رفتار با کودک ترسو، چطور باید باشد؟

گام اول در رفتار با کودک ترسو، تایید احساس او است. پس از آن باید به طور تدریجی او را آماده کرد تا با ترس‌هایش مواجه شود.
همه ما در طول زندگی به نوعی ترس را تجربه کرده ایم. به همین ترتیب، کودکان نیز در تمام سنین، از نوپایی تا نوجوانی، دچار ترس می‌شوند و این کاملا طبیعی است. اما روش صحیح رفتار با کودک ترسو چگونه است؟ بیایید ابتدا دلایل این ترس‌ها را ریشه یابی کنیم سپس به ۵ کلید رفتار با کودک ترسو بپردازیم.

دلایل ترس‌های کودکان
از دیدگاه رشدی کودکان، دلیل ترس آن‌ها در سنین مختلف قابل پیش بینی است. برای نمونه، با وجود اینکه کودک در دوران نوزادی خیلی راحت به آغوش دوستان و آشنایان می‌رود، در دوران نوپایی از انجام این کار سر باز می‌زند. در این دوران کودکان دچار اضطراب جدایی می‌شوند. به گونه‌ای که با رشد آگاهی، کودک در می‌یابد که فردی مجزا از پدر و مادر است و جدا شدن از آنها، او را به اضطراب می‌اندازد. این مساله پدیده‌ای گذرا و همگانی در میان تمام کودکان است و ممکن است چند هفته تا چند ماه به طول بیانجامد.
به همین ترتیب، کودکان بزرگتر نیز از پدیده‌هایی مانند هیولا، صدا‌های بلند، تغییرات آب و هوا، تاریکی و چیز‌هایی که در تلویزیون می‌بینند، می‌ترسند. حتی ممکن است فرزند شما که پیش از این در یک اتاق کاملا تاریک می‌خوابیده یا از رعد و برق حباب نمی‌ترسیده، به ناگهان احساس وحشت از تاریکی و طوفان را تجربه کند. کودکان در هر سنی از چیز‌های مختلفی می‌ترسند.
با رشد کودک و افزایش آگاهی او، کودک نسبت به آنچه که دیگران نسبت او فکر می‌کنند یا اینکه چگونه به نظر آنها می‌آید، احساس نگرانی، استرس و اضطراب می‌کند. در این دوره ترس‌های مبتنی بر عملکرد در میان کودکان دیده می‌شود.

