افسردگی پس از زایمان، همه آنچه باید بدانید

تولد فرزند، می تواند احساسات قوی همچون هیجان و لذت تا ترس و اضطراب را بعد از زایمان در مادر، ایجاد کند، و همچنین می تواند منجر به ایجاد افسردگی پس از زایمان نیز گردد، موردی که شاید چندان انتظار بروز آن را نداشته باشید. خیلی از مادران، افسردگی بعد از زایمان را تجربه می کنند که عموما با تغییرات خلقی، تمایل برای گریه کردن، اضطراب و مشکلاتی برای خوابیدن همراه است. زمان افسردگی بعد از زایمان ۲ تا ۳ هفته اول بعد از زایمان است و ممکن است تا ۲ هفته به طول انجامد. اما برخی تجربه های افسردگی پس از زایمان، می تواند بسیار شدیدتر و طولانی تر باشد. به ندرت پیش می آید که اختلال خلقی شدیدی به نام سایکوز یا جنون بعد از زایمان ایجاد شود. افسردگی پس از زایمان یک نقص و یا ضعف نیست. برخی اوقات افسردگی با عوارض زایمان همراه است. اگر شما به افسردگی پس از زایمان مبتلا باشید، درمان سریع می تواند به کنترل علائم کمک کرده و سبب می شود شما از زندگی لذت برید.

علائم افسردگی بعد از زایمان
علائم افسردگی پس از زایمان می تواند متغیر باشد و به صورت خفیف تا شدید تظاهر کند. همچنین این علائم تنها چند روز تا 1 یا 2 هفته بعد از تولد فرزند ادامه می یابد و می تواند شامل موارد زیر باشد:
-تغییرات خلقی
-اضطراب
-ناراحتی
-تحریک پذیری
-احساس دستپاچگی
-گریه کردن
-کاهش تمرکز
-مشکلات اشتها
-مشکلاتی برای خوابیدن
علائم افسردگی شدید بعد از زایمان:
این نوع افسردگی ممکن است با نوع افسردگی که در بالا مطرح شد اشتباه گرفته شود، اما علائم آن شدیدتر و طولانی تر است و در نهایت مانع از مراقبت صحیح فرزند می شود، همچنین در انجام سایر وظایف روزمره مادر، نیز اختلال ایجاد می کند. علائم افسردگی شدید بعد از زایمان معمولا در هفته های اول بعد از وضع حمل ایجاد می شود، اما ممکن است دیرتر نیز آغاز شود و تا ۶ ماه بعد از زایمان نیز ادامه دارد.
علائم افسردگی شدید پس از زایمان، عبارتند از:
-کاهش خلق و خو و تغییرات شدید خلقی
-گریه کردن بیش از حد
-مشکلاتی در برقراری ارتباط با فرزند
-انزوا از خانواده و دوستان
-از دست دادن اشتها
-ناتوانی در خواب یا بی خوابی یا خوابیدن زیاد
-احساس خستگی و از دست دادن انرژی
-کاهش میل در فعالیت هایی که معمولا از انجام آن لذت می برده اید.
-ترس از این که مادر خوبی نباشید.
-احساس بی ارزش بودن، شرمندگی یا گناه یا ناکافی بودن
-محدودیت تمرکز و تصمیم گیری های اشتباه
-اضطراب شدید و حملات پانیک
-تفکراتی مبنی بر آسیب زدن به خود یا فرزند خود
-افکار مکرر در مورد مرگ یا خودکشی
نکته مهم:
-در صورتی که افسردگی پس از زایمان درمان نشود، می تواند ماه ها به طول انجامد.

