بچه ام چهار دست و پا نمیره، چرا؟

علت چهار دست و پا نرفتن بچه ها معمولاً جای نگرانی ندارد البته به شرطی که کودک رشد حرکتی داشته باشند؛ اما گاهی اوقات ممکن است چهار دست و پا نرفتن کودکان به دلیل نارس بودن نوزادان، عفونت و یا مشکلات عصبی باشد.

زمان چهار دست و پا رفتن هر نوزادی متفاوت از سایر همسالان او است:

اگر روند رشد نوزادی طبیعی باشد، او می‌تواند اولین عمل چهار دست و پا رفتن را در شش ماهگی خود انجام دهد؛ اما زمان انجام این کار در نوزادان، دارای دامنه‌های متفاوتی بوده و از سن 6 تا 12 ماهگی فرق می‌کند. در واقع، می‌توان ادعا کرد که هر نوزادی برای یادگیری این مهارت، جدول زمان‌بندی منحصربه‌فردی داشته و تا زمانی که به طور طبیعی، رشد او کامل نشود، نمی‌تواند عمل چهار دست و پا رفتن را یاد بگیرید. بنابراین، در چنین مواردی لازم نیست که والدین نگران شوند، زیرا می‌توانند به راحتی، با تکرار برخی فعالیت‌ها فرزند خود را به یادگیری مهارت چهار دست و پا رفتن تحریک کنند.

نوزادان نارس ممکن است عمل چهار دست و پا رفتن را با تأخیر یاد گیرند:

هیچ وقت نباید میزان رشد مهارت‌های یک نوزاد نارس را با روند رشد یک نوزاد طبیعی مقایسه کرد، زیرا هر کار نوزاد نارس با تأخیر صورت خواهد گرفت. با این حال، بررسی وضعیت نوزاد نارس به طور منظم، توسط یک دکتر متخصص اطفال الزامی است؛ او در صورت مشاهده شرایط غیر استاندارد در بدن نوزاد، حتماً از یک مددجو استفاده خواهد کرد تا میزان تأخیر در شروع مهارت‌های مختلف را به حداقل برساند. بنابراین، به عنوان پدر و مادر یک نوزاد نارس، برای اطمینان کامل از سلامت فرزند خود حتماً تمام مراحل رشد او را به کمک یک دکتر متخصص اطفال بررسی کنید.

وجود عفونت‌های مختلف در بدن نوزاد ممکن است عمل خزیدن او را به تأخیر بیندازد:

جالب است بدانید که مبتلا شدن نوزادان به بیماری‌های عفونی در اوایل زندگی، ممکن است بر نقاط قوت رشد آن‌ها تأثیر منفی بگذارد؛ به عنوان مثال، اگر فرزند کوچک شما به بیماری ریوی به نام دیسپلازی برونکولومونیک (BPD) مبتلا شده باشد، این امر باعث بروز مشکلاتی در رشد فیزیکی بدن نوزاد شده و او را از نشستن به موقع دور نگه خواهد. توانایی نشستن نیز لازمه چهار دست و پا رفتن نوزادان است؛ پس، می‌توان ادعا کرد که مبتلا شدن نوزادان به دیسپلازی برونکولومونیک مانع دست‌یابی نوزادان به مهارت چهار دست و پا رفتن خواهد شد.

وجود مشکلات عصبی در نوزادان می‌تواند یادگیری عمل چهار دست و پا رفتن را در آن‌ها به تأخیر بیندازد:

مبتلا شدن نوزادان به برخی از مشکلات ژنتیکی ناشی از اختلالات عصبی مانند اوتیسم، فلج مغزی، سندرم داون و سندرم Rett ممکن است تأخیر زیادی در یادگیری عمل چهار دست و پا رفتن آن‌ها ایجاد کند. بنابراین، اگر نوزاد شما تحت این شرایط قرار گرفت، باید در فواصل منظم برای اطمینان کامل از سلامت او و تشخیص زودهنگام بیماری، مورد معاینه یک دکتر متخصص اطفال قرار گیرد. نوزادان در هنگام ابتلا به اختلالات عصبی نشانه‌ها و علائمی دیگری را نیز از خود بروز خواهند داد که اکثر آن‌ها فقط در طول معاینه منظم توسط پزشک متخصص اطفال تشخیص داده می‌شود.

