رشد کودک دو ساله، مرحله به مرحله

رشد کودک دو ساله نسبت به دوران نوزادی بسیار تفاوت دارد. کودک شما اکنون مستقل شده و بسیاری از کار‌ها را به تنهایی انجام می‌دهد. او می‌تواند حرف بزند و برای مدتی با اسباب بازی هایش وقت بگذراند.
کودک نوپا طی این دوازده ماه به شکل روز افزونی مستقل شده؛ اما هنوز به محبت و درک بی قید و شرط شما نیازمند است. یکی از خصوصیات بارز کودک در این سن این است که به طور مداوم به شما نزدیک و از شما دور می‌شود. یعنی ضمن اینکه می‌خواهد مستقل باشد، به حمایت شما نیز نیاز دارد. برای پاسخ به این نیاز عاطفی کودک باید از افت و خیز‌های شخصیتی او با خبر بوده و او را درک و حمایت کرد.

رشد کودک دو ساله از لحاظ جسمی
تفاوت میان کودکی که تا همین یک سال پیش نمی‌توانست راه برود و اکنون می‌تواند علاوه بر راه رفتن، بدود و لگد بزند نشان دهنده آمیزه حیرت آور مهارت‌های جسمی او با یکدیگر است.
هماهنگی ماهیچه‌ای
بالا و پایین رفتن از وسایل کم ارتفاع منزل یکی از تلاش‌های کودک در این سال بوده که اکنون به خوبی از پس آن بر می‌آید. اگر به تماشای او بنشینید، خواهید دید که او برای این حرکات کاملا محتاط عمل می‌کند. مثلا به زیر پای خود نگاه می‌کند تا فاصله را تشخیص دهد و برای پایین آمدن یک پای خود را می‌کشد تا زمین را پیدا کند و سپس پای دیگرش را پایین می‌آورد.
برخی کودکان نوپا سعی می‌کنند بالا و پایین بپرند، اما پاهایشان هنوز تمایل ندارد از زمین جدا شود. تمام اوقات ماهیچه‌های کودک در حال قوی شدن و هماهنگی با یکدیگرند.
اکنون فعالیت‌هایی مانند دولا شدن و برداشتن چیزی از روی زمین و سپس به راحتی به حالت ایستاده در آمدن برای کودک به دلیل قدرت بیشتر و انعطاف در مفاصل لگن و زانو‌ها کاملا استادانه انجام می‌شود. اما هنوز هم دویدن او با اشکال روبروست و برای دور زدن باید سرعت خود را کم کند و سپس به دویدن ادامه دهد.

رشد کودک دو ساله از لحاظ شناختی یا ذهنی
تجارب بدنی موجب پیشرفت مهارت‌های ذهنی کودک می‌شود. برای مثال:
-او می‌داند چکش اسباب بازی برای کوبیدن است و به موقع از آن استفاده می‌کند.
-وقتی ماشین بازی می‌کند صدای "قام قام" از خود در می‌آورد و هنگام بازی با سگ اسباب بازی صدای "واق واق" در می‌آورد.
-می‌تواند فرق میان ماشین اسباب بازی و ماشین واقعی یا یک سگ پلاستیکی و تصویر سگ واقعی در کتاب را تشخیص دهد. او می‌داند با آنکه ماشین‌ها شبیه هستند، اما تفاوت‌هایی هم دارند. برای مثال، یکی واقعی و دیگری نیست.
در تمام لحظه‌ها او در حال صحبت کردن در باره آنچه می‌بیند، است. در این هنگام می‌توانید با پرسیدن سوالاتی دانش او را بالا ببرید. نکته دیگر در این سن تغییر قابل ملاحظه در درک کودک است. به دنبال پیشرفت زبان و بهتر شدن حافظه، درک کودک از مسایل بیشتر می‌شود.

