انواع اسهال در کودکان، روتاویروس چیست؟
علل احتمالی بسیاری برای ابتلا به اسهال وجود دارد اما در میان کودکان، اسهال ویروسی شایع تر است.
علل احتمالی بسیاری برای ابتلا به اسهال وجود دارد اما در میان کودکان، اسهال ویروسی شایع تر است. این اسهال معمولا در عرض چند روز به صورت خود به خود درمان می شود و در اغلب موارد به عوارض جانبی منجر نخواهد شد. با این حال، کمبود آب بدن ناشی از اسهال هنوز یکی از علل مرگ و میر نوزادان است و عفونت روتاویروس علت اصلی آلودگی به گاستروانتریت در کودکان کمتر از ۵ سال است. این بیماری هر ساله باعث مرگ بیش از ۵۰۰،۰۰۰ کودک در سراسر جهان می شود. در ادامه این مطلب به صورت کاملا در مورد علل، علائم و روش های درمان و پیشگیری از اسهال روتاویروس در کودکان صحبت می کنیم.
اسهال، به ویژه اسهال حاد، یکی از مهمترین مشکلات موجود در زمینه بهداشت عمومی در سراسر جهان. در کشورهای در حال توسعه حدودا هر کودک در ۵ سال اول زندگی خود ۱۲ بار یا بیشتر اسهال را تجربه می کند. سالانه تقریبا ۴٫۶ میلیون مرگ و میر اطفال به همین دلیل رخ می دهد. این عدد حدود معادل ۲۵ تا ۳۰ درصد از همه مرگ و میرهایی است که در کودکان کمتر از ۵ سال رخ می دهد.
اسهال روتاویروس چیست؟
روتاویروس نوعی ویروس است که باعث گاستروانتریت می شود. یکی از علائم اصلی گاستروانتریت، اسهال است. به همین دلیل، برای اسهال ناشی از این بیماری از عبارت اسهال روتاویروس استفاده می شود. گاستروانتریت ویروسی ممکن است باعث تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات شکم و تب شود. انواع مختلفی از ویروس ها وجود دارند که می توانند باعث ایجاد گاستروانتریت ویروسی شوند و روتاویروس تنها یکی از آن ها است.
این بیماری به راحتی بین کودکان گسترش می یابد، به ویژه کودکانی که مهد می روند. زیرا در مهد بچه با یکدیگر تماس نزدیک دارند. بروز بیماری روتاویروس و بستری شدن کودکان در اثر گاستروانتریت روتاویروس، از زمان ظهور واکسن روتاویروس، به شدت کاهش یافته است. در حالی که استفاده از واکسیناسیون به شدت توسط متخصصین اطفال توصیه می شود، راه های مختلف دیگری نیز برای جلوگیری از گسترش ویروس وجود دارد. اگرچه هیچ کدام از این روش ها همیشه قابل اعتماد نیستند.
علل ایجاد اسهال روتاویروس
عوامل مختلف بسیاری از جمله ویروس ها، باکتری ها و انگل ها وجود دارند که باعث اسهال حاد می شوند. مهمترین عوامل ویروسی که باعث اسهال می شوند عبارتند از:
- روتا ویروس
- آدنو ویروس
- آسترو ویروس
- ویروس های Norwalk
روتاویروس عامل اصلی ایجاد گاستروانتریت در نوزادان است و حدودا مسئول ۲۰٪ مرگ و میر ناشی از اسهال در کودکان زیر ۵ سال می باشد. روتاویروس ها متعلق به خانواده Reoviridae هستند و توسط ژنوم RNA دوجانبه و جدا شده از آن ها مشخص می شوند. روتاویروس دارای سه ویژگی مهم آنتی ژنیک، گروه، زیرگروه و سروتایپ است. روتاویروس ها به گروه های سرولوژیک A تا G تقسیم می شوند. با این وجود تنها گروه های A تا C به انسان مربوط می شوند و مابقی گروه ها بیشتر حیوانات را آلوده می کنند. بیماری روتاویروس عمدتا توسط گروه A به وجود می آید.
همان طور که گفتیم روتاویروس یک ویروس RNA دوجانبه است که تقریبا یک بار تمام کودکان زیر ۵ سال را آلوده می کند. اغلب موارد گاستروانتریت روتاویروس در سنین بین ۳ ماده تا ۳ سال رخ می دهد. احتمال ابتلا به این بیماری ها در شیرخواران کمتر از ۳ ماه پایین است. زیرا بدن نوزاد در این زمان دارای آنتی بادی های موجود در شیر مادر است و همین آنتی بادی ها از بدن نوزاد در برابر ویروس ها محافظت می کنند.
هشت گونه مختلف روتاویروس به نام A، B، C، D، E، F G و H. وجود دارد. روتاویروس A شایع ترین علت گاستروانتریت روتاویروس است. قبل از کشف واکسن روتاویروس، اکثر عفونت ها در طول ماه های زمستان و بهار رخ می داد. وقوع این بیماری در زمستان و ماهیت ویروسی آن منجر به آن شد که گاهی به این بیماری آنفلوانزای معده نیز گفته شود.
گسترش روتاویروس
روتاویروس در سراسر جهان شیوع دارد. این ویروس عمدتا از طریق مسیر ورود ذرات مدفوع به بدن پخش می شود. این مسیر به این معنی است که ذرات آلوده مدفوع به روتاویروس از یک کودک آلوده وارد دهان یک کودک سالم شده و او را آلوده می کند. این گسترش می تواند زمانی رخ دهد که کودک آلوده با کودک سالم تماس مستقیم یا غیر مستقیم (از طریق مربیان مهد کودک) دارد.