بر اساس این توضیحات، مشاهده هرگونه تأخیر در روند رشد مهارت‌های نوزادان بسیار مهم می‌باشد؛ شما باید برای یافتن علل این فرایند از تجربه پزشکان متخصص اطفال استفاده کنید. یادتان باشد که وضعیت سلامت نوزادان در چنین شرایطی، خطرناک است.

علائم شایع بروز تأخیر در رشد مهارت چهار دست و پا رفتن نوزادان:

در ادامه این مقاله، علائم شایعی را که نشان‌دهنده تأخیر در رشد نوزاد بوده و می‌تواند بر توانایی چهار دست و پا رفتن او تأثیر بگذارد، برای والدین عزیز بیان شده است که عبارتند از:

1- دو ماهگی:

هنگامی که نوزاد را بر روی شکم قرار می‌دهید، او نمی‌توانید سرخود را بالا نگه دارد.

2- چهار ماهگی:

نوزاد نمی‌تواند سر خود را ثابت نگه داشته و دست خود را به سمت دهان ببرد.

3- شش ماهگی:

رول خوردن به اطراف بدن، برای نوزاد امکان‌پذیر نیست، زیرا عضلات او هنوز سفت و محکم نشده است.

4- نه ماهگی:

نوزادانی که با تأخیر در روند رشد خود مواجه هستند، در نه ماهگی قادر به نشستن نخواهند بود.

اگر به عنوان والدین یک نوزاد با علائم تأخیر در روند رشد فرزند خود مواجه شدید، حتماً نوزاد خود را برای معاینه کامل نزد یک پزشک متخصص اطفال ببرید. با این حال، فراموش نکنید که همیشه وجود ناهنجاری‌های رشدی در نوزادان، دلیل بروز تأخیر در امر چهار دست و پا رفتن آن‌ها نیست و ممکن است برخی از نوزادان بدون چهار دست و پا رفتن، یکباره راه بروند!

آیا نوزادان می‌توانند قبل از یاد گرفتن عمل چهار دست و پا رفتن، راه بروند؟

بله، بعضی از نوزادان می‌توانند بدون یادگیری عمل چهار دست و پا رفتن، مستقیماً بر روی پاهای خود ایستاده و راه بروند. در ادامه این مقاله، نکات ضروری در این مورد بیان شده است که به خاطر سپردن آن‌ها برای والدین ضروری است. این نکات عبارتند از:

۱- عمل راه رفتن قبل ازخزیدن، در نوزادان رایج نیست:

همان‌طور که می‌دانید یک نوزاد نمی‌تواند در ابتدای کار، وزن کل بدن خود را بر روی پاها تحمل کند، زیرا در این سن کم زانوهای او توان حمایت از کل بدن را ندارند. به همین دلیل است که نوزادان بسیار کمی قبل از چهار دست و پا رفتن، قادر به راه رفتن می‌باشند. مطالعاتی که در مورد راه رفتن نوزادان توسط دانشمندان انجام شده است، نشان می‌دهد که نوزادان قبل از چهار دست و پا رفتن باید به آرامی حرکت کرده و سپس، به موقع عمل چهار دست و پا رفتن را یاد بگیرند. در واقع، این محققین ادعا می‌کنند که در همه موارد، ارتقاء تدریجی بدن نوزادان برای یادگیری عمل چهار دست و پا رفتن و راه رفتن اجباری است.