این دو در ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر قرار دارند. به خاطر آوردن چیز‌هایی که اسم دارند در مقایسه با اشیا انتزاعی برای کودک بسیار آسان‌تر است.
تا آنجا که امکان دارد فرصت‌هایی برای گفتگو با کودک به وجود آورید. با این عمل به رشد ذهنی او کمک زیادی می‌کنید. اگر کودک تلاش دارد با دیگران ارتباط برقرار کند، تشویق شما موجب می‌شود به تلاش خود ادامه دهد. افزون بر آن اگر آنچه را می‌گوید تکرار کنید و بر اساس گفته او، چیزی را اضافه کنید، بازهم به رشد زبانی او کمک کرده‌اید. مثلا او به چیزی اشاره می‌کند و می‌گوید: "ماشین". شما می‌توانید بگویید: "آره اون ماشین توست. اون ماشین آبی توست. می‌خوای خرست را توی ماشین آبی بذاری؟"
با این کار نه تنها گفته‌های او را تقویت می‌کنید، بلکه اطلاعات بیشتر و مرتبط دیگری نیز در اختیار او می‌گذارید.
هم چنین به او کمک می‌کنید تا در مورد حرکت بعدی فکر کند و تخیل خود را تقویت بخشد. در وقت دیگری که او مشغول بازی با ماشین و خرسش است، گفته شما را به خاطر می‌آورد. او خرس را در ماشین می‌گذارد و می‌گوید: "خرس اینجا". پس از مدتی ممکن است بگوید: "خرس توی ماشین یا خرس توی ماشین آبی".
هرگاه با کودک هستید چه در حال بازی کردن یا غذا دادن و یا پوشیدن کفش‌ها، با او حرف بزنید. کار‌های خود را با استفاده از صفت‌های فراوان توصیف کنید. مثلا درباره کفش‌هایش بگویید: "بیا یک لنگه کفش قهوه‌ای را بپوش، حالا یک پای دیگر، تمام شد." توصیف‌های شفاهی، درک او را بالا می‌برد. به خاطر داشته باشید که باید به او زمان بدهید تا به شما پاسخ دهد، بدین ترتیب گفتگو دو طرفه می‌شود.

استفاده از کتاب
تا به حال کتابخوانی بخشی از برنامه روزانه شما شده است. با آنکه با هم کتاب می‌خوانید، کودک را تشویق کنید که برای خودش کتاب بخواند. مثلا وقتی منتظر شماست کتاب را از قبل به دستش بدهید تا به آن نگاه کند.
هم چنین اگر کودک چیزی را از قبل دیده باشد، برای نمونه هنگامی که از باغ وحش برگشتید، کتابی که در آن عکس حیوانات باشد، برایش بسیار جالب خواهد بود و فرصتی برای گفتگو پیرامون آنچه دیده‌اید فراهم می‌آورد. بدین ترتیب کودک می‌فهمد که می‌تواند از کتاب به عنوان منبع اطلاعات استفاده کند.

رشد کودک دو ساله از لحاظ عاطفی
همان طور که کودک دنیا را بیشتر تجربه می‌کند و زبان او برای بازگویی این تجربیات بیشتر پیشرفت می‌کند، شروع به تفکر درباره احساسات خود و دیگران می‌کند.
در آغاز او فقط احساساتش را که شامل شادی، خشم و غم می‌شود بیان می‌کند. البته گاهی از توان او خارج شده و به شکل لجبازی و بهانه جویی خود را نشان می‌دهد.
کنترل احساسات
احساسات می‌توانند به شکل‌های مختلف بیان شوند و یادگیری کنترل احساسات، خصوصا در جمع توسط کودک آغاز اجتماعی شدن اوست.
رفتار غیرعادی نسبت به کودک دیگر ممکن است ناشی از عدم کنترل احساس باشد. اما هر چه بیشتر کودک با کودکان دیگر مشغول بازی و سرگرمی شود، آگاهی‌های عاطفی او بیشتر می‌شود.
به خاطر داشته باشید که یک کودک گرسنه، خسته و بی حوصله احتمال دارد رفتار‌های غیرعادی بیشتری از خود نشان دهد.

بازی‌های مناسب کودک دو ساله
مداد شمعی و کاغذ. کودک شما با مداد شمعی و کاغذ آشنا شده و بیشتر می‌خواهد خط خطی کند. مداد شمعی‌های مختلف در اختیارش بگذارید. اسم رنگ‌ها را به او بگویید و درباره آنچه که او می‌خواهد از راه نقاشی و خط خطی کردن بیان کند، صحبت کنید.
-بازی با عروسک‌های انگشتی. کودک وقتی با عروسک انگشتی بازی می‌کند، به دقت روی بازی تمر کز می‌کند. او در حال بازی ممکن است در مورد اتفاقات بعدی حرف بزند و با خود سخن بگوید. همه این‌ها به رشد قوه تخیل کودک کمک شایانی می‌کند.
-ماشین بازی. همه کودکان ماشین بازی و قطار بازی را دوست دارند. کودک ماشین خود را روی زمین حرکت می‌دهد و در همان حال در مورد حرکات آن حرف می‌زند. با او پیرامون شکل ماشین و رنگ آن صحبت کنید و به حرف‌های کودک با دقت گوش دهید.