مهد کودک برای بچه ها، نکاتی ضروری

در مقاله زیر در مورد آموزش کودک در زمان شروع مهد و نحوه برخورد کودک با پرستار کودک و مربی مهد در سنین پیش دبستان می خوانید.

دوران پیش دبستان ( ۳تا ۶ سالگی )
ایجاد تجربه خوب از مهد کودک
بیشتر روانپزشکان کودک و نوجوان باور دارند که محیط ایده آل برای رشد و پرورش خردسالان ، درون خانه و در کنار والدین و خانواده است . پرستاری روزانه کودک توسط والدین در ماه های اول زندگی بسیار مهم است. چون در اغلب موارد این محیط ایده آل در دسترس نیست، نقش مهد کودک ها به خصوص در سال های نخست زندگی باید مورد توجه قرار گیرد . ( برخی متخصصان توصیه می کنند والدین حداقل ۶ ماه یا بیشتر ، مراقبت از کودک را خودشان بر عهده بگیرند ) .آن ها همچنین بر اهمیت مواردی مانند زمان مناسب سپردن کودک به مهد کودک ، میزان مراقبت روزانه کودک و کیفیت آن در تکامل بچه اتفاق نظر دارند. قبل از انتخاب یک مهد کودک ، والدین باید منابع در دسترس را مرور کنند و نحوه برخورد مسئولین مهد کودک را با کودک ببینند.
گاه والدین فرزند کوچک خود را به کسی که پرستاری از چند کودک ا همزمان انجام می دهد می سپارند. شیر خوار و کودک زیر ۵/۲ سال نیاز دارد به این که :
- بزرگسالان بیشتری برای پرستاری از کودک وجود داشته باشند.
- توجه فردی بسیاری دریافت کنند.
- پرستار کودک یا پرستاران برای یک دوره طولانی تعویض نشوند.
- پرستار کودک با او بازی کند ، سخن بگوید ، لبخند بزند ، او را تشویق و سرگرم کند. والدین باید به دنبال پرستاری باشند که خونگرم ، مهربان ، دارای اعتماد به نفس و با توجه بوده و در مقابل کودک مسئولیت پذیر باشد . پرستار کودک باید بتواند مهارت های اجتماعی و رفتار مثبت بچه را تشویق و در مقابل رفتار های منفی او محدودیت هایی اعمال کند. والدین باید به ظرفیت پرستار کودک در برقراری ارتباط با بچه هایی در سنین مختلف حساس باشند . بعضی افراد فقط می توانند در برخی مراحل خاص تکاملی بچه ها مفید واقع شوند.
والدین باید بدانند که پرستاران مهد کودک چه مدتی قرار است در این مرکز کار کنند. تغییرات مکرر در کادر مهد کودک یا هر تغییر در یک مرحله حیاتی از تکامل بچه ها می تواند برای آن ها ناراحتی ایجاد کند. اگر والدین از عملکرد مهد کودکی که انتخاب کرده اند ، رضایت ندارند باید پرستار کودک را تغییر دهند . همه والدین حق دارند در طول روز به مهد کودک مراجعه و وضعیت مراقبت از بچه ها را بررسی کنند.
بسیاری از بچه ها ، به خصوص بعد از سه سالگی از حضور در مهد کودک های خوبی که بتوانند در آن جا سرگرم شوند و نحوه تعامل با دیگران را بیاموزند ، سود می برند.
از نظر روانشناسان کودک ، یک مهد کودک ایده آل دارای ویژگی های زیر است :
-مربیان آموزش دیده و با تجربه ای که از بودن با بچه ها لذت ببرند ، آن ها را درک و هدایت کنند.
-تعداد مربیان و کمک مربیان کافی باشد ، حداقل برای هر ۵ کودک یک پرستار ( بررسی های نشان داده اند هر چه گروه ها کوچکتر باشند ، بهتر است ، یعنی هر ۵ بچه با یک پرستار از ۲۰ بچه با ۴ مربی بهتر است ) .
-پرسنل ، سابقه کار طولانی در آن مهد کودک داشته باشند.
-فرصت های کار خلاقانه ، بازی های فکری و فعالیت های جسمی در آن جا فراهم باشد.
-فضاهایی برای تحرک در داخل و خارج ساختمان موجود باشد.
-تعداد زیادی وسایل طراحی ، رنگ آمیزی و اسباب بازی و همچنین محلی برای ورزش و بازی و امکاناتی مانند تاب داشته باشد.

مراقبت از کودک در منزل و مهد کودک
اگر به نظر می رسد بچه از رفتن به مهد کودک می ترسد ، والدین باید محیط جدید را به تدریج به او معرفی کنند ، مثلاً یکی از والدین در کنار کودک حضور داشته باشد و نزدیک محل بازی او بایستد. کودک و والد باید هر روز مدت طولانی تری در مهد بمانند تا وقتی که کودک خود بخواهد عضوی از گروه شود.
اگرچه والدین ممکن است نگران بچه ها باشند ولی باید در کمک کردن به آن ها برای کسب موفقیت ، پیشقدم شوند.
اگر کودک در برابر ترک خانه ، ترس مداوم یا غیر معمول دارد ، والدین باید این مسئله را با متخصص کودکان فرزند خود در میان بگذارند.

