کودک چهار ساله، چگونگی حمایت از رشد فکری اش

کودک چهارساله ی شما در تلاش برای درک دنیا در تمام طول روز شما را سوال پیچ خواهد کرد.

همچنان که کودکتان از نظر فکری رشد میکند و شما به عنوان اولین آموزگارش بر او تاثیر متقابل دارید نکته ی حائز اهمیت آن است که علاوه بر کمیت دانشی که میتوانید در اختیارش قرار دهید به کیفیت روابط معلم- شاگردی نیز توجه نشان دهید.

چرا که پیوند او با فرایند یادگیری در محدوده ی رابطه با شماست ( نتیجه ای لذت بخش یا اضطراب آور) و در این محدوده به عنوان شاگرد دیدگاه خویش را می یابد ( شایسته یا نالایق ) و احساسی کلی نسبت به آموزگاران خود ( مفید و حامی یا عیب جویانه و ترساننده ) پیدا خواهد کرد.

بابا ، نگاه کن

وقتی فرزندتان لبریز از هیجان به دلیل پیدا کردن یک صدف ، شیرین کاری جدیدی که یاد گرفته یا سوال کردن درباره ی کلمه ای که اخیرا شنیده است نزدتان می آید باید دست از کار بکشید به حرف او گوش کنید و پاسخ دهید. حتی ممکن است لازم باشد که به او بگویید : (( میخواهم به حرفت گوش کنم ، یک دقیقه ی دیگر پیش تو می آیم.))

همچنان که لبخند می زنید درباره ی موضوعی که او را هیجان زده کرده است صحبت و از او سوال کنید. مثلا (( صدفت را از کجا پیدا کردی؟)) یا (( چطور این شیرین کاری را یاد گرفته ای ؟)) یا (( فکر میکنی کلمه ی مستقل چه معنی دارد؟)) با این کار آتش اشتیاق او را برای یادگرفتن درباره ی مسائل زندگی شعله ور می کنید.

وقتی با مسئله درگیر می شوید به او نشان می دهید که فرآیند یادگیری او برای شما اهمیت دارد. در صورتی که فرد بزرگسالی از او حمایت نکند ممکن است از شدت هیجان دچار سردرگمی شود افکار و علاقه هایش بی ارزش جلوه کند و در زندگی به فردی منزوی و منفعل تبدیل گردد.

چرا؟

کودک چهارساله ی شما در تلاش برای درک دنیا در تمام طول روز شما را سوال پیچ خواهد کرد و نیاز خواهد داشت تا شما هر چیزی را با حوصله برایش توضیح دهید. وقتی می پرسد : (( چرا نان در تنور پف می کند؟)) پاسخ ساده و مستقیم (( خمیر ترشی که به آن اضافه شده باعث پف کردن نان می شود)) دقیقا همان چیزی است که می خواهد بشنود.

گاهی سوال ها پیچیده تر خواهند شد یا به نظر می رسد غیرمنتظره هستند. مثلا وقتی در حال حمام کردن است شاید بپرسد : (( چه چیزی باعث می شود که هواپیما پرواز کند؟))

قبل از اینکه حرفش را قطع کنید و بحث اصول آیرودینامیک را پیش بکشید سعی کنید دریابید که در ذهن کودکتان دقیقا چه می گذرد. از او بپرسید : (( تو در این باره چه فکری می کنی؟)) یا (( منظورت چیست؟)) شاید او میخواهد بداند چه کسی هواپیما را حرکت می دهد یا هواپیما هم مثل اتومبیل موتور دارد؟ هنگامی که منظور اصلی او را درک کردید میتوانید پاسخ کامل تری به او بدهید.

بیا رنگ ها را با هم ترکیب کنیم!

وقتی فرزندتان میخواهد آزمایشی انجام دهد آزمایشی مثل ترکیب رنگهای نقاشی یا کاشتن دانه به خواسته های او توجه کنید ( حتی اگر از به هم ریختگی ناراحت هستید).

سعی کنید به طور ناخودآگاه با گفتن جمله هایی نظیر این او را دلسرد نکنید: (( اوه ، این کار خیلی سخت است)) یا (( چرا به جای آن با مداد شمعی هایت نقاشی نمی کنی؟)) شما که قصد ندارید ابتکار عمل ، اگیزش درونی ، یا علاقه (عناصر مهم یادگیری موثر ) را در او از بین ببرید. علاوه بر آن همیشه میتوان هر طرحی را ساده تر اجرا کرد یا به روز دیگری موکول نمود.