۲- راه رفتن نوزادان قبل از یادگیری عمل چهار دست و پا رفتن می‌تواند اثرات جانبی بر روی سلامت آن‌ها بگذارد:

بعضی از کارشناسان معتقدند که راه رفتن نوزاد قبل از انجام عمل چهار دست و پا رفتن می‌تواند مزایای کمتری نسبت به حالت طبیعی داشته باشد؛ به عنوان مثال، انجمن آمریکایی AOA اعلام کرده است نوزادانی که قبل از چهار دست و پا رفتن، راه رفتن را یاد می‌گیرند، هماهنگی حرکت و بینایی لازم را به دست نیاورده و با عدم تکامل عضلات بدن مواجه می‌شوند. با انجام عمل چهار دست و پا رفتن، این توانایی‌ها در نوزادان بهبود می‌یابد. با این حال، این عوارض جانبی در نوزادان بسیار ناچیز است و در مراحل بعدی رشد به دست خواهد آمد.

با وجود تمام اضطراب و استرس والدین در مورد بروز تأخیر در یادگیری عمل چهار دست و پا رفتن و با این که اکثر پزشکان متخصص اطفال عقیده دارند که چهار دست و پا رفتن نوزاد قبل از راه رفتن برای پیشرفت بدن ضروری او است، اما بسیاری از کارشناسان نیز عقیده دارند که روی دادن این امر در برخی نوزادان کاملاً طبیعی است. نوزادانی که ماه‌ها پیش عمل چهار دست و پا رفتن را شروع کرده‌اند، با راه رفتن به آن خاتمه خواهند داد. بنابراین، بروز چنین شرایطی نمی‌تواند برای والدین نوزادان زیاد هشداردهنده باشد. جالب توجه است که حدود ۴۰ درصد از نوزادان در ایالات متحده در اوایل قرن بیست و یکم به خاطر پوشاندن لباس‌های بلند، نمی‌توانستند عمل چهار دست و پا رفتن را انجام دهند. این نوزادان به طور معمول بدون چهار دست و پا رفتن، مستقیم بر روی پاها قرار گرفته و بدون هیچ گونه نقص در رشد خود راه می‌رفتند.

قرار دادن نوزاد در موقعیت چهار دست و پا رفتن:

سن مناسب برای انجام این حرکت تمرینی، حدود شش ماهگی نوزادان است که با تحریک کامل بدن، سبب تقویت عضلات دست و پاهای آن‌ها می‌شود. در چنین شرایطی، اگر نوزاد شما بتواند وزن بدن خود را بر روی چهار دست و پا تحمل کرده و از تعادل بدن خود حمایت کند، به این معنی است که او اینک آماده حالت چهار دست و پا رفتن می‌باشد. برای این منظور، بهتر است نوزاد را در موقعیت چهار دست و پا رفتن قرار داده و یک حوله نرم را که رول کرده‌اید، مانند طناب به آرامی در زیر سینه نوزاد بگذارید. سپس، دو انتهای حوله را در طرفین بدن او محکم نگه دارید تا بتواند نوزاد را برای مدتی در حالت چهار دست و پا نگه دارد. در چنین شرایطی، حوله به عنوان یک مهارکننده عمل کرده و باعث می‌شود تا نوزاد بیشتر در موقعیت چهار دست و پا رفتن باقی بماند؛ به این ترتیب عضلات پا و بازوان او تقویت شده و وزن بدن را در سطح بلندتر نگه خواهد داشت.

البته قرار دادن اسباب بازی‌های مورد علاقه نوزاد در مقابل او باعث می‌شود که فرزند شما به راحتی و برای مدت طولانی در موقعیت چهار دست و پا رفتن بازی کند. معمولاً در ابتدای کار، بهتر است نوزاد را برای 3 تا 5 دقیقه در این حالت نگه دارید؛ اما به تدریج و با گذشت زمان، مدت انجام تمرینات او در طول روز افزایش دهید. بعد از گذشت مدتی، متوجه خواهید شد که فرزند شما به راحتی بر روی چهار دست و پا حرکت خواهد کرد.