جدا شدن کودک از والدین
تمام کودکان باید یاد بگیرند که وقتی به طور موقت از پدر و مادرشان جدا می شوند چگونه با این جدایی کنار بیایند. این جدایی ممکن است هم برای پدر و مادر و هم کودک مشکل باشد. ولی پدر و مادر هم نیاز دارند که برخی اوقات زمان هایی را برای انجام کار های خود اختصاص دهند و کودک هم ممکن است از این که اوقاتی را با اشخاص دیگر غیر از پدر و مادرشان بگذرانند لذت ببرد.
گرچه خجالت کشیدن در برخورد با آدم های جدید و اضطراب جدا شدن از والدین در کودک پیش دبستانی شایع است.
هیچ گونه شواهدی هم وجود ندارد که نشان دهد مهد کودک یا سپردن کودک به پرستار کودک اثر بدی روی آنان داشته است، به این شرط که نگهداری کودک به عهده مراقبی باشد که با کفایت و دلسوز بوده و از او مراقبت کند. از همه مهم تر این که باید سعی نمود تا حد امکان کودک همیشه نزدیک مراقب باشد نه اینکه افراد متعدد در زمان های مختلف مسئول نگهداری کودک باشند. ولی در این بخش توصیه هایی مطرح می شود تا به کودک پیش دبستانی خود بیاموزید با دیگران اخت شود و به راحتی دوری از شما را بپذیرد.

جدایی از والدین چه پیامدهایی برای کودک دارد ؟
وقتی کودک را نزد مراقب می گذارند ، برخی از آن ها هنگامی که والدین می خواهند محل را ترک کنند به پدرومادر آویزان می شوند و گریه می کنند . حتی فکر رفتن والدین ممکن است آنان را وحشت زده کند. برخی کودکان هم وقتی پدر و مادر نزد آن ها بر می گردند زیر گریه می زنند.

مشکل کودک از اینکه از والدینشان جدا می شود چیست ؟
کودک پیش دبستانی ممکن است از این موضوع بترسند که اگر اجازه بدهد پدر و مادرش از جلوی چشم آن ها دور شود اتفاق بدی برایش می افتد.
کودکان گاهی نگران هستند که نکند والدینشان دیگر برنگردند و یا نگران امنیت آنان باشند. این نوع ترس ها در زمان هایی که خانواده ها خود در فشارهستند ، مانند اسباب کشی و جا به جایی منزل ، بیماری اعضای خانواده یا مشکل در روابط پدر و مادر ، بیشتر پیش می آید.
والدین هم ممکن است از گذاشتن کودک نزد سایر مراقبین احساس گناه کرده یا نگرانی داشته باشند ولی این کارهم درست نیست که پدر و مادر تنها به دلیل واکنش هایی که کودک در مورد ماندن پیش دیگران نشان می دهد تسلیم شوند و هیچ وقت بدون آن ها بیرون نروند. اگر فرصت به کودکان برای آموختن چگونگی جدا شدن از والدین محدود باشد به احتمال زیاد رفتارهای وابستگی شان ادامه پیدا می کند.

چگونه می توان از بروز مشکل پیشگیری نمود ؟
- کودک را از پیش آماده کنید
پیش از شروع دوره مهد کودک ، پیش دبستانی یا کودکستان در مورد آن با کودک صحبت کنید . از مکان مورد نظر به همراه کودک بازدید به عمل آورید تا او در آنجا احساس راحتی کند. نزدیک کودک بمانید و اجازه دهید سایر کودکان را تماشا کند. او را مجبور کنید در فعالیت ها شرکت کند. اگر امکان دارد ، چندین بار از محل بازدید کنید و مدت ماندن را کمی طولانی تر کنید.
پیش از این که کودک را نزد دوستان یا بستگان بگذارید با کودک در موقعیت های متعدد ملاقات داشته باشید. این روش به کودک فرصت می دهد تا دیگران را بشناسد و آنجا احساس راحتی کند. اگر قرار است کودک شما به یک گروه از همسالان بپیوندد ، از کودک دیگری از همان گروه دعوت کنید که در صورت امکان ، به منزل شما بیاید . بدین ترتیب چون کودک شما با او آشنا شده او را در گروه پیدا خواهد کرد.
در روز مورد نظر ، برای کودک توضیح دهید که او قرار است کجا برود و شما کجا می روید و کی بر می گردید. سعی کنید زمان بازگشت خود را به چیزی که برای کودک شما قابل فهم است ربط بدهید.
مثلاً بگوئید " فرزانه جان ، وقتی که ناهارت را خوردی من میام ، یا وقتی بعازظهر از خواب بیدار شدی من بر می گردم و تو را با خودم به پارک می برم. "