کج گرفتن گردن نوزاد، تمرین‌ها و حرکات اصلاحی

اولین نشانه کج گرفتن گردن نوزاد، تمایل او به چرخش سر به یک سمت است. این بیماری در بین نوزادان رایج است. با انجام حرکات اصلاحی و تمرینات کششی برای نوزادان ۲ تا ۶ ماهه می‌توان کج گرفتن گردن نوزاد را درمان کرد.
پدر و مادر‌ها هنگامی که سر نوزاد به یک سمت بیشتر می‌چرخد و یا ترجیح می‌دهد که به یک سو بیشتر نگاه کند، نسبت به کج گرفتن گردن نوزاد احساس نگرانی می‌کنند. حتی ممکن است پزشک نوزاد در آخرین چکاپ ماهانه، این مساله را به شما گوشزد کند. تورتیکولیس یا کج گرفتن گردن نوزاد، با مشاهده یک عضله سفت و سخت در یک طرف گردن تشخیص داده می‌شود که موجب می‌شود سر نوزاد به یک سمت بچرخد.
کجی گردن نوزاد عارضه‌ای رایج در میان نوزادان است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در هر ۱۰۰ نوزاد، ۳ مورد از آن‌ها تحت تاثیر این عارضه قرار می‌گیرند. خوشبختانه، این عارضه در بیشتر موارد به راحتی قابل درمان است.

نشانه های کج گرفتن گردن نوزاد
اگر نوزاد شما از هنگام تولد دچار کج گرفتن گردن باشد، بیماری او تورتیکولیس مادرزادی نامیده می‌شود. در این موارد، معمولا به دلیل نحوه قرار گیری جنین در رحم این مشکل بروز کرده است. در برخی موارد، نوزادان پس از زایمان، دچار کج گرفتن گردن می‌شوند. معمولا ضربه یا عفونت عامل بروز تورتیکولیس در نوزاد پس از تولد است. آگاهی از نشانه های کج گرفتن گردن نوزاد، موجب می‌شود در سریع‌ترین زمان ممکن برای درمان نوزاد اقدام کنید.

علائم تورتیکولیس مادرزادی
اگر نوزاد شما با تورتیکولیس متولد شده باشد، نشانه‌های آن ۶ تا ۸ هفته پس از تولد، قابل مشاهده است. در این سن بیشتر نوزادان شروع به کنترل سر و گردن خود می‌کنند. در این مرحله ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
-کج کردن سر یا چرخش سر به یک سمت
-ترجیح نگاه نوزاد به یک سمت
-طیف محدودی از حرکات در سر و گردن
-عدم تقارن در شکل سر و صورت نوزاد (مسطح شدن یک سمت سر)
-نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، ممکن است تغذیه از یک سمت را ترجیح دهند.
-وجود مشکلات اسکلتی یا عضلانی (مانند دیسپلازی هیپ)
-وجود توده‌ای کوچک و نرم در گردن نوزاد
-نشانه‌ای که بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد، پلاژیو اسیفالی یا ایجاد یک نقطه صاف در پشت یکی از گوش‌هاست.

علائم تورتیکولیس در اثر ضربه یا بیماری
نشانه‌های کج گرفتن گردن نوزاد بر اثر ضربه یا بیماری به شرح زیر است:
-چرخش سر به یک سمت
-طیف محدودی از حرکات سر و گردن
-حرکات تکراری چرخش سر. در این حالت، نوزاد احساس خواب آلودگی، کج خلقی یا استفراغ می‌کند.

علت کج گرفتن گردن نوزاد
کج گرفتن گردن نوزاد هنگامی اتفاق می‌افتد که عضلاتی که قفسه سینه و استخوان ترقوه را به جمجمه متصل می‌کنند (ماهیچه سنتونوکلیدوماستوئید) کوتاه می‌شوند. از آنجایی که عضله گردن نوزاد در یک طرف کوتاه می‌شود، نوزاد سر خود را به یک سمت می‌چرخاند. اغلب این عضلات به دلیل موقعیت‌های غیر طبیعی جنین در رحم، آسیب در هنگام تولد، اختلالات یا مشکلات استخوانی در قسمت گردن و در موارد نادر، بیماری‌های ارثی که می‌توانند به سیستم عصبی یا عضلات آسیب برسانند، کوتاه می‌شوند.

