ترکیدن کیست تخمدان، درمان آن چیست؟

ترکیدن کیست تخمدان منجر به آزاد شدن خون یا مایع درون کیست می شود که ممکن است کیسه صفاق را تحریک کند.

ترکیدن کیست تخمدان اتفاقی طبیعی در بین خانم هایی است که در سنین باروری قرار دارند. کیست های فیزیولوژیکی مانند کیست فولیکولار، جسم زرد یا پاتولوژیک ممکن است بترکند (اندومتریوم، اجزای کیستی خوش خیم یا بد خیم نئوپلاسم است). در سیکل های طبیعی

ترکیدن فیزیولوژیکی کیست های کوچک فولیکولار، که با هر تخمک گذاری اتفاق می افتد، معمولا اهمیت و خطری ندارد. این چرخه معمولا بدون علامت و یا با دردی در اواسط چرخه همراه است.

ترکیدن کیست تخمدان منجر به آزاد شدن خون یا مایع درون کیست می شود که ممکن است کیسه صفاق را تحریک کند. کیست های درموئید دارای مایع چربی، مو، استخوان یا غضروف هستند که ترکیدن آنها می تواند مشکلات صفاقی زیادی را به دنبال داشته باشد. معمولا بیمار پس از ترکیدن کیست های درموئید نیاز به جراحی دارد.

علائم ترکیدن کیست تخمدان

درد شدید در ناحیه شکم

ترکیدن کیست تخمدان موجب دردی شدید، ناگهانی و در برخی خانم ها با بی حسی فضای زیر شکم همراه است. معمولا درد در طرفی که کیست پاره شده است اتفاق می افتد. مطالعات نشان داده اند که ترکیدن کیست های تخمدان راست شایع تر است. محققان گمان می کنند که علت این امر، تفاوت ساختار رگ های خونی تخمدان است که در تخمدان راست فشار خون بیشتری تولید کرده و احتمال ترکیدن کیست های سمت راست را افزایش می دهد.

خونریزی

احتمال ترکیدن کیست ها در زمان عادات ماهانه افزایش می یابد. بنابراین اغلب خونریزی که از علایم پارگی کیست تخمدان است در عادات ماهیانه تشخیص داده نمی شود. خونریزی ناشی از ترکیدن کیست تخمدان عارضه ای شایع و شناخته شده است. به هر حال اگر خونریزی زیاد باشد، می تواند به نوبه خود فاجعه آفرین باشد. کیست های عملکردی (فانکشنال چه از نوع فولیکولار باشد چه جسم زرد) نسبت به سایر کیست ها بیشتر احتمال خونریزی دارند. محققین معتقدند، دیواره های کیست جسم زرد دارای عروق فراوانی بوده که بیشتر مستعد خونریزی هستند.

طبق مطالعه ای که در این باره انجام شد، تشکیل کیست هایی با شکل نامتوازن بیشتر در ترکیدن کیست های شکلاتی دیده می شوند؛ اما ترکیدن کیست تخمدان به همراه از بین رفتن دیواره ی آن و خونریزی در حفره صفاق ( فضای بین لایه داخلی دیواره شکمی و ارگان های داخل شکم را صفاق می گویند.) بیشتر در کیست های جسم زرد دیده می شود.

فشار و برآمدگی شکم

کیست ها در فضای شکم جای زیادی می گیرند و به ارگان های مجاور فشار وارد می کنند. با اینکه این فشار پس از ترکیدن کیست کمی کاهش پیدا می کند، برآمدگی شکم از زمان ترکیدن و تخلیه مایع در فضای شکمی ادامه داشته و موجب تورم بیشتری می شود.

سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ و کمی تب از علائم شایع ترکیدن کیست ها هستند.

دلایل ترکیدن کیست تخمدان

به طور کلی، کیست های بزرگ مستعد ترکیدن هستند. البته عوامل دیگری نیز می تواند موجب ترکیدن کیست ها شوند مانند

نوسانات هورمونی نوسانات هورمونی و سیکل های قاعدگی معمول ترین علت ترکیدن کیست تخمدان است. ترکیدن کیست های فانکشنال بی خطر بوده و نیاز به رسیدگی های پزشکی ندارند.

بارداری خطر ترکیدن کیست تخمدان در طی دوران بارداری افزایش پیدا می کند. هموپریتونیوم خود به خودی یا پاره شدن کیست تخمدان در بارداری، بدون برخورد هیچ ضربه ای، خصوصا در ماه های آخر، می تواند مرگبار باشد.

