شایع ترین سرطان در زنان، نحوه جلوگیری با تغذیه

هیچ نوع غذای خاصی نمی‌تواند موجب سرطان سینه شود یا از ابتلا به آن پیشگیری کند، اما توصیه‌های تغذیه‌ای می‌توانند به‌طور کلی از خطر ابتلا به سرطان سینه بکاهند. به‌طور مثال،‌ مصرف خوراکی‌های سرشار از آنتی اکسیدان می‌تواند مفید باشد. آنتی‌اکسیدان‌ها، از سلول‌های بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. در این مقاله، خوراکی و نوشیدنی‌هایی معرفی شده است که می‌تواند در جلوگیری از سرطان سینه و ابتلا به این بیماری مؤثر باشند.
رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی هستند که از مواد سمی مانند دود تنباکو ایجاد می‌شوند. این مولکول‌ها نه‌تنها موجب سرطان در فرد می‌شوند، بلکه او را دچار پیری زودرس و بیماری‌های قلبی می‌کنند. انتخاب رژیم غذایی پیشگیرانه نه‌تنها بی‌فایده نیست، بلکه می‌تواند از ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان سینه بکاهد و درعین‌حال سلامت کلی فرد را ارتقا دهد. رژیم غذایی سالم، انرژی فرد را افزایش می‌دهد، سیستم ایمنی بدن او را تقویت و تمام مواد مغذی موردنیاز برای سالم نگه‌داشتن بدن را تأمین می‌کند. البته اگر به دلیلی، نگران خطر ابتلا به بیماری سرطان سینه هستید، حتما با کارشناس تغذیه مشورت کنید. زیرا پیروی از برنامه غذایی سالم، مانند انتخاب سبک زندگی و عوامل ژنتیکی، فقط بخشی از اقدامات پیشگیرانه است.

چای سبز
چای سبز فواید متعددی از کاهش وزن گرفته تا کنترل فشار خون دارد. همچنین، بنابر بررسی‌هایی که دائماً روی انسان و حیوان انجام می‌شود، این دمنوش محبوب نقش مؤثری در پیشگیری از ابتلا به سرطان دارد. علت این است که چای سبز غنی از پلی‌فنول و کاتچین است. این آنتی‌اکسیدان‌ها جلوی صدمات DNA ناشی از رادیکال‌های آزاد را می‌گیرند. البته برای اثبات این اثرگذاری، باید بررسی‌های بیشتری انجام شود. اما افزودن یک فنجان چای سبز به رژیم غذایی روزانه ضرری نمی‌رساند.
آب‌ انار
آب انار حاوی پلی‌فنول است. تحقیقی که سال ۲۰۰۹ انجام شد، نشان داد آب آنار به‌طور بالقوه می‌تواند ابزار پیشگیرانه‌ای برای برخی از سرطان‌ها مانند سرطان سینه باشد. محققان همچنین گفتند که رب انار به‌مراتب از آب انار اثربخش‌تر است.
البته در خصوص اینکه چه مقدار رب انار یا آب انار، فواید ضدسرطانی دارد، باید بررسی‌های بیشتری انجام شود. اگر به دیابت مبتلا هستید، پیش از افزودن آب انار به رژیم غذایی‌تان باید با پزشک مشورت کنید. زیرا آب انار حاوی شکر فراوانی است و می‌تواند سطح گلوکز خون را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد.

توت‌ها
توت‌هایی مانند توت‌فرنگی، تمشک سیاه و سفید یا زغال‌اخته حاوی مقدار بسیار زیادی پلی‌فنول هستند که ویژگی‌های ضدسرطانی دارند. آنها حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C هم هستند. مدارکی وجود دارد که این میوه‌ها می‌توانند از خطر ابتلا به سرطان سینه بکاهند. درحال‌حاضر، مقدار مصرف روزانه آن مشخص نشده است، اما مصرف ۳/۴ تا ۱ فنجان از آنها در روز مفید است.
آلو و هلو
بنابر مطالعاتی که روی حیوانات در سال ۲۰۰۹ انجام شد، پلی‌فنول‌های موجود در آلو و هلو می‌توانند از تشکیل سلول‌های سرطانی سینه و تکثیر آنها پیشگیری کند. همچنین پلی‌فنول‌ها می‌توانند سلول‌های سرطانی را بدون اینکه به سلول‌های سالم صدمه‌ای وارد کنند، از بین ببرند. مصرف این نوع میو‌ه‌ها هرگز به بدن صدمه‌ای نمی‌زند، اما در خصوص مقدار مصرف آن به‌منظور استفاده از فواید ضدسرطانی‌اش، هنوز باید بررسی‌هایی انجام شود.