از او بپرسید دوست دارد فعالیت خود را به چه نحو اجرا کند و شما چگونه میتوانید به او کمک کنید. سپس به او کمک کنید تا روش قابل اجرایی را طراحی کند و مواد لازم را در اختیار او قرار دهید.

همچنان که کودکتان کار می کند مراقب باشید که همه ی کارهای مربوط به طرح او را خودتان انجام ندهید ( حتی اگر این کار شما را به هیجان آورده است یا میخواهید نشان دهید که والد خوبی هستید). اگر چنین عمل کنید ممکن است فرزندتان از رشد در زمینه ی مهارت های نظام یافته و حل مسئله باز ماند.

شاید حتی علاقه اش به یادگیری به تدریج از بین برود ، خود را عقب بکشد و اجازه دهد تا دیگران کار را برای او انجام دهند و نهایتا اعتقاد خود را نسبت به تواناییهایش از دست خواهد داد (این نوع تاثیر متقابل بین والد و کودک زمانی که کودک شروع به انجام تکالیف مدرسه می کند میتواند باعث ایجاد اختلالات جدی شود).

در عوض در نقش دستیار او باشید. از او بپرسید : (( میخواهی دانه ها را برایت اینجا بکارم؟)) یا (( رنگ قرمز را باید در کدام فنجان بریزم؟)) وقتی که او طرح خود را کامل کرد همیشه به او ((آفرین )) بگویید حتی اگر کارش کامل نباشد.

بردباری بهترین سرمایه است

وقتی به کودکتان مهارت تازه ای یاد می دهید - مثلا کار با کامپیوتر - حوصله به خرج دهید ( و به این ترتیب او نیز نسبت به خود حوصله پیدا می کند). همیشه به او دستورالعمل های کوتاه و واضحی بدهید (حالا فلش را روی پاسخ صحیح قرار بده).

حتما تلاش های او را مورد ستایش قرار دهید ( خیلی خوب پیش می روی) و از ایراد گرفتن یا عصبانی شدن خودداری کنید. در غیر این صورت احساس بی کفایتی می کند ، مضطرب می شود و حتی ممکن است یادگیری کامپیوتر را کنار بگذارد.وقتی او نسبت به چیزی علاقه ندارد برای یادگرفتن آن مورد تازه او را تحت فشار قرار ندهید.

اگر کودکتان در انجام کار دچار مشکل یا مرتکب اشتباهی شد بلافاصله همه چیز را مرتب نکنید ( به خصوص وقتی که اصرار می کند (( خودم میتوانم انجام دهم))). اگر ناراحت شد از او حمایت کنید و به او بگویید: (( نگران نباش ، به زودی یاد خواهی گرفت)) ، (( همه اشتباه می کنند)) یا (( یادگرفتن کارهای تازه حوصله میخواهد)). سپس از او بپرسید که آیا می خواهد به او کمک کنید.

اگر میخواهد میتوانید به هنگام پیش آمدن مشکل او را راهنمایی کنید یا اگر به نظر می رسد که میتواند از عهده کار برآید فقط کنارش بنشینید و منتظر بمانید. یادگیری هر چیز جدید نکته های مشکلی به همراه دارد و او با حل کردن مشکلات نکته های بسیاری را خواهد آموخت.

من حشرات را دوست دارم

وقتی کودکتان به مورد خاصی علاقه نشان می دهد همیشه سعی کنید او را تشویق کنید حتی اگر این علاقه نسبت به حشرات باشد. با او به تماشای طبیعت بروید یا او را به کتابخانه ببرید تا کتابی درباره ی کفشدوزک ها از کتابخانه بگیرد و با هم آن را مطالعه کنید. حتی میتوانید او را در کلاس علمی که در نزدیکی محل زندگیتان تشکیل می شود ثبت نام کنید.

اگر در رابطه با فرآیند یادگیری فرزندتان از خود علاقه و هیجان نشان دهید و به عنوان آموزگار از او حمایت کنید او را باور کنید و مشوقش باشید رابطه ی شما سنگ بنای رشد فکری او می گردد و در سراسر زندگی او را به سوی موفقیت سوق می دهد.

منبع: کودک آنلاین