ضربه خوردن به سر کودک، نگران کننده است؟

ضربه به سر اطفال چه مشکلاتی برای آن ها در پی دارد و باعث بروز چه مشکلاتی برای آن ها می شود چه توصیه هایی پس از وارد شدن ضربه به سر کودک باید در نظر بگیریم. با این مطلب همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در زمینه آسیب های مغزی کودکان پس از ضربه به سر کودک بیشتر آشنا شوید.

چه زمانی ضربه به سر نگران کننده است
وقتی دختر چهار ساله ام از روی صندلی آشپزخانه افتاد و سرش در تماس با سرامیک آشپزخانه صدای بدی کرد، پیش خودم گفتم اگر بیهوش نشود حتما ضربه مغزی خواهد شد. اما فریادهای او چیز دیگری را نشان می داد و تقریبا دو ساعت بعد، او در حمام شادمانه شروع به بازی کرد و من آنجا بود که خدا را به خاطر جمجمه ی انعطاف پذیر انسان شکر کردم.

طبق آمار جدید موسسه ی سلامت و مراقبت ملی، سالانه ۷۰۰۰۰۰ نفر به دلیل ضربه به سر به بخش اورژانس و تصادف مراجعه می کنند که ۱۴۰۰۰ نفر آنها برای بررسی بیشتر تحت مراقبت قرار می گیرند

آسیب جراحتی مغز ممکن است پس از یک ضربه به مغز ایجاد شود که به سه دسته تقسیم می شود
خفیف، متوسط و شدید. سر کودکان بسیار دچار ضربه می شود، هر چند چنین ضربه هایی برای والدین وحشت آور است، اما پس از شوک اولیه کودک به سرعت ریکاوری پیدا می کند. البته این بدان معنا نیست که نیازی به مراقبت بچه ها نمی باشد. اگر در این مواقع شاهد مواردی از قبیل لرزش، تاری چشم ها، کم هوشی یا بیهوشی (نشنیدن صدای شما یا پاسخ ندادن به صدای شما)، استفراغ و عدم تمرکز در مورد کودکان خود شدید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.همه ی این موارد، به ویژه اگر کودک شما بیهوش شده باشد، نشان می دهد که به فوریت های پزشکی نیاز دارید. برآمدگی بزرگی که روی سر دخترم ایجاد شد واقعا جای نگرانی داشت، اما خوشبختانه این برآمدگی تنها مربوط به یک صدمه ی کوچک بود. سر و جمجمه دارای خون فراوانی می باشد و خونریزی ای که پس از ضربه در زیر پوست سر رخ می دهد موجب کبودی و تورم آن ناحیه می شود که هماتوما یا ورم خونی نام دارد.خونریزی در داخل و اطراف مغز (هماتوم داخل جمجمه) بسیار جدی است و فشار زیادی به مغز وارد می کند. ضربه ی مغزی زمانی رخ می دهد که مغز در جمجمه حرکت کند (که این حرکت در زمانی که سر می شکند، بسیار شایع است) و موجب آسیب به تمام قسمت هایی از مغز که با جمجمه در تماس است، می شود.صرف نظر از اینکه چگونه ضربه به سر رخ می دهد، علائم خاصی وجود دارد. اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی را باید بررسی کرد
-عدم هوشیاری برای مدت زمان طولانی
- سرگیجه
-اختلال در بینایی
-سر درد مداوم
-احساس خواب آلودگی و عدم توانایی به پاسخ
-استفراغ بیش از دو مرتبه
-عدم یکسان بودن مردمک دو چشم یا ضعف در بازو و پاها
اگر یک آسیب نیاز به مراقبت های پزشکی داشته باشد، فرد برای عدم وجود علائم آسیب های جدی دیگر مورد بررسی قرار می گیرد و پس از ۶ ساعت به صورت مجدد تحت مراقبت قرار می گیرد.ممکن است در بررسی های مجدد از فرد آزمایش سیتی اسکن گرفته شود تا خونریزی و تورم مغز در او بررسی شود یا ام آر آی گرفته شود که در آن تصویر کامل مغز و ارزیابی آن با استفاده از یک ابزار به نام مقیاس کمای گلاسکو انجام می گیرد. این مقیاس به بیمار در پاسخ های فیزیکی و زبانی نمره می دهد تا میزان آسیب به مغز او مشخص شود. خوشبختانه، آسیب شدید به سر در مواقع نادر رخ می دهد.

