بیماری تیروئید در نوزادان، کم کاره یا پر کار؟

شایع ترین علتی که باعث می شود غدۀ تیروئید به طور نامناسب کار نکند، می تواند رشد نامناسب غده تیروئید باشد.

تیروئید در جلوی گردن واقع شده و به شکل یک غدۀ پروانه ای شکل است. ید غذایی که می خوریم توسط تیروئید جذب می شود و از آن در ساختن هورمون تیروئید (تیروکسین یا T۴) استفاده می کند.

رشد و نمو نرمال در کودکان وابستگی زیادی به هورمون تیروئید دارد. اگر غده تیروئید به طور مناسب توسعه نیابد ، هورمون T۴ کافی برای رشد بدن و توسعه مغز تولید نخواهد کرد.

بیماری تیروئید به دو صورت کم کار و پُر کار است. که در بیماری کم کاری تیروئید هورمون کافی توسط غدۀ تیروئید تولید نمی شود و برعکس در بیماری پر کاری تیروئید این غده بسیار فعال است و بیش از حد هورمون ترشح می کند.

شایع ترین علتی که باعث می شود غدۀ تیروئید به طور نامناسب کار نکند، می تواند رشد نامناسب غده تیروئید باشد. در طول دوران اولیه حاملگی غده تیروئید شروع به شکل گرفتن در ته مغز می کند و سپس از آنجا به محل قرار گرفتنش در پایین گردن حرکت می کند. جایی که رشدش تمام می شود.

گاهی اوقات این پروسه متوقف می شود و ممکن است فقط یک تکه کوچک از تیروئید در محلی غیر نرمال باقی بماند. تعدادی از نوزادان اصلاً غده تیروئید ندارند.

علل ناشایع دیگر کم کاری تیروئید شامل فقدان تحریک بوسیله غدۀ هیپوفیز یا عدم توانایی تولید مناسب هورمون تیروئید توسط غده تیروئید می باشد.

کم کاری تیروئید مادرزادی

نوزاد متولد شده با کم کاری تیروئید ممکن است در بدو تولد طبیعی به نظر برسد. اما در هفته های بعد علائمی مانند کسالت، خواب آلودگی، یبوست، صورت پُف آلود، صدای گریه خشن و گرفته دارند که ناشی از نوعی کم کاری تیروئید به نام کرتینیسم می باشد.

در صورت درمان نشدن در روزهای اولیۀ تولد، نوزاد دچار آسیب های مغزی و عقب ماندگی های ذهنی ماندگاری می شود. اما تشخیص به موقع و درمان آن از این آسیب ها جلوگیری می کند. که راه آن یک ازمایش خون در بدو تولد است.

در بیمارستان ها بعد از تولد نوزاد، چند قطره خون از پاشنۀ پای آنها می گیرند و این نمونه بر روی یک تکه از کاغذ فیلتر جمع آوری می کنند و به آزمایشگاه غربالگری نوزادان می فرستند. سپس سطح خونی T4 و TSH را مورد بررسی قرار می دهند.

کم کاری تیروئید اکتسابی

کند شدن عملکرد تیروئید و کندی قابل توجه الگوی رشد کودکان از اولین علائم کم کاری تیروئید می باشد. علائمی مثل کسالت و خستگی با وجود خواب کافی در کودکان دارای کم کاری تیروئید دیده می شود.

پر کاری غدۀ تیروئید در نوزادان

این بیماری در نوزادانی که مادران آنها در دوران بارداری پر کاری تیروئید داشته اند، به ندرت رخ می دهد و در واقع پر کاری تیروئید یکی از نادرترین اختلالات غدۀ تیروئید در نوزادان می باشد.

تولد زودرس، تب، قرمزی صورت، تپش قلب، فعالیت و بی قراری بزرگی غدۀ تیروئید از نشانه های پر کاری تیروئید در نوزادان می باشد.

بعضی اوقات نیاز به درمان بیماری نیست و خود به خود به حالت طبیعی برمی گردد. اما اگر اختلال تیروئید موجب بیمار شدن کودک شود، درمان باید صورت گیرد.

بنابراین خانم های باردار با سابقۀ پرکاری تیروئید باید در طول بارداری با پزشک خود صحبت کنند.

پرکاری غدۀ تیروئید در کودکان

خیره نگاه کردن، چشمان بیرون زده، بی قراری و پر تحرکی، عدم توانایی در به خواب رفتن، عدم تحمل گرما و تپش قلب و رشد سریع کودکان از نشانه های پر کاری تیروئید می باشد.

همچنین والدین و معلمان باید به لرزش دست کودکان هنگام نوشتن و ضعف عضلات شانه و ران هنگام بازی و ورزش توجه کافی کنند.

اثر کم کاری تیروئید درمان نشده بر نوزاد

بیشترین اثر کم کاری تیروئید در نوزادان به صورت زیر است:

- پوست: زردی نوزادی در این نوزادان بیشتر از سایرین طول می کشد. همچنین ممکن است پوست این نوزادان رنگ پریده و لکه دار باشد.

- اشتها و گوارش: این نوزادان به سینۀ مادر و شیشۀ شیر علاقه ای از خود نشان نمی دهند. همچنین دچار یبوست شدید و گاز معده هم می شوند.

- رشد: این نوزادان اغلب به عنوان نوزاد تازه متولد شده بزرگ هستند.

- گردش خون: ضربان قلب خون و فشار خون در این نوزادان رایج است و اکثر بدن آنها به دلیل گردش خون ضعیف سرد می باشد.

- فعالیت و نمو: این نوزادان خیلی کم گریه می کنند و حتی ممکن است به صداهای اطراف خود و مناظر علاقه ای نشان ندهند. اغلب این نوزادان ساعت ها می خوابند و فقط برای تغذیه بیدار می شوند.

مصرف قرص هورمون تیروئید

قرصهای ال- تیروکسین در درجه های مختلفی قابل دسترس می باشد . پزشک درمان نوزاد را از دوز پایین تری آغاز می کند و همانطور که کودک رشد می کند آن را افزایش خواهد داد .

او با معاینه کودک و اندازه گیر ی سطح T۴ و TSH در مدت زمانهای معین تصمیم خواهد گرفت که چه زمانی نوزاد به دوز بالاتری از هورمون تیروئید احتیاج دارد.

قرصهای هورمون تیروئید خیلی کوچک هستند. آنها می توانند له شوند و با شیر یا آب میوه یا آب در یک قاشق چایخوری حل شوند می توان محلول قرص در مایع را از طریق قطره چکان یا سرنگ به نوزاد داد .

وقتی نوزاد شروع به خوردن غذاهای جامد کرد، می توان قرصهای له شده را با قاشق چایخوری همراه با پوره غلات یا میوه له شده به کودک داد .

کودکان بزرگتر می توانند قرص را به سادگی بجوند و ببلعند . نباید قرص ها را در بطری شیر خشک یا سایر مایعات حل کرد. زیرا نوزاد اگر بطری را تمام نکند، دوز کامل نمی گیرد.

منبع: کودک آنلاین