کودک سه ساله خجالتی، مشخصات رفتاری و نیازهایشان

هنگامی که میهمانی به منزل می آید کودک خجالتی ممکن است گریه کند در گوشه ای پنهان شود یا عصبی به نظر برسد.

سارا کنار وسایل بازی در محوطه ی سبز مهد کودک ایستاده است و در حالی که دنیایی از شور و نشاط در اطرافش جریان دارد با چشمان پرفروغ و خاکستری رنگش به آنها نگاه میکند. هنگامی که مربی کودکان را به داخل ساختمان فرا می خواند او هیچ واکنشی نشان نمی دهد اجازه می دهد تمام کودکان از کنارش بگذرند و سپس در سکوت به انتهای صف می رود.

سارا کودکی خجالتی است. خجالت یک صفت و ویژگی طبیعی شخصی است و در حدود ۱۵% از کودکان مشاهده می شود. خجالتی بودن ممکن است ابتدا در دوره نوپایی در کودک مشاهده شود و اگرچه این حالت ممکن است در سالهای اولیه زندگی تشخیص داده شود ولی کودکان خجالتی الزاما و همیشه به بزرگسالان خجالتی بدل نخواهند شد.

مشخصات رفتاری

خجالت ممکن است به صورت های مختلف بروز کند. کودک خجالتی ممکن است مانند سارا فقط شاهدی باشد که در حاشیه مشتاقانه به دیگران بنگرد اما در فعالیت ها شرکت نکند. کودک خجالتی ممکن است بازی انفرادی را به بازی گروهی ترجیح دهد و دوست شدن با دیگران احتمالا برایش مشکل است.

هنگامی که میهمانی به منزل می آید کودک خجالتی ممکن است گریه کند در گوشه ای پنهان شود یا عصبی به نظر برسد. کودک خجالتی در محیط های ناآشنا حتی ممکن است بیش از 15 یا 20 دقیقه ناراحت کننده ی اولیه را به دامان والدینش پناه ببرد.

کودک خجالتی ممکن است دارای حساسیت ویژه ای نسبت به استرس ها و فشارهای روانی محیط اطراف باشد. مشکلات خانوادگی مانند ناسازگاری پدر و مادر با یکدیگر ، بیماری ، مرگ یا جدایی والدین ممکن است برای کودک خجالتی بیش از اندازه دردناک باشد.

نیازهای کودک خجالتی

کودک خجالتی به درک ، حمایت و همدلی نیاز دارد و البته پذیرش والدین در راس تمام نیازها قرار دارد. خجول بودن یک ویژگی شخصیتی فردی است نه یک نقص و کمبود. کودک به میل و انتخاب خود خجالتی نیست و بر این ویژگی خود کنترلی ندارد.

گاهی والدین چون خجول بودن را ضعف و نقص می دانند به کودک خویشتن دار و محتاط فشارهایی وارد میکنند. آنها نگران نادیده گرفته شدن نیازهای کودک مخصوصا در اجتماع هستند و با فریاد زدن ، غرولند کردن و یا راندن و وادار کردن کودک به پذیرفتن موقعیت های اجتماعی واکنش نشان می دهند.

چنین کودکی احساس می کند والدینش از رفتار او ناراحت و عصبانی هستند و این طرز تفکر موجب از بین رفتن عزت نفس او می گردد.

چگونگی کمک والدین

والدین باید برای کودکشان قدر و ارزش قایل شوند زیرا هر کودکی صفات ویژه ی مثبت با ارزشی دارد و به گونه ای از کودکان دیگر متمایز است. شناسایی این صفات ویژه بخش مهمی از تربیت کودک خجالتی است.

پدر و مادر چنین کودکانی میتوانند با ایجاد توانایی های خاص به کمکشان بشتابند مثلا ایجاد علاقه در کودک به یک ورزش یا ایجاد علاقه ی شدید به حیوانات. داشتن تجربه در یک زمینه کودک را قادر می سازد که حداقل در یک مورد با اعتماد به نفس عمل کند و از صحبت کردن با سایر همسالان درباره موضوعی که اطلاعات خوبی در مورد آن دارد احساس آرامش نماید. روابط چنین کودکانی به محض ایجاد پیوند و محبت اولیه با کودکان دیگر میتواند شکوفا شود.

محیط اجتماعی

کودک خجالتی در موقعیت های اجتماعی به حمایت فوق العاده ای نیاز دارد. افراد ناآشنا و موقعیت های جدید برای او فشار روانی و استرس زیادی به وجود می آورند. والدین باید به گونه ای برنامه ریزی کنند که بتوانند در چند جلسه ی اول شرکت کودکشان در گروه همبازی های جدید همراه او باشند.

چنانچه آشنایی قبل از موعد با یک یا دو نفر از همبازی های مهد کودک امکان داشته باشد انس گرفتن و تطابق با محیط مهد ممکن است برای کودک آسان تر شود. مشاهده ی چند چهره ی آشنا در روز اول ممکن است ناراحتی شدید کودک را کاهش دهد.

کودک خجالتی ممکن است در منزل خود احساس آرامش و راحتی بیشتری داشته باشد و دیدن دوستانش را در محیط آشنای خانه ی خود بر رو به رو شدن با محیطی نا آشنا ترجیح دهد. کودکان خردسالتر در ابتدا ممکن است هم بازی هایی بهتر باشند و چالش کمتری را برای او ایجاد کنند.