نحوه مراقبت از نوزادان، پرهیز از کارهای اشتباه

پدر و مادر بودن یکی از سخت‌ترین کارهای دنیاست که والدین به زودی عاشق آن خواهند شد. اما با وجود همۀ مراقبت‌هایی که انجام می‌دهید، پیش آمدن اشتباهاتی، به ویژه در ماه‌های اول تولد کودک طبیعی است. اگر باور نمی‌کنید به والدین خودتان فکر کنید تا فهرست بلندبالایی را در مورد اشتباهاتی که در گذشته بوده و امروزه علم آنها را رد کرده است پیدا کنید. هیچ‌کس دور از خطا و اشتباه نیست، به ویژه والدینی که تازه پدر و مادر شده‌اند، اما اگر اشتباهات رایج و معمول را بدانید ممکن است بتوانید از انجام آنها و بروز مشکلات و عواقب احتمالی آن خودداری کنید. در این مطلب می‌توانید با برخی از این اشتباهات و مراقبت‌های غلط در مورد نوزادتان آشنا شوید.

شیر دادن طبق یک برنامهٔ ثابت

نوزادان در هفتۀ اول زندگی خود وزن کم می‌کنند و لازم است والدین این کاهش وزن را با تغذیهٔ مناسب جبران کنند تا کودک وزن‌گیری مناسب و خوبی را شروع کند. این به معنای وعده‌های شیردهی زیاد است و اگرچه برخی مادران ممکن است وسوسه شوند یا از دیگران بشنوند که کودک را طبق یک برنامهٔ زمانی مشخص تغذیه کنند، اما در چند ماه اول بهتر است به کودک هر زمان که گرسنه است شیر بدهید. این کار همچنین باعث تثبیت میزان تولید شیر در بدن شما در ماه اول شیردهی می‌شود. نکتۀ مهم دیگر این است که اجازه ندهید بین وعده‌های تغذیۀ نوزاد فاصلۀ زیادی بیفتد. هرچند لازم نیست شما مدام کودکتان را برای تغذیه بیدار کنید، اما سعی کنید بیشتر از دو تا سه ساعت هم بین وعده‌های تغذیۀ او فاصله نیفتد.

ملاقات اطرافیان با نوزاد

در هفتۀ اول بعد از تولد نوزاد، بسیاری از اقوام و دوستان می‌خواهند مادر و کودک دوست‌داشتنی‌اش را ببینند. این یک اتفاق خوشایند و دلچسب است، اما به معنای آن نیست که آنها نسبت به سلامت نوزادتان اولویت دارند. سیستم ایمنی یک نوزاد هنوز به رشد کامل نرسیده است و همین او را مستعد آسیب‌پذیری در برابر میکروب‌ها می‌کند، بنابراین والدین باید در این مورد بیشتر مراقب باشند. شما می‌توانید از مهمانان بخواهید فعلاً کودک را بغل نکنند، به صورتش دست نزنند و او را نبوسند یا قبل از بغل کردن زانود دست‌هایشان را تمیز بشویند، همچنین سعی کنید کودک را زیاد در هوای آلوده، ترافیک و فصل‌های سرد به فضاهای شلوغ و بیرون خانه نبرید، زیرا افراد زیادی بیرون هستند که شرایط برخورد با یک نوزاد را نمی‌دانند.

زندانی شدن در خانه

اگرچه مطمئناً فکر خوبی نیست که کودکتان را به جاهای شلوغ ببرید، زیرا ممکن است مریض شود و لازم است رفت‌وآمدها و ملاقات‌های اطرافیان و ارتباطات دیگران با کودک را محدود کنید، اما این به معنای آن نیست که مادر و کودک باید در خانه زندانی شود. در واقع برای کودکتان خوب است که در طول هفته کمی بیرون باشد، اما والدین باید مراقب باشند که آفتاب پوست نوزاد را نسوزاد، هرچند کمی قرار گرفتن در معرض نور خورشید هم می‌تواند مفید باشد، فقط کافی است نکات ایمنی بردن نوزاد به خارج از خانه را بدانید و رعایت کنید.