هرچه ضربه شدیدتر باشد، آسیب نیز شدیدتر خواهد بود، اما هر ضربه به سر که کارکرد مغز را تحت تاثیر قرار دهد (بینایی، شنوایی، افکار شناختی)، باید به سرعت مورد بررسی قرار گیرد.

اگر شک دارید که ضربه به سر کودک شما شدید بوده یا نه، باید حتما پاسخ طبیعی کودکتان را بررسی کنید. برای این کار بهتر است پس از ضربه چندین ساعت آنها را بیدار نگه دارید. اما به خاطر داشته باشید که کودکان پس از این ضربه ی شوک آمیز و گریه، احساس خستگی و خواب آلودگی خواهند کرد.اگر کودک شما پس از ضربه به کارش ادامه داد و امکان فعالیت های نرمال برایش وجود داشت، مشکلی نخواهد داشت. اما اگر همچنان نگران هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
ضربه مغزی چیست
ضربه ی مغزی پس از آسیب تراماتیک به مغز رخ داده، کارکرد مغز را تغییر می دهد و موجب علائم موقتی همچون تغییر در میزان هوشیاری، سردرد، سرگیجه، خستگی و منگی می شود. گاهی اوقات ضربه مغزی موجب از دست رفتن حافظه و تاری دید می شود. گاهی این مشکلات با استراحت، استفاده از کیسه ی آب سرد برای کاهش تورم و مراقبت ۴۸ ساعته برای اطمینان از وخیم تر نشدن علائم از بین می روند

محققان درخصوص ضربه به پشت سر کودکان هشدار داد.برخی افراد به شوخی پشت سر کودکان ضربه می زنند و به عنوان مثال می گویند؛ «سلام کن» که این شوخی ها و همچنین برخی روش های تنبیهی والدین به سلامت مغز کودکان آسیب وارد می کند.
جلوگیری از ضربه و صدمات را یکی از راه های مراقبت از مغز میباشد : یکی از بزرگ ترین آسیب هایی که به مغز افراد وارد می شود ناشی از تصادف های جاده ای است.
واردشدن ضربه به سر کودک و آسیب های مغزی

در ۶ سال اول زندگی، آسیب پذیری مغز نسبت به تجربه های ناخوشایند و ضربه های فیزیکی از هر دوره دیگری بیشتر است.مغز ارگانی انعطاف پذیر است و توانایی دارد که با یادگیری تغییر کند؛ انعطاف پذیری مغز در ۶ سال اول زندگی اهمیت خاصی دارد و به بیشترین میزان خود است و نکته مثبت آن این است که میزان یادگیری در این سن خیلی زیاد است اما ابعاد منفی آن این است که در این سن، کودکانی که در محیط های فاقد امکانات و فاقد تجربه از محیط بزرگ می شوند، هوش کمتری نسبت به کودکان دیگر دارند.

خواب مناسب یکی دیگر از روش های مراقبت مغز میباشد پژوهش های نوین نشان می دهد که خواب، یکی از مولفه های مهم سبک زندگی سالم است و۶ تا هشت ساعت خواب عمیق در سلامت مغز نقش موثری دارد.
خواب باید عمیق باشد و خوابی که طی آن ، شخص چند بار از خواب بیدار شود، مناسب نیست.
البته در این بین، ساعت خواب نیز مهم است زیرا عملکرد مغز کودکانی که ساعت ۱۰ شب می خوابند با کودکانی که ساعت یک شب می خوابند -هرچند خواب آنان عمیق بوده و هشت ساعت هم باشد- ، بهتر است.
متاسفانه ساعت خواب نسل نوین به دلایل مختلف از جمله اینترنت به هم ریخته است و سلامت مغز آنان را تهدید می کند.