درمان کج گرفتن گردن نوزاد
بهترین روش برای درمان کج گرفتن گردن نوزاد این است که سر نوزاد را در هر دو جهت بچرخانید. بدین ترتیب کمک می‌کنید تا عضلات سفت، نرمتر و عضلات نرم، سفت‌تر شوند.

نوزاد خود را هنگامی که بیدار است برای مدتی روی شکم (tummy time) قرار دهید. این تمرین برای تقویت عضلات گردن و شانه بسیار مهم است و شروعی برای حرکت سینه خیز نوزاد محسوب می‌شود.
این تمرین هم چنین برای نوزادان مبتلا به تورتیکولیس و نوزادان دارای سر تخت نیز مفید است و به درمان آنها کمک می‌کند.
روش کار بدین گونه است:
-نوزاد خود را بر روی شکم و سینه خود روی زمین قرار دهید.
-محل قرار گرفتن نوزاد را به گونه‌ای تنظیم کنید تا سرش از شما فاصله داشته باشد.
-سپس با نوزاد صحبت کنید یا آواز بخوانید و او را تشویق کنید که به شما نگاه کند.
-این تمرین را برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چندین بار در روز انجام دهید.
-هنگامی که نوزاد سر خود را به مدت ۱۰-۱۵ ثانیه روی زمین قرار می‌دهد، خسته شده و نیاز به استراحت دارد.
تمرینات کششی برای درمان کج گرفتن گردن نوزاد بسیار مناسب است و اگر این تمرین بین ۲ تا ۶ ماهگی نوزاد انجام شود، به درمان آن کمک بسیاری می‌کند. اگر نوزاد با انجام تمرینات کششی بهبود نیافت، با پزشک یا فیزیوتراپ خود صحبت کنید.
علاوه بر زمان روی شکم قرار دادن نوزاد (tummy time)، در موقعیت های روزانه نیز می‌توانید نوزاد را تشویق کنید که به سمت مبتلا به تورتیکولیس خود بچرخد. برای نمونه، اگر نوزاد شما به طور معمول سر خود را به سمت چپ برمی‌گرداند، وقتی پوشک او را عوض می‌کنید، در سمت راست او قرار بگیرید. همین کار را هنگامی که او در گهواره قرار دارد نیز می‌توانید انجام دهید. هنگام شیردهی نوزاد را تشویق کنید از سمتی که کمتر شیر می‌خورد، تغذیه کند. همه این حرکات، موجب تقویت عضلات گردن نوزاد می‌شود.
در اینجا به چند تمرین دیگر برای بهبود کج گرفتن گردن نوزاد اشاره می‌کنیم:
-هنگامی که نوزاد شیر می‌خورد، بطری یا پستان خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که نوزاد تشویق شود تا به سمت مبتلا به تورتیکولیس بچرخد (از میل فرزندتان برای خوردن استفاده کنید تا او را تشویق کنید!)
-هنگامی که نوزاد را در تخت می‌خوابانید، سر او را به سمت دیوار قرار دهید. از آنجا که نوزادان ترجیح می‌دهند که به اتاق، اشیا و افراد موجود در آن نگاه کنند، نوزاد شما فعالانه تلاش می‌کند که بچرخد و در این حین، عضلات گردنش دچار کشش می‌شوند. همواره به یاد داشته باشید نوزاد خود را به پشت بخوابانید تا خطر ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را کاهش دهید.
-در طول بازی، توجه نوزاد را با استفاده از اسباب‌بازی‌ها و صداها جلب کنید تا او سرش را در هر دو جهت بچرخاند.
در صورتی که انجام این حرکات موجب درمان کج گرفتن گردن نوزاد نشد، یا نشانه‌های جدیدی از بیماری مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این، اگر نوزاد در اثر ضربه یا عفونت دچار تورتیکولیس شد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.