سایکوز یا جنون بعد از زایمان:
جنون بعد از زایمان یا سایکوز، شرایط نادری است که معمولا در هفته های اول بعد از زایمان ایجاد می شود و علائم آن می تواند حتی بسیار شدیدتر باشد. علائم سایکوز یا جنون بعد از زایمان، عبارت است از:
-سردرگمی
-افکار وسواسی در مورد کودک
-توهم و هذیان
-پارانوئیا
-تلاش برای آسیب زدن به خود یا فرزند
-اختلالاتی در خوابیدن
نکته مهم:
-سایکوز می تواند منجر به افکار و رفتارهای خطرناکی گردد که به درمان فوری نیاز خواهد داشت.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم مطرح شده در بالا را تجربه می کنید، باید در اسرع وقت با پزشک ملاقات کنید. اگر علائمی دارید که نشان می دهد به سایکوز مبتلا هستید، باید فورا از پزشک متخصص کمک بگیرید.
اگر علائم زیر را داشته باشید، باید در اسرع وقت برای درمان به پزشک مراجعه کنید:
-علائم افسردگی بعد از زایمان، بعد از ۲ هفته از بین نرفته است.
-علائم بدتر می شود.
-مراقبت از فرزندتان برای شما دشوار است.
-انجام وظایف روزمره برای شما دشوار است.
-افکاری پیرامون آسیب زدن به خودتان یا فرزندتان را در سر دارید.
نکته مهم:
-اگر افکاری مبتنی بر خودکشی دارید، فورا از همسر و یا کسی که دوستش دارید، بخواهید که از فرزندتان نگهداری کند و شما فورا به دنبال دریافت کمک های درمانی باشید.
-افرادی که به افسردگی دچار هستند، معمولا شناخته نمی شوند و خودشان از بیماری خود، آگاه نمی شوند. آن ها ممکن است ندانند که علائم آنها حاکی از افسردگی بعد از زایمان است. اگر شما مشکوکید که در اطراف خود دوست یا همسرتان به افسردگی پس از زایمان دچار است و یا دچار سایکوز است به او کمک کنید تا فورا به دنبال دریافت مراقبت های پزشکی باشد. صبر نکنید و امید واهی به بهبود خود به خودی نداشته باشید.

علت افسردگی بعد از زایمان
علت مشخصی برای افسردگی بعد از زایمان شناخته نشده است، اما علل فیزیکی و روانی می تواند در این میان اهمیت داشته باشد.
-تغییرات فیزیکی: بعد از زایمان مقدار هورمون های استروژن و پروژسترون در بدن مادر، دچار افت شدیدی می شود که این نکته می تواند در افسردگی پس از زایمان دخیل باشد. سایر هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید نیز می تواند این افت را شدید تر کند و سبب خستگی، تنبلی و افسردگی مادر شود.
-موضوعات احساسی و عاطفی: وقتی خواب شما مختل شده و تحت الشعاع قرار می گیرید، ممکن است در رسیدگی به مسائل حتی کوچک نیز دچار مشکل شوید. ممکن است نگران توانایی خود در نگهداری از فرزندتان باشید. ممکن است کمتر احساس جذابیت کنید و ممکن است احساس کنید کنترل بر زندگی خود را از دست داده اید. هر کدام از این مسائل می تواند در بروز افسردگی پس از زایمان نقش داشته باشد.

فاکتورهای خطر ابتلا به افسردگی بعد از زایمان:
افسردگی پس از زایمان می تواند بعد از به دنیا آوردن هر کدام از فرزندان اتفاق بیفتد و فقط مربوط به زایمان اول نخواهد بود. ریسک ابتلا به افسردگی پس از زایمان افزایش می یابد، اگر:
-شما سابقه ابتلا به افسردگی در طول بارداری و یا سایر زمان ها داشته باشید.
-دچار اختلال دو قطبی باشید.
-بعد از بارداری قبلی خود دچار افسردگی پس از زایمان شده باشید.
-در اعضای خانواده شما سابقه ابتلا به افسردگی و سایر ناپایداری های خلقی وجود داشته باشد.
-حوادث پر استرسی را در سال گذشته تجربه کرده باشید، مانند عوارض بارداری، بیماری و یا استرس شغلی
-فرزند شما دچار مشکلاتی در سلامت بوده و یا نیازهای خاص دیگری داشته باشد.
-در شیر دادن مشکلاتی داشته باشید.
-در ارتباط با همسر و یا سایر افراد مهم زندگی خود مشکل داشته باشید.
-سیستم پشتیبانی ضعیفی داشته باشید.
-دچار مشکلات مالی باشید.

