بارداری با تخمک اهدایی، نفر سوم کیه؟

وقتی که تصمیم می­گیرید تا با استفاده از تکنولوژی­های مربوط به شخص ثالث باردار بشید، حتماً باید درباره نوع اهدا فکر کنید: آشنا، کاملاً بی­نام و نشان یا همراه با ارتباط کامل یا بخشی از اطلاعات اهدا کننده. این تصمیم شامل اهدای اسپرم، تخمک و تعهدات مربوط به اهدا می­شه.
تعهداتی که شما و اهدا کننده بر روی اون توافق می­کنید، نه تنها روی شما، به عنوان والدین آینده تاثیر داره، بلکه روی آینده کودک هم موثره. به همین دلیل روی گزینه­ های خود دقت کنید. پس به این موضوع مهم می پردازیم.
البته، گزینه به موارد در دسترس بستگی دارد. به عنوان مثال، در مواردی که شخصی برای اهدا نباشه، استفاده از اهدا کننده آشنا تنها گزینه می­شه. بعلاوه، در مواردی هم کلینیک باروری یا آژانس اهدا کننده امکان داشتن اطلاعات فرد اهدا کننده رو در اختیار شما قرار نمی­ده. وقتی که پای اهدا در میان باشه، عوامل دیگری مثل قوانین محلی، مقررات و وضعیت مالی هم روی انتخاب­ها تاثیر می­ذاره.
ایجاد ارتباط با اهدا کننده کمی چالش­برانگیزه، به ویژه هنگامی که بحث لقاح مصنوعی در میون باشه. همیشه پیش از تصمیم­گیری یا امضای هر گونه قرارداد با یک وکیل خبره در زمینه اهدا مشورت کنید.

واژه ­شناسی بارداری با استفاده از تخمک اهدایی
شناخت و درک برخی از کلمات در استفاده از اهدا کننده برای بارداری خیلی مهمه. در اینجا کلمات عمومی در این زمینه رو توضیح می­دیم.
والدین آینده:
یعنی زن و شوهری که قصد داشتن بچه دارند. توجه داشته باشین که کلمه آینده به این خاطر استفاده می­شه که مشخص نیست درمان باروی منجر به تولد نوزاد زنده بشه یا نه.
بسته به مقررات محلی، شاید والدین آینده و اهدا کننده بتونند در حد یک قرارداد با هم ارتباط داشته باشن. یا اینکه پس از تولد نوزاد فقط سرپرستی کودک رو داشته باشن. این مورد درباره رحم اجاره­ایی بیشتر صدق می­کنه.
اهدا کننده:
فرد یا افرادی که اسپرم، تخمک یا رحم خود را در اختیار دیگران قرار می­دهند.
سلول جنسی:
این کلمه به معنای سلول­های اسپرم یا تخمک است.
نوزاد اهدا شده:
منظور نوزادیست که از اهدای سلول­های جنسی متولد می­شه.
حامل:
زنی که به دلیل عدم توانایی مادر آینده یا مشکلات بارداری، مجرد بودن والد آینده، جنین والدین آینده را در رحمش حمل می­کنه. ارتباط با حامل امریست پیچیده که باید توجه ویژه­ایی به اون بشه.
اهدا کننده آشنا:
اهدا کننده­ایی که شخصاً و از نزدیک او را می­شناسید. این شخص می­تونه یکی از دوستان، خویشاوندان یا نزدیکان باشد. برخلاف توافقات دیگر اهدا کنندگان این شخص از طرف آژانس باروری یا کلینیک معرفی نمی­شه.
اهدا کننده بی­نام و نشان:
هنگامی که اهدا کننده و والدین آینده هیچگونه اطلاعاتی از یکدیگر ندارند. به این ترتیب اهدا کننده و والدین به هیچ وجه نمی­تونن با هم در ارتباط باشن.
کلینیک یا آژانس باروری اطلاعاتی درباره اهدا کننده در اختیار والدین آینده قرار می­ده، و این اطلاعات می­تونه در انتخاب اهدا کننده به والدین کمک کنه. این اطلاعات می­تونه شامل تاریخچه خانوادگی، فرهنگ یا پیشینه مذهبی، شغل، عادت­ها، تست هوش، پاسخ به سوالات کاملاً شخصی و از این قبیل موارد باشه. با این حال، هیچ اطلاعاتی درباره والدین آینده به اهدا کننده ارائه نمی­شه.
اهدا کننده با اطلاعاتی مختصر:
این توافق شامل رد و بدل کردن اطلاعات مختصری بین والدین آینده و اهدا کننده می­شه اما این اطلاعات به شدت محدوده. اهدا کننده و والدین آینده به اطلاعات شخصی همدیگه دسترسی ندارند اما کلینیک، آژانس باروری یا وکیل می­تونند نقش واسط رو ایفا کنن. اطلاعاتی که بین اون­ها رد و بدل می­شه شامل اطلاعات کلی یا نامه می­شه.
ارتباط دائم بین اون­ها اصلاً متداول نیست. و اگر هر دو توافق کنن، می­تونند این ارتباط رو به ارتباطی کامل تبدیل کنند. گاهی ارتباط مختصر بین اهدا کننده و والدین آینده منجر به ارتباط بین اون­ها نمی­شه، اما به والدین و فرزند متولد شده از اهداکننده اجازه می­ده تا در آینده و بعد از سن ۱۸ سالگی با هم در ارتباط باشند.
اهدا کننده با اطلاعات کامل:
وقتی که اهدا کننده و والدین آینده با هم در ارتباطنن و توافق می­کنن که مستقیماً با هم در تماس باشند. اهدا کننده و والدین آینده پیش و پس از تولد نوزاد با هم دیدار می­کنند. البته این توافق مستلزم ارتباط دائم نیست.
میزان ارتباط و نحوه ارتباط اون­ها کاملاً شخصیست. در مواردی، اهدا کننده و والدین آینده فقط یکبار با هم دیدار می­کنن. در مواردی دیگه، اهداکننده حتی در جمع­های خانوادگی هم شرکت می­کنه. البته ارتباط این دو باهم گذر زمان رو قابل تحمل­تر می­کنه.