با وجود اسهال روتاویروس چه اتفاقی در بدن می افتد؟
هنگامی که ویروس وارد دهان می شود، از طریق مری به سمت معده و سپس روده کوچک حرکت می کند. روتاویروس تمایل دارد سلول های روده کوچک را هدف قرار دهد. این تماس باعث ایجاد التهاب در روده کوچک (انتوریت) شده و اختلالات زیادی را به وجود می آورد که همگی منجر به اسهال می شوند.
حضور این ویروس در بدن جذب مواد مغذی مانند کربوهیدرات ها و همچنین الکترولیت ها و آب را دچار اختلال می کند. این مواد جذب نشده می توانند غلظت مدفوع را تحت تاثیر قرار دهند و آب بیشتری را از بدن خارج کنند. علاوه بر این، اختلال ناشی از ویروس باعث می شود که بدن آب را بیشتر به داخل لومن روده کوچک هل بدهد. بنابراین میزان دفعات دفع مدفوع بیشتر می شود.
علائم و نشانه های اسهال روتاویروس
گاستروانتریت روتاویروس با علائم و نشانه هایی مشابه با سایر انواع گاستروانتریت همراه است. معمولا علامت خاصی برای تشخیص افتراق بین گاستروانتریت روتاویروس از سایر انواع گاستروانتریت ویروسی وجود ندارد. دوره کمون این ویروس حدودا ۲ روز است. این دوره به معنی زمان شکل گیری عفونت تا ظهور اولین علامت است. در این دوره علائم زیر را تجربه می کنید:
- تب کم درجه
- استفراغ
- درد شکم
- اسهال آبکی
این علائم ممکن است ۳ تا ۸ روز طول بکشند. مهم است که توجه داشته باشید که گاستروانتریت روتاویروس با اسهال شدید همراه است. این علائم در کودکانی که واکسن نزده اند شدیدتر است. کم آبی بدن یکی از عوارض اصلی اسهال روتاویروس درمان نشده است و می تواند خطرناک باشد. بنابراین مهم است که علائم و نشانه های کم آبی بدن را کنترل کنید. این علائم عبارتند از:
- گود شدن زیر چشم ها
- خشکی دهان و لب
- خشکی پوست
- گریه بدون اشک
- لجاجت و بی حوصلگی کودک
درمان گاستروانتریت روتاویروس
درمان گاستروانتریت روتاویروس معمولا به هیچ دارو خاصی نیاز ندارد. علائم این بیماری در عرض چند روز یا تا یک هفته پس از شروع، به صورت خود به خود از بین می روند. با این حال، خطر ابتلا به کم شدن آب بدن وجود دارد.
با استفاده از محلول های مناسب خوراکی که برای آبرسانی طراحی شده اند، می توان از کمبود آب جلوگیری کرد. شیردهی به نوزادان مبتلا نباید متوقف شود. در موارد شدید که در آن کمبود آب رخ می دهد، به خصوص اگر این عارضه در حال پیشرفت باشد، ممکن است تزریق داخل وریدی (IV) مایعات ضروری باشد. گاهی نیز ممکن است بیمار نیاز به بستری شدن داشته باشد.
روش های پیشگیری از اسهال روتاویروس و واکسن روتا ویروس
اقدامات مختلف زیادی وجود دارد که می توانند به جلوگیری از اسهال روتاویروس کمک کند. با این حال، جلوگیری کاملا از ابتلا به روتاویروس دشوار است. در صورتی که کودک آلوده شد، باید تمرکز والدین بر روی جلوگیری از عوارض این بیماری مانند کم آبی بدن باشد. اقدامات پیشگیرانه زیر معمولا برای جلوگیری از ابتلا به گاستروانتریت روتاویروس و برخی از عفونت های دیگر توصیه می شوند:
- دست های خود را به طور منظم بشویید. کودکان نیز باید به طور مرتب و مخصوصا قبل از خوردن غذا یا بعد از استفاده از سرویس بهداشتی به این کار ترغیب شوند.
- غذا، نوشیدنی یا کارد و چنگال خود را با دیگران به اشتراک نگذارید. کودکان باید از این موضوع آگاه باشند، گرچه باید به آن ها یاد بدهید که لوازم غیر شخصی خود را می توانند به دیگران بدهند.
- پوشک کودک را قبل از انداختن در سطل زباله درون یک نایلون جداگانه بگذارید. انداختن پوشک آلوده به مدفوع درون سطل زباله می تواند محیط آشپزخانه را آلوده کند.
- بهداشت را رعایت کنید. والدین و مراقبین کودک باید همیشه در هر زمان، مخصوصا هنگام تهیه غذا و بعد از تعویض پوشک، بهداشت را رعایت کنند.
- اگر فرزندتان آلوده شده است، سعی کنید چند روز او را در خانه و به دور از دیگر کودکان نگه دارید.
- از تماس فرزندتان با کودکان مشکوک به آلودگی، به شدت اجتناب کنید.
آیا واکسن این بیماری موثر و ایمن است؟
واکسن روتاویروس در جلوگیری از گاستروانتریت روتاویروس موثر است یا حداقل به کاهش شدت بیماری کمک می کند. از طرفی با وجود ادعاهای غلط درباره واکسن، واکسن روتاویروس بسیار ایمن است. وقوع عوارض جانبی پس از تزریق آن نادر بوده و در صورت وقوع، بسیار خفیف هستند. تنها کافی است که این واکسن را یک بار تزریق کنید. مهم است که در مورد زمانی که واکسن روتاویروس باید تزریق شود، با متخصص اطفال مشورت کنید.
منبع:
پیام سلامت
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