سبزیجات چلیپایی (خانواده کلم)
این نوع سبزی‌ها سرشار از ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی، مانند C ،Eو K و البته فیبر هستند. سبزیجات چلیپایی حاوی نوعی ماده شیمیایی به‌نام گلوسینولات هستند که مانند دیگر اجزاء موجود در این نوع سبزی، ویژگی‌های ضدسرطانی دارد. از سبزیجات چلیپایی شناخته‌شده و معروف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-کلم بروکلی؛
-گل کلم؛
-کلم بروکسل؛
-کلم‌پیچ؛
-کلم؛
-شابانک (نوعی گیاه علفی یک‌ساله که در استان کرمان یافت می‌شود).
سبزیجات برگدار و تیره
سبزی هرچه تیره‌تر باشد، مواد مغذی آن بیشتر است. سبزی‌های تیره سرشار از آنتی‌اکسیدان و فیبر هستند و به‌همین‌دلیل ضدسرطان‌های بسیار مؤثری به‌حساب می‌آیند. از این نوع سبزی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-اسفناج؛
-کلم‌پیچ؛
-کولارد سبز (نوعی کلم)، گیاه خردل، شلغم و برگ چغندر.
کاروتنوئید
رنگدانه‌های کاروتنوئید در میوه‌ها و سبزی‌های قرمز، نارنجی، سبز تیره و زرد پیدا می‌شوند. این خوراکی‌ها حاوی ویتامین A، لوتئین، بتاکاروتن و لیکوپن هستند که تمام این مواد، اثر رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند. از این خوراکی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-هویج؛
-گوجه فرنگی؛
-کلم‌پیچ؛
-زرد‌آلو؛
-سیب زمینی‌ شیرین.
بررسی‌هایی نشان داده است که رژیم غذایی غنی از این نوع خوراکی‌ها، از خطر ابتلا به سرطان سینه می‌کاهد. اما برای اثبات آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.
آپیژنین
آپیژنین نوعی فلاونوئید است که در برخی از میوه‌ها، سبزیجات و گیاهان دارویی یافت می‌شود. ازآنجایی‌که این ماده سرشار از آنتی‌اکسیدان است، خوراکی‌های حاوی این ماده می‌توانند ویژگی‌های ضدالتهابی داشته باشند. بنابر تحقیقی که در سال ۲۰۱۰ انجام شد، آپیژنین می‌تواند جلوی رشد سلول‌های سرطانی HER2 در سرطان سینه را بگیرد. البته برای اثبات این موضوع و همچنین مقدار مصرف این ماده، باید بررسی‌های بیشتری انجام شود. از خوراکی‌های حاوی آپیژنین می‌توان موارد زیر را نام برد:
-جعفری؛
-کرفس؛
-بابونه؛
-نعناع؛
-اسفناج؛
-شیرین بیان.
برخی از گیاهان دارویی حاوی آپیژنین نیز عبارت‌اند از:
-پونه گیاهی؛
-ریحان؛
-آویشن؛
-رزماری (اکلیل کوهی)؛
-گشنیز.
اسیدهای چرب امگا۳
اسیدهای چرب امگا۳ که به‌وفور در ماهی‌های آب‌های سرد یافت می‌شود، نوعی ماده‌ مغذی ضروری است که سیستم ایمنی بدن را از صدمات دور نگه می‌دارد. محققان در سال ۲۰۱۵ متوجه شدند، زنانی که چاق هستند و سینه‌های پرحجمی دارند، شش برابر بیشتر از زنان دیگر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار می‌گیرند. اما اسیدهای چرب امگا۳ می‌تواند از آنها در برابر خطر ابتلا به سرطان سینه مراقبت کند. در این بررسی، حجم سینه‌های زنانی که اسیدهای چرب امگا۳ مصرف می‌کردند، کاهش یافت. تصور می‌شود که این کاهش حجم، یکی از دلایل کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه بود. برخی از خوراکی‌ها که سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ هستند، عبارت‌اند از:
-ماهی سالمون؛
-ماهی ساردین؛
-شاه‌ماهی؛
-روغن‌های ماهی، مانند روغن جگر ماهی.
و خوراکی‌های زیر مقدار کمتری اسیدهای چرب امگا۳ دارند:
-گردو؛
-تخم کتان؛
-روغن‌ آجیل.
لیگنان و ساپونین
این مواد نیز پلی‌فنول هستند و ویژگی‌های ضدسرطانی دارند. این مواد بیشتر در حبوباتی مانند عدس، نخود و لوبیا قرمز دیده می‌شوند. البته این حبوبات حاوی آنتی‌اکسیدان، پروتئین، فولات و فیبر هم هستند.
غلات کامل
خوراکی‌های حاوی غلات کامل هم سرشار از پلی‌فنول‌های ضدسرطان هستند. آنها همچنین دربرگیرنده مواد مغذی مهم دیگر مانند فیبر، منیزیم و پروتئین هستند. از غلات محبوب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-برنج قهوه ای؛
-بلغور جو دوسر؛
-ذرت؛
-جو.