در نهایت، یادتان باشد که انجام تمرینات و فعالیت‌های شما برای کمک به نوزاد خود جهت چهار دست و پا رفتن، بهتر است به همراه پدر او باشد، زیرا اگر بخواهید فرزندتان در کوتاه مدت این فعالیت را یاد بگیرد، مجبور خواهید بود تمرینات را برای چندین بار در روز تکرار کنید، زیرا فقط با تمرینات تکراری، نوزاد مهارت چهار دست و پا رفتن را یاد می‌گیرد. البته فراموش نکنید که زمان انجام برنامه‌های تمرینی برای فعالیت و تحرک نوزادان باید به گونه‌ای باشد که او علاوه بر حفظ آرامش، انرژی لازم برای این کار را در خود احساس کند؛ فقط در این صورت است که شما از مزایای مختلف این تمرینات در روند رشد نوزاد خود بهره‌مند شده و نتایج بهتری را به دست خواهید آورید.

مزایای چهار دست و پا رفتن نوزادان:

به خاطر داشته باشید که چهار دست و پا رفتن نوزاد در موعد مقرر می‌تواند برای رشد و سلامت او بسیار سودمند باشد. مزیت‌های چهار دست و پا رفتن نوزادان عبارتند از:

۱- چهار دست و پا رفتن، عضلات مختلف بدن نوزادان را تقویت می‌کند:

از آنجایی که همه نوزادان برای هماهنگی بین عضلات بدن و حرکت آن‌ها به نیرو نیاز دارند، باید برای قوی‌تر شدن بدن خود حتماً عمل چهار دست و پا رفتن را انجام دهند. چهار دست و پا رفتن علاوه بر این که باعث تقویت عضلات شانه‌ها، بازوها و پشت بدن نوزادان می‌شود، ماهیچه‌های شکم و پاهای فرزند شما را نیز به شدت قوی خواهد نمود.

۲- چهار دست و پا رفتن، سبب بهبود وضعیت تعادل بدن نوزادان می‌شود:

قدرت کافی در بدن نوزادان منجر به بهبود وضعیت تعادلی بدن آن‌ها شده و عضلات بدن نوزادان را تقویت می‌کند. به همین دلیل، زمانی که نوزادان آن‌ها شروع به چهار دست و پا رفتن می‌کنند، بدن آن‌ها رشد بهتری داشته و تعادل کاملی بین همه اعضای بدن آن‌ها برقرار می‌شود.

۳- چهار دست و پا رفتن، مفاصل بدن نوزادان را انعطاف‌پذیر می‌کند:

انجام طیف گسترده‌ای از حرکات مختلف بدن در هنگام چهار دست و پا رفتن، انعطاف‌پذیری مفاصل و ستون فقرات نوزادان را از مچ دست تا مچ پا به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد.

۴- چهار دست و پا رفتن، سبب رشد مغز نوزادان می‌شود:

نتایج تحقیقات اخیر محققان در مورد چهار دست و پا رفتن نوزادان، ارتقاء عملکرد‌های عصبی و تسریع رشد مغز را در بدن آن‌ها نشان می‌دهد.

۵- چهار دست و پا رفتن، سبب توسعه میزان چشم‌انداز نوزادان می‌شود:

همان‌طور که می‌دانید نوزادان فقط از چشم خود به عنوان یک راهنما برای دیدن محیط اطراف استفاده می‌کنند. زمانی که فرزند شما شروع به چهار دست و پا رفتن کند، زاویه دید او با توجه به میزان حرکت افزایش یافته و منجر به ایجاد هماهنگی بهتر بدن و چشم‌ها خواهد شد. برای همین، با شروع عمل چهار دست و پا رفتن میزان بینایی نوزاد به طور خاصی بهبود یافته و درک او از محیط اطراف عمق‌تر می‌شود.

۶- با چهار دست و پا رفتن، ساختار بدن نوزاد بهتر خواهد شد:

در نهایت، به یاد داشته باشید که با شروع عمل چهار دست و پا رفتن، تمام وزن بدن نوزاد بر روی دست‌های او افتاده و باعث می‌شود که شکل دست‌ها بهبود یابد. علاوه بر این، عمل چهار دست و پا رفتن اشتیاق نوزادان را به جست و خیز کردن جهت کشف محیط اطراف به شدت بالا می‌برد.