رژیم غذایی سالم را یکی از راه های مراقبت از مغز است و مغز به طور دائم نیازمند اکسیژن و گلوکز (قند) است و توقف کوتاه در رسیدن این دو به مغز، صدمات بزرگی به مغز وارد می کند ؛ در سکته ها فقط در مدت کوتاهی، مواد قندی یا اکسیژن به مغز نمی رسد.
متاسفانه نسل نوین به طور فزاینده ای فست فود(غذای آماده) و غذاهای چرب و شور می خورند در حالی که باید میوه و سبزی و پروتئین به میزان کافی مصرف کنند و همچنین به اندازه کافی آب بنوشند.

نمک روی دستگاه قلب و عروق تاثیر می گذارد و اگر لخته در این دستگاه ها ایجاد کند، ممکن است لخته خونی به سمت مغز حرکت کند.

ورزش و فعالیت بدنی در کنار رژیم غذایی سالم را برای مراقبت از مغز ضروری است.
تحقیقات نشان می دهد که افرادی که پنج روز به مدت ۲۰ دقیقه ورزش هوازی انجام می دهند عملکرد حافظه آنان بهتر است؛ برای مبارزه با آلزایمرهم پیشنهاد می شود روزی ۳۰ دقیقه ورزش هوازی مانند پیاده روی در برنامه های روزانه افراد، گنجانده شود.
استرس و فشار روانی هم می تواند سلامت مغز را تحت تاثیر قرار دهد.

مغز را بشناسیم
این پژوهشگر علوم شناختی و مغز دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: هفته آگاهی از مغز در ۵۲ کشور جهان برگزار می شود اما امسال برای نخستین بار است که در ایران برگزار شده است و یکی از اهداف مهم آن آموزش به کودکان زیر ۶ سال درباره اهمیت مغز است زیرا این سنی ، دوران مهمی برای رشد توانایی های مغز محسوب می شود.
دستگاه عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع بوده و عملکرد تمام دستگاه های دیگر بدن را به صورت خودکار تنظیم می کند.
وی خاطرنشان کرد: مغز علاوه بر داشتن فعالیت های خودکار، مرکز انجام فعالیت های اعلای انسانی مانند تفکر نیز هست؛ مغز از دو نیمکره اصلی و چهار بخش پیشانی ، آهیانه، گیجگاهی و پس سری تشکیل شده است.
قسمت پیشانی مغز مربوط به انگیزه های ثابت است که اگر صدمه ببیند فرد گرسنه غذای جلوی خود را حتی در صورت از دست دادن جان خود بر نمی دارد؛ همچنین اهمیت این بخش در توانمندی قضاوت است بطور مثال اگر سالمندان در جمع ، لطیفه ای را تعریف می کنند که بجا و مناسب نیست به خاطر این است که قسمتی از توانمندی قضاوت خود را از دست داده اند.
زبان بیانی نیز در قسمت پیشانی وجود دارد و اگر شخصی سکته مغزی کند به خاطر آسیب دیدن این بخش دچار مشکل تکلم می شود.
وی ادامه داد: در بخش آهیانه مغز نیز تفکر فضایی انجام می شود بطور مثال هنگام پیدا کردن کلید در جیب لباس خود از این تفکر استفاده می کنیم؛ توانمندی تجسم، حس های پوستی و لمسی نیز در بخش آهیانه مغز وجود دارند که اگر این بخش دچار آسیب شود، فرد بخشی از آگاهی خود نسبت به بدن را از دست می دهد.
بخش پس سری نیز مرکز اصلی تفسیر اطلاعات بینایی است و تفسیر اطلاعات شنوایی بر عهده بخش گیجگاهی مغز است به همین علت گفته می شود که به گوش کودکان ضربه نزنید زیرا آسیب های جدی به سلامت مغزی آنان وارد می کند.