عوارض افسردگی بعد از زایمان:
افسردگی پس از زایمان که درمان نشده است، می تواند در پیوند بین مادر و فرزند اختلال ایجاد کرده و سبب مشکلات خانوادگی شود.
-مشکلات افسردگی بعد از زایمان برای مادران: افسردگی درمان نشده، می تواند ماه ها به طول انجامد و تبدیل به اختلالی مزمن شود. حتی وقتی درمان انجام می شود، افسردگی پس از زایمان می تواند فرد را در خطر ابتلا به اپیزودهای بعدی افسردگی حاد قرار دهد.
-مشکلات افسردگی بعد از زایمان برای پدران: افسردگی پس از زایمان می تواند سبب فشار عاطفی برای همه نزدیکان نوزاد شود. وقتی مادر افسرده باشد، ریسک افسردگی در پدر نیز افزایش می یابد و افسردگی بعد از زایمان در پدران نیز دیده می شود. پدر یا همسر در واقع در معرض ابتلا به افسردگی قرار خواهند داشت و این صرف نظر از ابتلای مادر به افسردگی می باشد.
-مشکلات افسردگی بعد از زایمان برای کودکان: کودکان مادران افسرده در خطر داشتن مشکلات رفتاری و عاطفی هستند، اعم از مشکلاتی در خوردن و خوابیدن، گریه کردن بیش از حد و اختلال بیش فعالی یا کمبود توجه و همچنین تاخیر در رشد زبانی نیز در این افراد بسیار شایع است.

آماده شدن برای ملاقات با پزشک:
بعد از اولین ملاقات ممکن است پزشک متخصص زنان شما را به متخصص بیماری های روانی ارجاع دهد، تا برنامه درمانی صحیحی برای شما تنظیم شود. بهتر است همراه با دوست مورد اعتماد و یا فرد نزدیکی که دوستش دارید به ملاقات پزشک بروید، زیرا او می تواند در به خاطر سپردن تمام مواردی که پزشک متذکر می شود، شما را همراهی کند.
قبل از ملاقات پزشک، لیستی از توضیحات خود برای پزشک تهیه کنید:
- تمام علائمی که تجربه می کنید و مدت زمانی که این علائم را دارید.
- همه موضوعات پزشکی، اعم از بیماری های فیزیکی و یا اختلالات روانی مانند افسردگی خود را به پزشک بگویید.
-همه داروهای مصرفی، اعم از مکمل ها همراه با دوز آن ها را لیست بفرمایید.
-تمام سوالات خود را از پزشک بپرسید.
پزشک نیز احتمالا سوالاتی را از شما خواهد پرسید. برخی سوالات احتمالی که پزشک در مورد افسردگی بعد از زایمان از شما می پرسد، عبارت است از:
-علائم شما چیست و از چه زمان علائم آغاز شده است؟
-آیا علائم در طول زمان بهتر شده و یا بدتر شده است؟
-آیا این علائم بر توانایی شما در نگهداری از فرزندتان تاثیر گذاشته است؟
-آیا ارتباط بین شما و فرزندتان مناسب است؟
- آیا در خوابیدن مشکل دارید؟
- میزان انرژی خود را چگونه می بینید؟
- آیا اشتهای شما تغییری داشته است؟
- آیا احساس اضطراب، تحریک پذیری و یا خشم دارید؟
- آیا افکاری پیرامون آسیب زدن به خودتان یا فرزندتان را دارید؟
- آیا در مراقبت از فرزندتان پشتیبانی می شوید؟
- آیا فاکتورهای استرس زایی در زندگی دارید، مشکلاتی از قبیل مشکلات مالی و یا مشکلاتی در ارتباط؟
-آیا سابقه ابتلا به بیماری های روانی از جمله اختلال دو قطبی یا افسردگی را داشته اید؟ در این صورت چه درمانی به شما بیشترین کمک را کرده است؟