یکی از راه‌های مناسب‌تر برای قرار دادن کودک در معرض نور خورشید ایناست که کودک را در خانه بغل کنید و کنار پنجره‌ای ببرید تا کمی از شعاع نوری که از پنجره وارد شده است به او برسد، اما ثابت نایستید و هرگز نگذارید کودک حتی کمی هم گرمش شود؛ تأکید می‌شود که مطمئن شوید کودکتان گرم یا سردش نمی‌شود. یک پیاده‌روی کوتاه در اطراف خانه نیز می‌تواند برای مادر و کودک مفید باشد. این کار کمک می‌کند از افسردگی پس از زایمان جلوگیری شود و به مادر امکان می‌دهد دوباره خود را بخشی از جهان و همان خود قدیمی‌اش ببیند. پس بهتر است اشتباه گوشه‌نشین شدن در خانه را مرتکب نشوید و همه چیز را یا سیاه و یا سفید نبینید.

دست‌‌کاری بند ناف

والدین باید در طول هفتۀ اول حضور نوزاد در خانه، از ریشۀ بند ناف به درستی مراقبت کنند. در واقع این به معنای آن است که نباید به آن دست بزنند یا بیش از حد در این مورد حساسیت نشان بدهند، اما برخی والدین اشتباه می‌کنند و در مراقبت از ریشۀ بند ناف خیلی تلاش می‌کنند. ریشۀ بند ناف خودش می‌افتد و فکر بسیار خطرناکی است که بخواهید آن را زودتر جدا کنید. کافی است مراقب نشانه‌های عفونت مثل ورم، التهاب یا چرک باشید، اما غیر از آن نباید هیچ کار دیگری بکنید. دور ریشهٔ بند ناف را می‌توانید طبق دستور پزشک کودک کمی تمیز کنید، اما هرگز سعی نکنید روی آن را تمیز کنید. قسمت بالای پوشک را نیز تا کنید تا به ریشۀ بند ناف برخورد نکند و مراقب باشید موقع لباس پوشاندن به نوزاد نیز لباس‌ها روی آن کشیده نشود.

بغل نکردن نوزاد

در ماه‌های اول زندگی کودک، والدین نباید در مورد زیاد بغل کردن کودکشان نگران باشند. برخی از مادران نسل‌های گذشته مدام هشدار می‌دهند که زیاد بغل کردن یک نوزاد او را لوس خواهد کرد، اما پژوهش‌ها نشان داده که این فکر اصلاً درست نیست. نوزادان و کودکان در سن پایین نه تنها نمی‌توانند لوس شوند، بلکه مهم است که در این مرحله کودک احساس امنیت کند، پس لازم است که روش‌های مختلف بغل کردن نوزادتان را یاد بگیرید و او را از آغوشتان محروم نکنید.

بی‌اعتنایی به گریه‌های کودک

یک نوزاد خودش به راحتی خوابش می‌برد و اگر خیلی گریه کند احتمالاً مشکلی وجود دارد. پوشک او را نگاه کنید،‌ شیر دادن و آروغ دادن را امتحان کنید و ببنید آیا سرد یا گرمش نیست. اگر هیچ‌کدام از این موارد نبود، لازم است با پزشک کودکتان تماس بگیرید. شواهد نشان می‌دهد کودکانی که در هنگام گریه‌ به آنها پاسخ داده می‌شود، کمتر و با صدای پایین‌تری گریه می‌کنند و آنهایی که به گریه‌هایشان پاسخ داده نمی‌شود بیشتر گریه می‌کنند. پس یادتان باشد که هرگز نباید گریه‌های ادامه‌دار یک نوزاد را نادیده بگیرید. در مجموع، اشتباه اصلی شما این است که احساس درونی‌تان را نادیده بگیرید. یادتان باشد هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند به شما بگوید که به سراغ کودکتان بروید یا بگذارید گریه کند.

