آزمایشات سلامت جنین، همه آنچه باید بدانید

روز پنچ شنبه در یکی از بیمارستان های یکی از شهرهای سوریه یعنی ادلب، نوزادی متولد شد که دارای دو سر بود. این اتفاق نادر پزشکان را بسیار متحیر ساخته بود چرا که تمامی قسمت های هر دو سر نوزاد یعنی دهان، بینی، چشم، گوش و دهان کاملا سالم بوده است. اما به علت مشکلات خاص این نوزاد، به پیشنهاد تیم پزشکی، بلافاصله به یکی از بیمارستان های شهر ترکیه انتقال داده شد.
اما برای تشخیص و در نتیجه درمان سریع و به موقع بیماریها و نابهنجاریهای ژنتیکی، چه باید کرد؟‏آزمایش های زیر می توانند اطلاعات مفیدی فراهم کنند و شما را از وجود مشکلات ژنتیکی در جنین آگاه کنند.

آزمایش های تشخیصی بیماری ها و ناهنجاری های ژنتیکی
آمنیوسنتز
‏بین هفته های ۱۵ تا ۲۰ ‏بارداری، نمونه مایع آمنیوتیک وجود بیماری هایی مانند سندرم داون، کم خونی داسی شکل، نقص لوله عصبی و دیگر بیماری های ژنتیکی را مشخص می کند. نتایج آزمایش ۲ هفته بعد مشخص می شود. در اواخر بارداری نیز می توان از آمنیوسنتز برای بررسی تکامل شش های جنین (پیش از به دنیا آمدن جنین نارس) استفاده کرد.
نمونه گیری از پرزهای کوریونی (CVS)
‏در این آزمایش، نمونه کوچکی از پرزهای کوریونی (جفت اولیه) بررسی می شود تا ناهنجاری های ‏کروموزومی در جنین تشخیص داده شود. این آزمایش را می توان بین هفته های ۱۰ و ۱۲ بارداری ‏انجام داد.
نمونه گیری از خون بند ناف یا کوردوسنتز
‏در این آزمایش از نمونه خون بند ناف برای تشخیص بیماری هایی مانند ناهنجاری های کروموزومی، ‏بیماری های خون و عارضه هایی مانند عفونت، کم خونی و کمبود اکسیژن استفاده می شود. این آزمایش در هفته هجدهم بارداری انجام می شود. خطر این آزمایش از آمنیوسنتژ بیشتر است و پزشک زمانی از آن استفاده می کند که نیاز فوری به نتایج آزمایش دارد زیرا نتایج این آزمایش سریع تر آماده می شود.
‏عکس برداری برای بررسی سلامت مادر و جنین
‏آزمایش های زیر، تصویری نسبی از کودک و ساختار رحم نشان می دهند. به جز آزمایش اشعه X، دیگر آزمایش ها خطری برای مادر و کودک ندارند.
‏سونوگرافی
‏به کمک امواج سونوگرافی می توان سن و میزان رشد جنین، شکل گیری اندام های او و محل قرار گیری او را در رحم بررسی کرد. علاوه بر این، با سونوگرافی می توان تغییرات دهانه رحم و میزان مایع آمنیوتیک را نیز بررسی کرد. پزشکان اغلب آزمایش سونوگرافی را با آزمایش هایی چون CVS و امینوستنر انجام می دهند.
تصویر برداری تشدید مغناطیسی (MRI)
‏عکس برداری از ساختمان داخلی بدن چنین، روشی برای بررسی وجود ناهنجاری است. با آزمایش MRI می توان اندام های داخلی بدن مادر را مشاهده و مشکلات احتمالی را بررسی کرد. زمانی که نتایج سونوگرافی مشخص نباشد، پزشک از MRI استفاده می کند.
‏بررسی جریان خون با روش داپلر
‏سونوگرافی داپلر که بر روی قسمت پایین شکم انجام می شود، اطلاعاتی درباره گردش خون در رحم، جفت و بدن جنین فراهم می کند. برای تشخیص مشکلاتی چون محدودیت رشد خارج رحمی، کم خونی و نارس بودن به دلیل فشار خون بالا از این آزمایش استفاده می شود.
‏اشعه x
پزشکان به قدرت از اشعه x برای زنان باردار استفاده می کنند. در صورت لزوم از اشعه x برای بررسی بیماری هایی مانند سینه پهلو، مشکلات دندانی یا شکستگی استخوان استفاده می شود.

آزمایش های ارزیابی سلامت جنین در ماه های آخر
‏آزمایش های زیر، سلامت جنین را با بررسی ضربان قلب او بررسی می کنند اما گاهی نتایج مبهم است و آزمایش های بیشتری برای تشخیصی مشکل باید انجام شود.
آزمایش بدون استرس (Non stress test)
‏هنگامی که جنین در حال حرکت است، پزشک با بررسی ضربان قلب او می تواند سلامتی او را ارزیابی کند و در مورد ادامه بارداری پرخطر تصمیم گیری کند، اگر نتایج دقیق نباشند، پزشک برای اطمینان از سلامت کودک آزمایش های دیگری انجا خواهد داد.
‏په منظور ارزیابی سلامت جنین، پزشک از نتایج آزمایش بدون استرس و سونوگرافی برای بررسی مایع آمنیوتیک و حرکات جنین استفاده می کند. پزشک از نیمرخ زیستی - جسمی برای تصمیم گیری درباره بارداری پرخطر یا طولانی (پس از موعد) یا القای زایمان استفاده می کند. چون این آزمایش عامل را (به جز اندازه جنین) بررسی می کند، آزمایش مناسبی برای بررسی شرایط جنین است.
آزمایش استرس انقباضی یا آزمایش چالشی اکسی توسین
‏این آزمایش با بررسی انقباض ها و ضربان قلب جنین، وضعیت او را بررسی می کند. در صورتی که کودک قادر به تحمل انقباض ها نباشد ممکن است سزارین انجام شود. این آزمایش اغلب زمانی صورت می گیرد که آزمایش بدون استرس، وجود مشکلی را تائید کرده باشد.

آزمایش های تشخیص مشکلات دوران بارداری
‏آزمایش های زیر به پزشک کمک می کنند مشکلات را بهتر تشخیص دهد و روش درمانی مناسب را انتخاب کند.
آزمایش اسمیر برای بررسی واژن یا دهانه رحم
‏در این آزمایش، پزشک ترشحات مهبل یا اطراف دهائه رحم را برای کشف عواملی چون عفونت، پارکی قبل از موعد کیسه آب و شناسایی ماده هایی که نشان دهنده زایمان زودرس هستند بررسی می کند.