تشخیص افسردگی بعد از زایمان
پزشک احتمالا در مورد احساسات، افکار و سلامت روانی با شما صحبت می کند، تا بتواند نوع افسردگی (کوتاه مدت و یا نوع شدید افسردگی) را تشخیص دهد. نزد پزشک به هیچ عنوان خجالت زده نشوید. علائم خود را با پزشک در میان گذارید، تا بتواند برنامه درمانی مفیدی را برای شما ایجاد کند.
به عنوان بخشی از مواردی که باید مورد ارزیابی قرار گیرد، پزشک موارد زیر را انجام خواهد داد:
-از شما خواسته می شود تا پرسشنامه مربوط به غربالگری افسردگی را تکمیل کنید؟
-دستور انجام آزمایش خون را به شما می دهد تا مشخص شود، آیا کم کاری غده تیروئید در بروز علائم دخالت داشته است؟
-در صورت لزوم دستور انجام تست های دیگری را نیز می دهد تا سایر علل مربوط به علائم کنار گذاشته شود؟

درمان افسردگی بعد از زایمان
راه های درمان افسردگی بعد از زایمان و پروسه ریکاوری متغیر است و بستگی به شدت علائم و نیازهای فردی شما دارد. اگر شما دارای تیروئید کم کار و یا بیماری زمینه ای باشید، پزشک ابتدا درمان آن را در اولویت قرار می دهد و شما را به متخصص مربوطه ارجاع می دهد. پزشک همچنین شما را به متخصص بیماری های روانی نیز ارجاع خواهد داد. علائم کوتاه مدت افسردگی، ظرف چند روز تا ۱ یا ۲ هفته خود به خود از بین خواهد رفت. در این دوره بهتر است:
-تا جایی که می توانید استراحت کنید.
-از دوستان و خانواده تان کمک بخواهید.
-با سایر افرادی که به تازگی مادر شده اند، ارتباط برقرار کنید.
-زمانی را برای مراقبت از خود اختصاص دهید.
-از مصرف الکل و دارو های مخدر که می تواند نوسانات خلقی شما را بدتر کند، بپرهیزید.

راه های درمان افسردگی بعد از زایمان:
- سایکوتراپی: در این روش درمانی به شما کمک می شود، تا در مورد نگرانی های خود با یک روانشناس و یا روانپزشک صحبت کنید. در طول درمان شما می توانید راه هایی را برای مقابله با احساسات خود بیابید. به شما کمک می شود تا بتوانید مشکلات خود را حل کنید. شما می توانید اهداف واقع گرایانه ای را تنظیم کنید و به موقعیت ها به طریقی مثبت پاسخ دهید. برخی اوقات خانواده و درمان روابط نیز می تواند کمک کننده باشد.
-دارو های ضد افسردگی: پزشک ممکن است مصرف دارو های ضد افسردگی را به شما تجویز کند. اگر در دوران شیردهی هستید، باید بدانید که داروهای ضد افسردگی می تواند وارد شیر شما شود. به هر حال مصرف برخی داروهای ضد افسردگی در دوران شیردهی ریسک کمی را برای فرزندتان به دنبال دارد. در این مورد باید با پزشک خود مشورت کنید.
نکته مهم:
-با درمان مناسب، افسردگی پس از زایمان معمولا ظرف 6 ماه از بین می رود. در برخی موارد افسردگی ممکن است مدت طولانی تری ادامه داشته باشد و به افسردگی مزمن تبدیل شود. مهم است که درمان را بعد از بهتر شدن نیز ادامه دهید. قطع کردن زود هنگام درمان افسردگی می تواند منجر به عود بیماری شود.
سایکوز یا جنون بعد از زایمان به درمان فوری نیاز دارد، و اغلب افراد در بیمارستان بستری می شوند. درمان جنون بعد از زایمان، عبارت است از:
دارو درمانی: وقتی از امنیت شما اطمینان حاصل شد، در آن صورت ترکیبی از دارو ها مانند دارو های ضد افسردگی، داروهای آنتی سایکوز و پایدار کننده های خلقی برای کنترل علائم استفاده می شود.
درمان Electroconvulsive یا ECT: اگر افسردگی پس از زایمان شدید شود و به دارو ها پاسخ نگوید، ECT می تواند توصیه شود. در طول درمان ECT مقدار کمی از جریان الکتریکی وارد مغز می شود و امواج مغزی شبیه به آن چه که در طول یک تشنج اتفاق می افتد، القا می شود. این تغییرات شیمیایی می تواند به کاهش علائم سایکوز و افسردگی شدید بعد از زایمان کمک کند، مخصوصا اگر سایر درمان ها موفقیت آمیز نباشد.
نکته مهم:
-درمان برای سایکوز می تواند توانایی مادر برای شیردهی را مشکل کند. جدایی از فرزند سبب می شود تا شیردهی مشکل شود و برخی دارو های به کار رفته برای درمان سایکوز در دوران شیردهی به خانم ها توصیه نمی شود.

درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان:
افسردگی پس از زایمان عموما شرایطی نیست که خود به خود درمان شود، اما شما می توانید به روند برنامه درمانی و سرعت احیای خود کمک کنید.
-ایجاد انتخاب های سالم: می توانید فعالیت فیزیکی مانند پیاده روی همراه با فرزندتان را در برنامه روزمره خود بگنجانید. سعی کنید به اندازه کافی استراحت کنید. غذاهای سالم بخورید و از مصرف الکل اجتناب کنید.
-انتظارات واقع گرایانه را تنظیم کنید: برای انجام هر چیزی به خودتان فشار نیاورید. آن چه که می توانید را انجام دهید و بقیه چیزها را رها کنید.
-زمانی را به خودتان اختصاص دهید: لباس خوب بپوشید، بیرون از خانه بروید و به ملاقات یک دوست بروید. یا زمانی را برنامه ریزی کنید که با همسرتان تنها باشید.
-منزوی نشوید: با همسر، خانواده و دوستان خود در مورد احساسات تان صحبت کنید. از سایر مادران نیز در مورد تجارب آنان بپرسید.
از دیگران کمک بخواهید: با نزدیکان خود ارتباط برقرار کنید و اجازه دهید آن ها بدانند که شما به کمک نیاز دارید. می توانید از دیگران بخواهید زمانی را صرف نگهداری فرزندتان کند و شما در این زمان می توانید کمی بخوابید و یا حتی می توانید یک فیلم ببینید و یا برای صرف قهوه به نزد دوستانتان بروید.
به خاطر داشته باشید:
بهترین راه برای مراقبت از فرزندتان، مراقبت از خودتان است.

مقابله با افسردگی بعد از زایمان:
دوره پر استرس زایمان و وضع حمل اگر با بروز افسردگی همراه شود، بسیار دشوار خواهد بود. اما به خاطر داشته باشید در بروز افسردگی پس از زایمان، شما مقصر نیستید. این یک شرایط رایج پزشکی است که به درمان نیاز دارد.
-اگر در رویارویی با افسردگی پس از زایمان مشکل دارید، با درمانگر صحبت کنید. از پزشک تان بخواهید گروه های پشتیبان مادران و یا خانم هایی که به افسردگی پس از زایمان دچارند، را به شما معرفی کنند.
نکات مهم:
-اگر سابقه افسردگی و مخصوصا افسردگی پس از زایمان را داشته اید، در صورتی که برای باردار شدن برنامه ای دارید، حتما با پزشک در این مورد صحبت کنید.
-در طول بارداری پزشک شما را به لحاظ علائم افسردگی مورد معاینه قرار خواهد دارد. شما در دوران بارداری همچنین بعد از زایمان، می توانید پرسشنامه مربوط به غربالگری افسردگی را کامل کنید. برخی اوقات افسردگی خفیف می تواند با مشاوره و سایر درمان ها برطرف شود. در سایر موارد و حتی در دوران بارداری دارو های افسردگی می تواند توصیه شود.
-بعد از به دنیا آمدن فرزندتان پزشک به شما توصیه خواهد کرد تا به منظور غربالگری علائم افسردگی چکاپ شوید. تشخیص زودهنگام به شروع به موقع درمان کمک خواهد کرد. اگر سابقه افسردگی پس از زایمان داشته باشید، پزشک بعد از زایمان درمان با دارو های ضد افسردگی یا سایکوتراپی را به شما پیشنهاد خواهد کرد.