تحریک زیاد

همین که نوزادان در حال عادت کردن و تطبیق با دنیای جدیدشان هستند به معنای تحریک و تهیج زیادی است. آنها در حال عادت کردن به تنفس هوا، شیر خوردن از سینه و تنظیم درجه حرارت بدنشان هستند. حالا به اینها، بوها، صداها و مناظر زیاد را نیز اضافه کنید. به ویژه در هفته‌های اول تولد ممکن است کودک به راحتی بیش از حد تحریک شود. صحبت‌های زیاد و دیدن افراد جدید می‌تواند برایش سخت باشد، به ویژه اگر کودک مدام دست به دست و بغل می‌شود. اگر کودک بیش از حد تحریک شود، ممکن است نتواند برای شیر خوردن یا خوابیدن آرام شود. در چنین مواقعی بهتر است کودک را به جای آرام‌تری ببرید و نور اتاق را کم کنید. همچنین تسکین و آغوش پدرانه نیز ممکن است در چنین شرایطی برای کودک مفید باشد.

وحشت‌زده شدن از هر چیز کوچکی

برخی والدین به بالا آوردن شیر، استفراغ خفیف نوزادی، گریه یا دیگر چیزها در کودکشان واکنش‌های شدیدی نشان می‌دهند و مسئله این است که اضطراب آنها به کودک هم سرایت می‌کند. مطمئناً کودکان برای فهم حرف‌های شما خیلی کوچک هستند، اما آنها به عواطف و حالات روحی والدینشان حساس هستند و استرس والدین اغلب منجر به استرس کودک خواهد شد. تحقیقات بسیاری نیز نشان داده است که کودکان از سرنخ‌های رفتاری والدین متوجه حالت روحی آنها می‌شوند و حتی نوزادان کوچک هم ممکن است تحت تأثیر حالت روحی والدینشان قرار بگیرند.

علاوه بر اینها، چنین والدینی از زندگی با کودک، به ویژه در ماه‌های اول زندگی او لذتی نمی‌برند، پس بپذیرید که شما نمی‌توانید همه چیز را کنترل کنید. درست است که شما به عنوان والدین همیشه نگرانی‌های خود را خواهید داشت، اما بزرگ کردن فرزندان باید برای شما، او و شاید دیگر کودکانتان نیز یک تجربهٔ مثبت باشد.

جدی نگرفتن تب نوزاد

هر تب بالای ۳۷/۸ درجۀ سانتی‌گراد در سه ماهۀ اول زندگی نوزاد یک فوریت پزشکی است و تنها مورد احتمالاً بی‌خطر تبی است که ظرف ۲۴ ساعت از واکسیناسیون‌های کودک بروز می‌کند. برخی والدین ممکن است با خود بگویند که کودک فقط گرمش است یا فقط یک سرماخوردگی است و به او قطرهٔ استامینوفن کودکان بدهند، اما در این سن، این یک کار اشتباه است، زیرا سیستم ایمنی یک کودک قوی نیست که بتواند خودش از پس یک عفونت برآید، پس اگر بدن کودک گرم است، درجه حرارت بدن او را بگیرید و در صورت بالا بودن فوراً با پزشک کودکتان تماس بگیرید و نشانه‌های اولیهٔ وجود بیماری در نوزادان را بشناسید.

نادیده گرفتن بهداشت دهان و دندان

شما می‌توانید مراقبت از لثه‌های نوزادتان را خیلی زود شروع کنید. درست است که هنوز نمی‌توانید از یک مسواک و خمیردندان استفاده کنید، اما می‌توانید از یک گاز پانسمان بسیار نرم و یک‌بارمصرف که آن را با آب جوشیده‌ای که سرد شده است خیلی کم مرطوب کرده‌اید، برای پاک کردن لثه‌های کودک استفاده کنید. این کار را می‌توانید با کمک پزشکتان یا یک دندان‌پزشک از چند روز بعد از تولد کودکتان شروع کنید و تا درآمدن اولین دندان ادامه دهید. با این کار، باکتری‌ها را از دهانش پاک می‌کنید و از چسبیدن آنها به لثه‌های نوزادتان جلوگیری می‌کنید و به ویژه لثه‌ها را پس از تغذیه و قبل از خواب تمیز کنید و با درآمدن اولین دندان نیز استفاده از مسواک را با کمک و راهنمایی پزشک کودک شروع کنید.