کپسایسین
فلفل‌های قرمز تازه و خشک، حاوی ماده مغذی کپسایسین هستند. هرچه این ماده در فلفل بیشتر باشد، فلفل تندتر می‌شود. اخیرا مشخص شده که از این ماده می‌توان برای درمان موضعی دردها استفاده کرد.
در تحقیقی که سال ۲۰۱۶ انجام شد، معلوم شد که کپسایسین می‌تواند جلوی رشد و گسترش سلول‌های بدخیم را در برخی از افراد مبتلا به سرطان سینه بگیرد. این بررسی در آزمایشگاه روی نمونه بافت‌های گرفته‌شده از زنان مبتلا به انواع سرطان سینه انجام شده بود. کپسایسین روی بافت‌های مربوط به سرطان سینه التهابی منفی سه‌گانه، نسبت به انواع دیگر سرطان‌های سینه، اثر بهتری نشان داد. این نوع سرطان بسیار تهاجمی است و به‌دلیل اینکه به هورمون‌درمانی پاسخ نمی‌دهد، به‌سختی درمان می‌شود. محققان گفته‌اند که نمی‌توان آن‌قدر فلفل خورد تا نتایجی را که در آزمایشگاه به‌‌دست آورده‌اند، در انسان هم مشاهده کنند. اما می‌توان کپسایسین را به‌صورت مکمل به بیماران داد. البته مقدار زیاد این ماده مجرای گوارشی را آزار خواهد داد. درحال‌حاضر، مقدار مصرف مناسب روزانه این ماده ضدسرطان سینه مشخص نیست.
سیر
سیر متعلق به خانواده آلیوم است و طعم و عطر متمایزی دارد. مصرف سیر و دیگر سبزی‌های خانواده آلیوم، مانند پیاز، در کاهش رشد سلول‌های سرطانی سینه بسیار مؤثر است. محققان در تحقیقی که سال ۲۰۱۷ انجام دادند، اثرات سیر و دیگر سبزی‌های متعلق به خانواده آلیوم روی سلول‌های سرطانی سینه بررسی کردند. آنها متوجه اثر مثبت این سبزی‌ها روی بیماران مبتلا به سرطان وابسته به استروژن و غیروابسته به استروژن شدند.
زردچوبه
زردچوبه حاوی کورکومین است. این ماده ویژگی‌های ضدالتهابی و ضدآنتی‌اکسیدانی دارد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که کورکومین می‌تواند اثرات سمی سلول‌های سرطانی سینه را کاهش دهد و جلوی رشد این سلول‌‌ها را هم بگیرد. البته برای اثبات این موضوع، تحقیقات بیشتری لازم است. کورکومین در آب، ناپایدار است و ممکن است به‌خوبی جذب نشود. علی‌رغم این ویژگی، این ماده برای بدن بسیار مفید است. برخی از محققان معتقدند که مصرف روزانه ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم کورکومین، اثرات مثبت آن روی بدن را نشان می‌دهد.