مزایای استفاده از اهدا کننده آشنا برای بارداری
- اطلاعات درباره اهدا کننده آشنا بیشتره و شما از پیشینه او آگاهید.
- اهدا کننده آشنا هزینه کم­تری در بر داره. و اغلب هزینه­ایی بابت تحمل مدت حمل دریافت نمی­کنه، و فقط هزینه های پزشکی و قانونی به او تعلق می­گیره. اهدای تخمک می­تونه میلیون­ها تومن هزینه دربر داشته باشه.
- احتمالاً در این دوره والدین آینده و اهدا کننده به یکدیگر نزدیک می­شند.
- اگر اهدا کننده از اعضای خانواده باشه، سلول­های جنسی موجب ارتباط ژنتیک بین نوزاد و مابقی افراد خانواده می­شه.
- نوزاد متولد شده اطلاعات بیشتر و ارتباط پایدارتری با اهداد کننده خواهد داشت.
- کودک متولد شده و اهدا کننده می­تونند حداقل در آینده و شاید در تمام طول زندگی با هم درارتباط باشند.

معایب اهدا کننده آشنا برای بارداری
- گاهی بر سر سرپرستی اختلافاتی بروز می­کنه.
- خطر نزاع­های قانونی بین اهدا کننده و والدین آینده ممکنه افزایش پیدا کنه.
- اهدا کننده برای اهدا ممکنه تحت فشار قرار بگیره.
- اگر درمان ناباروری با عدم موفقیت روبرو بشه، اهدا کننده احساس گناه کرده یا مسئولیت آن را شخصاً باید بپذیره.
- گاهی اهدا اعضای خانواده رو به هم نزدیک و گاه موجب جدایی اون­ها می­شه.
- گاهی اهدا به اعضای درجه یک خانواده منجر به بروز مشکلات ژنتیکی می­شه.

مزایای اهدا کننده نا آشنا برای بارداری
- خطر کمتری متوجه اهدا کننده است. اهدا کننده هیچ­گاه نگران سرپرستی کودک نمی­شه ، چون کودک اون رو نمی­شناسه و نمی­تونه ادعایی داشته باشه.
- همچنین خطری کمتری هم برای والدین آینده داره. والدین آینده گاهی نگرانن که مبادا فرزندشون با اهدا کننده در تماس باشه و اهدا کننده رو به عنوان والدین قبول کنه.
- شرمندگی کمتری متوجه اهدا کننده اسپرم خواهد بود. بعضی از پدران آینده از اینکه نتونستند فرزندی از خودشون داشته باشند، احساس شرمندگی می­کنند.
- در فرایند باروری با کمک شخص ثالث، به ویژه در اهدای اسپرم، نظرات درباره کودکان متولد شده در این فرایند متفاوته. هم برای کودکانی که به سرپرستی گرفته می­شند و هم کودکی که در این فرایند متولد می­شه، بهتره که اصل داستان ازشون مخفی بمونه.
به مرور زمان مشخص شد که اهدا کنندگی ناآشنا از ایده­آل به دوره چون:
- کودکان متولد شده از این فرایند اغلب درباره این موضوع کنجکاو می­شن.
- گاهی والدین علاقمند می­شند تا با اشخاصی که در باروری به اون­ها کمک کردند، در تماس باشند.
- گاهی هم اهدا کننده تلاش می­کنه تا با خانواده­ایی که در باروریشون موثر بوده تماس بگیره.