بنابراین، وظیفه والدین در زمان چهار دست و پا رفتن نوزادان تنها با کمک کردن به فرزند خود، به پایان نمی‌رسد؛ بلکه در طی این دوره حساس، هر پدر و مادری باید مراقبت نوزاد خود بوده و ایمنی او را به بهترین وجه فراهم کند.

چگونه می‌توان امنیت نوزاد را در زمان چهار دست و پا رفتن فراهم کرد؟

والدین می‌توانند با پیروی از نکات ساده، فعالیت چهار دست و پا رفتن را در دوران رشد نوزاد خود ایمن کنند. این نکات عبارتند از:

1- چهار دست و پا رفتن نوزاد باید از روی یک سطح نرم شروع شود:

هنگامی که یک نوزاد شما در ابتدای راه چهار دست و پا رفتن است، باید فعالیت او بر روی یک سطح صاف و نرم صورت گیرد تا از سقوط و آسیب دیدن او جلوگیری شود.

2- خانه را به محلی امن برای چهار دست و پا رفتن فرزند خود تبدیل کنید:

به عنوان والدین یک نوزاد سعی کنید تا در این دوره حساس، خانه خود را طوری آماده کنید که برای چهار دست و پا رفتن فرزند کوچکتان کاملاً امن باشد. برای این کار، لازم است راه‌پله‌ها را با درهای محکم و بلند مسدود کنید. فراموش نکنید که نوزادان در این سن می‌توانند از راه‌های بسیار باریک هم عبور کنند؛ بنابراین برای جلوگیری از آسیب دیدن فرزند خود، بهتر است تمام راه‌های عبور منزل را به طور کامل مسدود کنید. همچنین، قفسه‌ها و کمدها را محکم به دیوار یا زمین ببندید تا از سقوط آن‌ها بر روی نوزاد خود جلوگیری نمایید. علاوه بر این موارد، لبه‌های تیز مبلمان و وسایل مختلف خانه را با پارچه نرم پوشانده و بر روی پریزها درپوش بگذارید یا اگر سیم برق به صورت شل در هوا رها شده است، حتماً آن را تعمیر کنید.

3- حیاط بازی فرزند خود را با نرده‌های محافظ بپوشانید:

اگر کاری دارید و مجبور هستید فرزندتان را برای مدتی تنها بگذارید، سعی کنید او را در حیاط بازی که دارای نرده‌های محافظ با فاصله کم و باریک است، قرار دهید. این کار از افتادن او جلوگیری خواهد نمود. بیشتر والدین شکایت دارند که نمی‌توانند امنیت نوزاد خود را در محیط خارج از منزل فراهم کنند، زیرا سقوط نوزادان از سراشیبی‌ها امری بسیار شایع می‌باشد. افتادن نوزادان نباید والدین آن‌ها را زیاد نگران کند، زیرا پس از حدود شش هفته، چهار دست و پا رفتن نوزادان بهبود یافته و آن‌ها می‌توانند خود را بهتر کنترل کنند. با این وجود، بهتر است نوزاد خود را در حیاط بازی که دارای نرده‌های محافظ است، قرار دهید.

4- نوزاد خود را در سن چهار دست و پا رفتن، بدون مراقبت ترک نکنید:

با وجود انجام تمام اقدامات ایمنی، هرگز نوزاد خود را بدون مراقبت در خانه ترک نکنید، زیرا ممکن است در حیاط بازی به طور تصادفی باز شود و او بتواند از داخل حفاظ خارج گردد.

در نهایت، برای مراقبت کامل از نوزاد خود، همه احتمالات را در نظر گرفته و بهترین راه را برای جلوگیری از وقوع حادثه پیش‌بینی کنید. فراموش نکنید که رعایت ایمنی نوزادان در هنگام چهار دست و پا رفتن امری حیاتی است، زیرا بروز برخی حوادث ممکن است او را از یادگیری عمل چهار دست و پا رفتن باز دارد.