برخی از غذاها مانند محصولات سویا، حاوی نوعی مواد شیمیایی به‌نام ایزوفلاون‌ هستند. ساختار این مواد مانند هورمون استروژن است. خوراکی‌های حاوی ایزوفلاون‌ها را با نام خوراکی‌های سرشار از فیتواستروژن هم می‌شناسند. ایزوفلاون‌ها دقیقا به همان مکان‌هایی می‌روند که استروژن می‌رود. اما نتایجی کاملا متفاوت روی بدن می‌گذارند. به‌طور مثال، استروژن می‌تواند موجب افزایش التهاب در نواحی خاصی در بدن شود، اما ایزوفلاون‌ها این‌گونه نیستند. محققان بر سر مصرف ایزوفلاون‌ها هم‌عقیده نیستند. در بررسی‌هایی که سال ۲۰۱۶ انجام شده است، بسیاری از کارشناسان نگران‌اند که خوراکی‌های حاوی ایزوفلاون‌ها خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. اما برخی از تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که ایزوفلاون‌ها فواید مثبتی دارند که از این فواید می‌توان به ضدسرطان بودن آنها اشاره کرد. هنگام مصرف سویا بهتر است از خوراکی‌های حاوی سویای کامل استفاده کنید. از برخی خوراکی‌هایی که با سویا آماده می‌شوند، می‌توان به توفو و شیرسویا اشاره کرد.

البته غذای خاصی وجود ندارد که موجب سرطان سینه شود یا این بیماری را شدت بخشد. اما تحقیقات نشان داده است که مصرف الکل، نرخ ابتلا به سرطان سینه را در زن‌ها افزایش می‌دهد. نوشیدنی‌های الکلی، مقدار استروژن و هورمون‌های دیگر را افزایش می‌دهد. زنانی که سه بار در هفته نوشیدنی الکلی می‌نوشند، ۱۵ درصد بیش از زنان دیگر، به سرطان سینه مبتلا می‌شوند. با هر دفعه‌ای که به مصرف نوشیدنی الکلی اضافه شود، ۱۰ درصد دیگر به این خطر افزوده می‌شود.

هیچ نوع رژیم غذایی خاصی وجود ندارد که ضدسرطان باشد. اما بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید، مصرف متعادل میوه و سبزیجات است. همچنین از خوردن غذاهای فراوری‌شده پرهیز کنید یا مصرف‌ آنها را به‌حداقل برسانید. به‌طور مثال در رژیم غذایی مدیترانه، خوراکی‌های زیر به‌مقدار زیادی مصرف می‌شود:
-میوه‌ها؛
-انواع سبزیجات؛
-غلات کامل؛
-عدس؛
-روغن زیتون.

کلام آخر
حفظ رژیم غذایی مناسب و مصرف مواد مغذی سالم، یکی از جنبه‌های مهم مبارزه و جلوگیری از سرطان سینه است. در ضمن به‌یاد داشته باشید که برخی از این خوراکی‌ها وقتی تازگی خود را از دست می‌دهند، ارزش غذایی‌شان از بین می‌رود. اگر نمی‌دانید به چه نوع مواد مغذی نیاز دارید و محدودیت‌های تغذیه‌ای‌تان چیست، با پزشک یا کارشناس تغذیه مشورت کنید.
همچنین آزمایش‌های پیشگیرانه مانند ماموگرافی و دور بودن از سموم موجود در محیط‌زیست، به‌اندازه مصرف غذاهای سالم ضروری هستند.