اهدا با اطلاعات مختصر: مراحل انجام IVF و اهدای تخمک با تمام جزئیات
در اینگونه موارد، اطلاعات شخصی رد و بدل می­شه، اما ارتباط مستقیمی بین اهدا کننده و والدین آینده برقرار نمی­شه. اغلب یک رابط بین اون­ها وجود داره که اطلاعات و پیام­های ضروری رو منتقل می­کنه. به عنوان مثال والدین و اهدا کننده فقط اسم کوچک همدیگه رو می­دونند و اطلاعات شناسایی که منجر به ارتباط بشه، ابداً رد و بدل نمی­شه. این امر خطر و نگرانی­هایی که در اهدا آشنا وجود داره رو تا حد زیادی کاهش می­ده.
گاهی کودک در اهدا با اطلاعات مختصر اجازه داره تا حداقل یک نامه برای اهدا کننده بفرسته و اهدا کننده هم می­تونه یکبار پاسخ بده.

اهدا کننده با اطلاعات کامل
قبلا درباره کافئین و بارداری صحبت کردیم اما، در اینگونه موارد اغلب ارتباط بین اهدا کننده و والدین آینده مستقیم اتفاق می­افته. البته اینگونه ارتباط چندان متداول نیست.
اطلاعات با تمام جزئیات، همچون نام و نام خانوادگی کامل، شغل و محل زندگی اهدا کننده در اختیار والدین و بالعکس قرار می­گیره. و حتی توافق می­کنند که پس از تولد کودک هم با هم ارتباط داشته باشند.

نوزاد متولد شده در فرایند باروری با کمک شخص ثالث
اخیراً محققان تاثیرات اینگونه تولدها را بر کودکان مورد بررسی قرار داده­اند. البته مطالعه این موضوع چندان آسان نیست، چون بسیاری از افراد از نحوه تولد خود آگاه نیستند. همین امر مطالعه را سخت و تا حدی غیر ممکن می­کنه. با این وجود، همین تحققیات اندک منجر به نتایج جالبی شد:
بسیاری از این کودکان، درباره فرد اهداکننده کنجکاو می­شند. مطالعه­ایی درباره نوجوانی که با روش اهدای اسپرم متولد شدند دریافت ۹۰% اون­ها هرگز اطلاعاتی درباره پیشینه و نحوه تولد خود ندارند، و ۷۶% دوست داشتند تا فرد اهدا کننده را ببینند یا اطلاعاتی از او داشته باشند، ۶۵% اون­ها به اهداکننده به عنوان پدر بیولوژیک خود مراجعه کردن و ۸۸% هم تلاش کردن تا با خواهر و برادرهای خود ارتباط برقرار کنند.
بعضی از این فرزندان احساس می­کنن که مشکلی وجود داره. در مواردی هم خانواده تلاش می­کنن تا این قضیه را همچون راز نگه دارند، اما محققان دریافتند که بعضی بچه­ها با این حسی ناآشنا رشد می­کنند. اون­ها از اینکه شبیه والدین و اقوام خود نیستند متعجب می­شند. همین موضوع موجب اضطراب و مشکل هویت در اون­ها می­شه.
برخی محققان باور دارند که باید این موضوع به بچه­ها گفته بشه. اگرچه در گذشته احساس می­شد باید این قضیه را پنهان کرد، اما الان اکثر محققان می­گویند باید با فرزند خود صادق بود. به ویژه با تکنولوژی­های جدید در امر ژنتیک، ممکنه کودک در جوانی بفهمه که ریشه واقعی او کیست و نسبت به صداقت والدین شک کنه.
اکثر این بچه­ها علاقه­ایی ندارند که اهدا کننده رو به عنوان والدین جدید بپذیرن، بلکه فقط می­خوان با اون­ها آشنا بشند و درباره خودشون بیشتر بدونند. اکثر این بچه­ها (یا بزرگسالان) فقط دوست دارن بدونند که اصل و ریشه اون­ها از کجاست. اون­ها دنبال جایگزین کردن والدینی که اون­ها رو بزرگ کرده با اهدا کننده نیستند.
دسترسی به اطلاعات پزشکی جدید فرد اهدا کننده ضروریه. حتی اگر اطلاعات پزشکی کامل و جامعی از اهدا کننده وجود داشته باشه، ممکنه در آینده مشکلات پزشکی جدیدی به وجود بیاد، پس اهدا کننده باید به خانواده دسترسی داشته باشه. و در صورت به وجود اومدن مشکلات پزشکی اهداد کننده هم باید در جریان قرار بگیره. عدم دسترسی به اطلاعات اهداد کننده می­تونه صدمات جبران­ناپذیری دربر داشته باشه.