روش رفتار با کودک ترسو
صرف نظر از آنچه که باعث ایجاد ترس در کودک می‌شود، چند نکته مهم را در رفتار با کودک ترسو بایستی در نظر بگیرید:
-از آنجایی که ترس کودک اغلب بسیار طبیعی است پس دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
بایستی توجه داشته باشید که کودک چه مقدار از زمانش را صرف ترسیدن و نگران بودن از پدیده‌ها می‌کند؛ و چگونه با آن‌ها روبرو می‌شود.
برای نمونه کودکی که می‌گوید می‌خواهد یک چراغ خواب در اتاقش داشته باشد با کودکی که تصمیم می‌گیرد ساعت ۷ شب که خانه نسبتا روشن است بخوابد، بسیار متفاوت است. به همین ترتیب، کودکی که نسبت به ورود به یک فعالیت جدید اندکی تردید دارد و نیاز به اطمینان خاطر از جانب شما دارد با کودکی که به طور پیش‌فرض وارد یک چالش جدید نمی‌شود، تفاوت بسیاری دارد.
در اینجا چند نکته مهم وجود دارد که به شما در رفتار با کودک ترسو کمک می‌کند:
۱. احساس کودک را تایید کنید
امروزه پدر و مادر‌ها خواهان حل سریع مشکل فرزندشان هستند. اما پیش از این که این کار را انجام دهید، زمانی را به شنیدن حرف و احساس کودک اختصاص دهید و بفهمید که او واقعا از چه چیزی نگران است. برای نمونه اگر کودک به شما گفت که چیزی در تلویزیون دیده که او را ترسانده است، به جای اینکه بگویید "این تصاویر واقعی نیستند و تو نباید به آن‌ها فکر کنی" احساس او را تایید کنید. می‌توانید بگویید "به نظرم دیدن اون صحنه واقعا تو رو ترسونده، من واقعا متاسفم که این را می‌شنوم. " ممکن است آرام کردن کودک اندکی طول بکشد، اما به کودک این احساس را می‌دهد که شما او را درک می‌کنید و احساس ترس و نگرانی‌اش برای شما مهم است.
۲. در مواجهۀ بدون اضطراب با ترس، الگوی کودک باشید
کودکان، حتی زمانی که شما متوجه نیستید، رفتار شما را می‌بینند و از آن الگو می‌گیرند؛ بنابراین بایستی الگوی رفتار درست برای کودک باشید. به دنبال فرصت‌هایی باشید که آنچه برای کودک موعظه می‌کنید را در عمل به او نشان دهید. اگر می‌توانید مساله ای را که موجب اضطراب‌تان می‌شود با او در میان بگذارید. برای نمونه بگویید: "من واقعا از زدن واکسن آنفولانزا می‌ترسیدم. اما عزمم را جزم کردم که دیروز آن را بزنم و فهمیدم آنقدر‌ها که من فکر می‌کردم دردناک نیست".
صادق باشید. به اشتراک گذاری تجربیاتی که شما با چیز ترسناکی، مواجهه بدون اضطراب داشته اید، یک نمونه عالی برای الگو گرفتن فرزندتان است.
۳. به کودک کمک کنید تا با ترس هایش مواجه شود
پدر و مادر‌ها معمولا به طور ناآگاهانه کودکان خود را از مواجهه با انواع ترس‌ها دور نگه می‌دارند. اما بایستی بدانید که مواجهه با ترس آن‌ها را قوی‌تر می‌کند. هنگامی که از همسایه خود می‌خواهید تا سگش را داخل خانه نگه دارد، زیرا کودک شما سگ‌ها را دوست ندارد، این پیام را به کودک می دهید که سگ خطرناک است. یک رویکرد متفاوت ممکن است زمان بیشتری ببرد تا به نتیجه برسد، اما ارزش تلاش کردن را دارد. از همسایه خود بخواهید که سگ را با قلاده و طناب ببندد یا اجازه دهید کودکتان از فاصله نسبتا دور سگ را ببیند. در این حالت شما این پیام را ارسال می‌کنید: "من می‌دانم که این کار برایت کمی سخت است، اما مطمئنم که تو می‌توانی آن را انجام دهی. "
۴. به تدریج پیش بروید
اگر کودک به مدت دوسال از سگ‌ها دوری می‌کرده است، منطقی نیست که به سرعت بتواند به سگ همسایه که قلاده دارد، نزدیک شود. بهتر است با قدم‌های کوچک شروع کنید. مانند دیدن سگ همسایه از پشت دروازه.
۵. تمرین و تکرار را فراموش نکنید
برای انجام کاری که کودک قبلا از آن اجتناب می‌کرده، تمرین زیادی لازم است. تصور کنید اگر کودک شما برای رفتن به مدرسه، به جای اینکه شما او را به مقصد برسانید، خودش سوار یک اتوبوس شود، چه اضطرابی را تجربه می‌کند. اما با تکرار هر روزه این اتفاق، مساله برایش راحت و قابل پذیرش می‌شود. البته نباید انتظار داشته باشید که این ترس‌ها به یکباره ناپدید شوند.

سخن آخر
به طور کلی، بسیاری از ترس‌ها و نگرانی‌های کودکان بخشی طبیعی از فرایند رشدی آنهاست و به تنهایی یا با کمک والدین حل خواهد شد. استفاده از روش‌های یاد شده کمک می‌کند تا در رفتار با کودک ترسو موفق باشید و نگرانی‌های او را برطرف کنید.
هنگامی که مشاهده می‌کنید ترس کودک موجب بروز اختلال در زندگی روزمره و توانایی‌های او شده است؛ برای نمونه خواب یا اشتهای کودک دچار اختلال شده، بایستی کودک را نزد متخصص ببرید تا وضعیت بهداشت روان او را مورد بررسی قرار دهد.