفته از نیاز آنان به خلوت کردن با والدین خود، بدون حضور دیگر افراد خانواده و بستگان نزدیک باشد.
سعی نمائید قبل از به خواب رفتن کودک با او خلوت کنید و با گفتگوئی کوتاه به آنان درباره همه چیز اطمینان خاطر بخشید، که این کار خود در به آرامش رسیدن کودک و ادامه آن در طول خواب کمک فراوان می نماید. فقدان و یا کمبود خواب در کودکان باعث تندخوئی، انواع رفتارهای افراطی و همچنین بیماری اختلال کم توجهی در کودکان و بیش فعالی می شود .