استفاده از وسایل خواب نرم و شل

همۀ والدین می‌خواهند تا جای ممکن شرایط راحتی کودکشان را فراهم کنند. اما لازم است که از بالش‌ها کوسن‌ها و پتوهای نرم و راحت پرهیز کنید. این وسایل نرم و راحت می‌تواند خطر خفگی ایجاد کند و ریسک سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را بالا ببرد، به ویژه اگر کودک را روی شکم و دمر بخوابانید می‌تواند بسیار خطرناک‌تر باشد، زیرا دمر خوابیدن ممکن است دمای بدن نوزاد را بالا ببرد. همچنین کودک هنوز کنترلی روی سر و گردنش ندارد و اگر به شکلی مسیر تنفسی او با بالش مسدود شود، ممکن است نتواند نفس بکشد. یادتان باشد عروسک‌های نرم هم نباید در تخت نوزاد باشد.

سیگار کشیدن در اطراف کودک

همه به خوبی می‌دانند که سیگار حاوی مواد سمی بسیار زیادی است و از آنجا که کودکتان بدن خیلی کوچکی دارد، سموم ساده‌تر در بدنش تجمع می‌کند. حتی دود سیگار دست دوم یعنی دود سیگاری که دیگران کشیده‌اند، برای کودکان به شدت خطرناک است. از جمله عوارض دود سیگار این است که به ریهٔ کودکان آسیب می‌زند، آنها را بیشتر مستعد عفونت‌های گوش می‌کند و ریسک سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می‌دهد. کمترین کاری که باید انجام دهید این است که اجازه ندهید هیچ‌کس در خانه سیگار بکشد و هیچ استثنایی هم نگذارید.

خودتان یا همسرتان هم اگر سیگار می‌کشید بهترین کار این است که کاملاً ترک کنید تا کودک از آثار سیگار دست دوم هم در امان باشد. حتی سیگار دست سوم یعنی نیکوتینی که از دود سیگار دیگران روی سطوح مختلف خانه و کافه‌ها باقی می‌ماند، کودک را مستعد برخی بیماری‌های خاص می‌کند و ریسک سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می‌دهد.

دیر عوض کردن پوشک

یک اشتباه دیگر که والدین مرتکب می‌شوند دیر عوض کردن پوشک است. بیدار شدن در نیمهٔ شب سخت است، اما خوابیدن شما می‌تواند به سوختگی‌های دردناک زیر ناحیهٔ پوشک یا عفونت قارچی و حتی عفونت دستگاه ادراری منجر شود. بهتر است که پوشک را هر دو تا سه ساعت یک بار عوض کنید. در طول شب نیز معمولاً نوزادان برای خوردن شیر بیدار می‌شوند که فرصت خوبی برای بررسی کردن پوشکشان است، اما بعد از اینکه کودکتان کمی بزرگ‌تر شد و خودش در طول بیدار نشد، لازم نیست برای عوض کردن پوشک به شکل مداوم تا صبح بیدارش کنید.

تکان دادن کودک

اکنون دیگر این یک واقعیت شناخته ‌شده است که تکان دادن کودک کار نادرستی است، با این حال هنوز هم اتفاق می‌افتد و این مورد یکی از علت‌های مرگ در نوزادان است. این اتفاق که سندرم کودک تکان‌خورده نام دارد، اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از والدین از گریه کردن کودک خسته می‌شود، او را با خشونت تکان می‌دهد و باعث آسیب به مغزش می‌شود. فرقی نمی‌کند خودتان خواسته‌اید کودکی را به این دنیا بیاورید یا به هر دلیلی ناخواسته صاحب یک فرزند شده‌اید، شما حالا مادر یا پدری هستید که مسئولیت تربیت درست و سالم یکی از اعضای جامعهٔ فردا را بر عهده دارید، پس غیر از موارد مالی، لازم است برای آرام کردن و تربیت یک انسان سالم و خالی از عقده‌های مختلف در آینده نیز وقت کافی بگذارید و برنامه‌ریزی داشته باشید.