بیماری روماتیسم کودکان، مهرش بر پیشانی کدام بچه‌هاست‌؟

بیماری روماتیسم در کودکان، علائم اختصاصی ندارند. کما این‌که تب، درد دست و پا، التهاب مفصل و بروز تغییرات پوستی می‌تواند خبر از ابتلا به روماتیسم بدهد. هر علامتی که طول بکشد و تکرار‌شونده باشد، می‌تواند نشانه بیماری‌های روماتیسمی باشد.

روماتیسم معمولا در ذهن بیشتر ما با دوران میانسالی یا کهولت پیوند خورده است و کمتر باورمان می‌شود یک کودک خردسال هم ممکن است مبتلا به روماتیسم باشد‌. البته بیماری‌های روماتیسمی در کودکان شیوع بالایی ندارد، ولی به‌دلیل این که می‌تواند باعث معلولیت جسمی، اختلال بینایی و بیماری‌های قلبی و عروقی شود باید به موقع تشخیص داده شده و درمان شود. جالب است بدانید بیماری‌های روماتیسمی یکی از شایع‌ترین علل معلولیت، اختلال بینایی وکوری و نیز اختلال قلبی و عروقی در کودکان است. به همین دلیل پای صحبت‌های دکتر رضا شیاری، فوق تخصص روماتولوژی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نشسته‌ایم تا از اهمیت شناخت تشخیص دقیق و درمان به موقع این بیماری در کودکان بیشتر بدانیم.

بیماری‌هایی را که با التهاب در بافت هم‌بند همراه باشد روماتیسم می‌گویند. بافت هم بند قسمت‌های مختلفی از بدن مانند پوست، استخوان، مفصل و رگ را می‌سازد. در بیماری روماتیسمی ممکن است درگیری استخوان، مفصل، عروق، پوست و عضله را داشته باشیم .

روماتیسم سه مشخصه دارد که شامل مزمن بودن، عود‌کنندگی و ایجاد اختلال در سیستم ایمنی می‌شود‌. البته بیماری روماتیسمی نشانه اختصاصی تشخیصی ندارد، ولی بسیاری از علائم عمومی سایر بیماری‌ها چنانچه طولانی و همراه با عود باشد در مورد آن صدق می‌کند و حتما باید نسبت به درمان و مراجعه به پزشک اقدام شود.

​​​​​​​

مهر روماتیسم بر پیشانی کدام بچه‌هاست‌؟

شاید برایتان جالب باشد بدانید مجموع شیوع بیماری‌های روماتیسمی در کودکان از مجموع شیوع دیابت در آنها بیشتر است. البته علت اصلی ابتلا هنوز مشخص نیست، ولی مجموع عوامل محیطی و ژنتیک را عامل ایجاد این دسته بیماری‌ها می‌دانند. به‌علاوه شیوع روماتیسم در جنس مونث بیشتر است، ولی در هر رده سنی قابل بروز است. همچنین روماتیسم شایع‌ترین علت اختلال قلبی در کودکان است.

برخی منابع پزشکی، مسائل ژنتیک و عفونت‌ها را به‌عنوان عوامل اصلی ابتلا به روماتیسم در کودکان مطرح می‌کنند. این دسته بیماری‌ها از زمان نوزادی تا ۱۶ سالگی ممکن است اتفاق بیفتد. کما این‌که در دوران نوزادی، لوپوس نوزادی و بیماری کاوازاکی (عروق قلب را درگیر می‌کند) در سنین زیر پنج سال بیشتر شیوع دارد.

رد پای آشکار و پنهان روماتیسم

بیماری روماتیسم در کودکان، علائم اختصاصی ندارند. کما این‌که تب، درد دست و پا، التهاب مفصل و بروز تغییرات پوستی می‌تواند خبر از ابتلا به روماتیسم بدهد. هر علامتی که طول بکشد و تکرار‌شونده باشد، می‌تواند نشانه بیماری‌های روماتیسمی باشد. به بیان دیگر، نشانه‌های بیماری‌های روماتیسمی کودکان غیراختصاصی است، ولی هر علامت طول کشیده یا عود‌کننده مثل تب، آفت دهان، درد اندام‌ها، ورم دست وپا، ضعف عضله و بثورات جلدی می‌تواند نشانه‌ای از روماتیسم در کودکان باشد.

به عنوان مثال تب در بسیاری از بیماری‌ها چه عفونی و چه غیرعفونی بروز می‌یابد، ولی اگر همین تب دوره‌ای و طولانی، بدون علت مشخص باشد، می‌تواند یکی از علائم ابتلا به بیماری روماتیسمی در کودک باشد. این مسأله برای دل درد و آفت دهان نیز صدق می‌کند. التهاب در مفصل نیز در بسیاری از موارد حاد و گذراست، اما در تمام مواردی که التهاب طول بکشد یا عود‌کننده باشد باید به بیماری روماتیسم فکر کرد.

تفاوت روماتیسم کودکی با بزرگسالی

علائم برخی بیماری‌های روماتیسمی همچون نرمی مفصل یا دردهای رشد، مختص کودکان است. در حالی که دیگر، بیماری‌های روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید در کودکان و بزرگسالان مشترک است. علاوه‌بر این تب روماتیسمی کودکان متفاوت از بزرگسالان است.

در بسیاری موارد بیماری‌های روماتیسمی در کودک و بزرگسال، متحدالشکل و درمان هستند و بسیاری‌ از آنها مانند تب روماتیسمی کنترل و درمان می‌شود. همچنین آرتریت روماتوئید نوجوانان کنترل می‌شود، اما درمان موثر آنها با توجه به نوع بیماری، متفاوت است.

مصرف کورتون ضروری است

استروئید به عنوان پایه درمان روماتیسمی محسوب می‌شود که به حفظ حیات کودک کمک می‌کند. در کنار آن نیز داروهای آرام‌کننده و بیولوژیک نیز تجویز می‌شود. ناگفته نماند برخورداری از رژیم غذایی مناسب و فیزیوتراپی نیز در درمان بیمار کمک‌کننده است.

بی‌شک در تعداد قابل توجهی از این بیماران ضرورت استفاده به کورتون وجود دارد، ولی پزشک روماتولوژیست با جایگزینی داروهای دیگر موفق به کاهش و گاهی قطع کورتون می‌شود. درمان‌هایی که پیشتر در زمینه روماتیسم کودکان استفاده می‌شد، اکثرا استفاده از کورتون با دوز بالا یا استفاده از آسپرین بود که بیماری را تنها به صورت علامتی درمان می‌کرد، اما باعث بهبود کامل بیماری و ریشه‌کنی آن نمی‌شد. ‌اکنون درمان طب روماتیسمی کودکان تغییر کرده و اساس آن بر استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است؛ چرا که فرآیند بیماری نیز باید متوقف شود.

همیشه جای نگرانی نیست

علت مراجعه در بیش از ۴۵ درصد مراجعه‌کنندگان به درمانگاه روماتولوژی اطفال، دردهای اسکلتی عضلانی است که بیشتر آنها مربوط به درد رشد بوده و کمتر از ۱۰درصد آنها ممکن است بیماری روماتیسمی جدی داشته باشند، اما هنر پزشک در تشخیص همین تعداد بیماران است.