تغییرات جسمی در بارداری، آیا آماده هستید؟

حساس ترین و آشکارترین تغییرات فیزیکی در بارداری تغییراتی است که مربوط به وزن و اندازه خانم ها میشود. وزن یک خانم در طول بارداری معمولی ، به همراه وزن نوزاد ۵۰۰ / ۱۰ تا ۵۰۰ / ۱۳ کیلوگرم افزوده میشود :وزن نوزاد ۲۵۰ / ۳ کیلوگرم ، وزن جفت و پرده ها ۶۳۰ گرم ، وزن مایع آمنیوتیک ۸۱۰ گرم ، وزن رحم ۹۴۵ گرم ، وزن مایع در پوست و سایر اندام ها ۶۵۰ / ۱ کیلوگرم و وزن ذخیره های موجود در مادر ۳۵۰ / ۳ کیلوگرم.
در طول بارداری بر ظرفیت رحم افزوده می گردد. سلول های ماهیچه ای رحم کشیده تر شده و ضخیم میشوند و بافت های الاستین و فیبری در آن تا اندازه ای افزایش می یابند. افزایش این بافت ها بر استحکام دیواره رحم می افزاید.علاوه بر این بر ذخیره خونی رحم نیز افزوده میگردد.
در هفته های اول بارداری شکل طبیعی گلابی مانند رحم حفظ میشود اما همان طور که رویان رشد میکند رحم به تدریج به شکل کره در می آید و در ماه سوم کاملا کروی میشود. پس از این مرحله بیش از این که پهن شود دراز می گردد.
چون بعد از ماه سوم رحم برای نگه داشته شدن در لگن خاصره بسیار بزرگ است پس به طرف شکم بالا می رود. همزمان با رشد جنین ، رخم در مجاورت دیوار جلویی شکم قرار می گیرد . به همین دلیل روده ها را به کناری هل داده و حتی به سطح کبد نیز می رسد.
افزایش وزن در بارداری به آرامی آغاز می شود و به طور پیوسته ادامه می یابد. افزایش وزن کاملا با اندازه رحم در ارتباط است. در طول سه ماهه اول بارداری حدود یک کیلوگرم و در سه ماهه دوم و سوم ۱۱ کیلوگرم به وزن مادر افزوده میشود.
افزایش وزن در طول ماه های بعدی بارداری به صورتی متعادل به رشد خود ادامه می دهد. هر ناهنجاری در رشد رحم قابل بررسی است. اگر رشد رحم کمتر از حد پیش بینی شده باشد حاکی از اختلال در رشد داخل رحمی است و در برخی موارد نادر میتواند به دلیل ناکافی بودن مایع آمنیوتیکی باشد اما معمولا به دلیل رژیم غذایی نادرست مادر خواهد بود.
رشد بیش از حد رحم نیز نیازمند توضیح است. گاهی دلیل این امر تنها اشتباه در تعیین سن جنین ، حجم بالای مایع آمنیوتیک ، بارداری چندتایی ( دوقلو یا بیشتر ) و یا فقط حضور یک نوزاد درشت در رحم است.
از شروع سه ماهه دوم رحم به طور نامنظم منقبض میشود. این انقباضات تا اواخر بارداری ادامه خواهد یافت اغلب مادران جوان این انقباض ها را به حالتی شبیه به انقباضات دوران قاعدگی تشبیه می کنند.
در طول دو هفته آخر بارداری انقباضات غالبا هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه احساس میشوند. به این حالت درد زایمان کاذب نیز گفته میشود. این انقباضات همراه با انبساط رو به افزایش گردن رحم است.

در طول بارداری گردن رحم نرم و بزرگ شده و به رنگ قرمز مایل به ارغوانی در می آید. تعداد غده های موکوسی گردن رحم و غده های دهانه رحم و میزان ترشح آنها به طور مشخصی افزایش می یابد. ترشحات رحمی سفید غلیظ که معمولا توسط زنان باردار گزارش می شود به علت همین غدد مترشحه است. در حین بارداری مجرای گردن رحم با انبوهی از موکوس غلیظ مسدود میشود. این ترشحات در طول وضع حمل و گاهی قبل از شروع زایمان از واژن خارج میشوند.
دیواره و رحم نیز در حین بارداری پر رنگ تر ، نرم تر ، ضخیم تر ، مرطوب تر و قابل انعطاف تر میشود. تمام این آمادگی ها به خاطر ایجاد کشیدگی مناسب این بافت در طول وضع حمل ایجاد خواهد شد.

در بارداری حجم خون در حدود 45 درصد افزایش می یابد. البته درصد زیادی از این افزایش مربوط به اجزای اصلی خون یعنی سلول های قرمز نیست. سلول های قرمز در حدود 25 درصد افزایش می یابند در حالی که بر حجم پلاسما حدود 40 درصد افزوده میشود.
به همین دلیل است که هماتوکریت ( نسبت سلول های قرمز خون ) در زنان باردار عملا پایین تر است زیرا هر واحد خون در بارداری دارای سلول های قرمز کمتری نسبت به خانم های دیگر است .
در بارداری معیار تشخیص آنمی بر مبنای هماتوکریت با خانم های غیر باردار متفاوت است. کاهش قابل پیش بینی هماتوکریت حدود هفته های شانزدهم و هجدهم بارداری شروع میشود.
در طول بارداری نبض به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵ ضربه در هر دقیقه افزایش می یابد. حجم خون پمپاژ شده به وسیله قلب نیز به طور قابل توجهی در طول سه ماهه اول و حتی کمی بیشتر در طول سه ماهه دوم و سوم افزایش می یابد.