درمان های ضد انعقاد خون: خانم هایی که از دارو های ضد انعقاد خون استفاده کرده یا دچار کمبود فاکتور لختگی خون هستند، به علت انعقاد غیر طبیعی خون، بیشتر در خطر ترکیدن جسم زرد هستند.

مقاربت در برخی موارد، کیست های بزرگ ممکن است پس از مقاربت یا نزدیکی، ترکیده یا نشتی دهند. مقاربت یکی از متداول ترین دلایل ترکیدن کیست می باشد.

یبوست زور زدن برای دفع مدفوع به کیست فشار وارد کرده و ممکن است موجب ترکیدن آن شود.

ضربه

حرکت ناگهانی حین ورزش، انجام فعالیتی خاص یا حتی خم شدن برای برداشتن وسیله ای از زمین می تواند موجب ترکیدن کیست شود.

بیماری ها و شرایط دیگری نیز می تواند نشانه ای از ترکیدن کیست تخمدان باشد مانند

آپاندیس

حاملگی خارج رحمی

خونریزی داخلی، مانند خونریزی از کبد یا طحال

پاره شدن کیست تخمدان در بارداری

تشخیص ترکیدگی کیست تخمدان

پزشک یا متخصص زنان و زایمان می توانند ترکیدگی کیست تخمدان را تشخیص دهند. پزشک درباره سوابق پزشکی و علائم پارگی کیست تخمدان از شما سوال خواهد کرد. حتما به پزشک خود درباره کیست تخمدانتان بگویید. به احتمال زیاد وی آزمایشات فیزیکی دیگری مانند آزمایش لگن از شما خواهد گرفت.

اگر پزشک تشخیص دهد که ممکن است کیست تان ترکیده باشد، به آزمایشات بیشتری نیاز دارید. این آزمایشات می توانند به حذف گزینه های احتمالی دیگر مانند بارداری خارج رحمی، آپاندیس یا سنگ کلیه کمک کرده و موجب اطمینان پزشک از ترکیدن کیست شود. این آزمایشات شامل

سونوگرافی این آزمایش از امواج صوت برای نشان دادن شکل، موقعیت و اندازه کیست تخمدان استفاده می کند.

تست بارداری این تست برای بررسی اینکه آیا بارداری دلیل تشکیل کیست است یا خیر انجام می شود.

آزمایش خون این آزمایش کمبود آهن را در خون بررسی می کند. همچنین از این آزمایش می توان عفونت را نیز در خون تشخیص داد.

آزمایش ادرار این آزمایش به دنبال علل دیگر درد شما انجام می گردد.

آزمایش کشت ترشحات دستگاه تناسلی (واژینال کالچر) این اقدام برای تشخیص عفونت های لگنی انجام می شود.

سی تی اسکن این آزمایش با استفاده از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای تولید عکسی دقیق و با جزئیات کامل از منطقه انجام می گیرد.

ممکن است با تشخیص پزشک نیاز به آزمایشات بیشتری برای بررسی دیگر احتمالات داشته باشید.

پیشگیری از ترکیدن کیست تخمدان

هیچ راهی برای پیشگیری از ترکیدن کیست تخمدان وجود ندارد. با این حال، اگر پزشک در طول آزمایشات متوجه کیست تخمدان شود، ممکن است به بیمار توصیه کند که مرتب به وی مراجعه کند تا رشد یا از بین رفتن آن زیر نظر گرفته شود.

درمان ترکیدگی کیست تخمدان

بیمار در صورت داشتن علائم شدید ترکیدگی کیست، باید در بیمارستان بستری شود. ممکن است مسکن داخل سِرُم ریخته و به رگ بیمار تزریق شود. همچنین ممکن است به دلیل خونریزی داخلی نیاز به دریافت مایعات یا خون باشید. اگر کیست از قبل بزرگ و دردناک شده باشد، پزشک ممکن است برای برداشتن آن جراحی لاپاراسکوپی انجام دهد. این جراحی در بیمارستان انجام شده و نباید با سیستکتومی یا برداشتن مثانه اشتباه گرفته شود.

اگر به علت خونریزی داخلی نیاز به جراحی کیست تخمدان داشته باشید، جراح در حین بیهوشی بیمار، برشی کوچک در شکم ایجاد می کند و از آن طریق خونریزی داخلی را کنترل کرده و مایعات و لخته های خون را خارج می کند. وی ممکن است در نهایت کیست یا کل رحم را بردارد.

منبع: دکتر طاها عنبرا