بیماری یرقان در نوزادان، عوامل افزایش دهنده خطر

یرقان یا زردی یکی از بیماری‌های شایع در نوزادان تازه متولد شده است. درواقع یرقان به دلیل وجود بیش از حد "بیلی روبین" در خون نوزاد اتفاق می‌افتد که در علم پزشکی به این پدیده، هیپربیلی روبینمی می‌گویند. بیلی روبین بیش از حد در بزرگسالان نیز سبب زرد شدن رنگ پوست، قهوه‌ای شدن رنگ مدفوع یا زردی رنگ ادرار می‌شود.
اغلب نوزادان در 5 روز اول زندگی شان زردی خفیف دارند و پس از گذشت این مدت زمان، بهبود می‌یابند اما نوزادانی که سطح بیلی روبین بالا و یرقان شدید دارند، باید تحت نظر پزشک قرار گرفته و معالجه شوند.
بر اساس تعابیر بالا، زردی شدید می‌تواند خطرناک بوده و اگر درمان نشود، احتمال ایجاد مشکلات مغزی مانند "کرانچیتروس" یا حتی عوارض و بیماری‌های مادام العمر دارد.با مطالعه این مقاله از دکترنیم می‌توانید از خطرات بزرگ این بیماری در امان بمانید.

علت یرقان
همانطور که در قسمت بالا گفته شد، علت یرقان ، افزایش سطح بیلی روبین است. بیلی روبین ماده‌ای زرد رنگ است که از تجزیه هموگلوبین ایجاد می‌شود. دفع بیلی روبین در بدن مادر نیز از طریق جفت انجام می‌شود که این عمل زردی را در بدن نوزاد ایجاد می‌کند.
در اکثر موارد، برخی از اندام‌های نوزاد نمی‌توانند بیلی روبین اضافی را دفع کنند؛ این حالت که زردی فیزیولوژیک نام دارد، معمولا 24 ساعت پس از تولد ظهور کرده و تا 1 هفته ادامه می‌یابد.
همچنین در موارد نادرتر، یرقان یا زردی نوزاد می‌تواند به دلیل مشکلات یا عفونت دستگاه گوارش یا ناسازگاریRh ایجاد شود.

زردی در بزرگسالان
زردی در بزرگسالان نیز دیده می‌شود و می‌تواند نشانه‌ای از وجود بیماری‌ها و مشکلات حیاتی در بدن باشد. بیماری‌هایی که در فهرست علائم خود، زردی پوست را جای داده اند در زیر به صورت موردی آمده است.
زردی در بزرگسالان می‌تواند نشانه بیماری‌ها و عوامل زیر باشد:
سرطان کبد
انگل در کبد
سنگ‌های قدیمی
مصرف بیش از حد الکل
اخلالات خونی مانند: کم خونی
هپاتیت (بیماری تورم کبدی)
عفونت کبدی یا سیروز کبدی
واکنش ناگهانی به مصرف داروها
سرطان پانکراس (سرطان لوزالمعده)

علائم یرقان
علائم یرقان در نوزادان با بزرگسالان متفاوت است. یرقان در نوزاد ابتدا سبب زردی سفیده چشم و سینه و صورت شده و پس از چند روز در مناطق دیگر مشاهده می‌شود. از دیگر علائم یرقان در نوزادی گریه و فریاد بیش از حد و نامعمول است که با تغییر رنگ پوست او همراه است.
زردی در بزرگسالان نیز خطرناک است و می‌تواند علائمی سخت داشته باشد. از آنجایی که زردی با بیماری‌های کبدی در ارتباط است، می‌تواند علائمی مثل علائم سرطان کبد یا سیروز کبدی ایجاد کند. بنابراین دامنه علائم یرقان بسیار گسترده است و می‌تواند نمودی از بیماری‌های مختلف باشد.
یرقان در موارد شدید می‌تواند خطرناک باشد. از این رو در صورت مشاهده هریک از علائم ذکر شده، حتما به پزشک متخصص مراجعه و راه‌های درمانی را انجام دهید. همچنین روشهای تشخیص زردی در زیر به طور کامل ارائه شده اند.

تشخیص
پزشک کودک برای تشخیص یرقان به انجام برخی از آزمایش‌های فیزیکی بسنده می‌کند. به عنوان مثال ممکن است از مادر در رابطه با گروه خونی نوزاد و مادر سوال کند.
همچنین ممکن است دستگاهی برای تعیین میزان بیلی روبین کودک روی پوست وی قرار دهد تا این میزان را کنترل کند. یا از آزمایش بیلی روبین خون بهره ببرد.
اگر پزشک کودک شما، زردی را به دلیل وجود بیماری تشخیص دهد، آزمایش‌های دقیق‌تر و بیشتری لازم است تا گفته وی ثابت گردد.

عوامل افزایش دهنده خطر
عواملی وجود دارد که سبب افزایش شانس ابتلا به یرقان شدید در نوزادان می‌شوند. این عوامل به صورت موردی در زیر آمده اند:
1- تولد زودرس:
معمولا نوزادانی که کمتر از ۳۸ هفته در شکم مادر خود بوده اند، بیشتر از سایرین به زردی شدید دچار می‌شوند. شاید به این دلیل باشد که بدن نوزاد هنوز برای پردازش بیلی روبین آماده نباشد.
2- گروه خونی:
اگر نوع خون مادر و نوزاد متفاوت باشد، ممکن است نوزاد از جفت مادر آنتی‌بادی دریافت کند. آنتی بادی دریافتی به تجزیه سریعتر لولهای خونی کمک کرده و سطح بیلی روبین را بالا می‌برد و احتمال زردی شدید را افزایش می‌دهد.

پیشگیری از یرقان
بهترین و مهمترین راه پیشگیری از یرقان اصلاح تغذیه است. لازم است مادر باردار، تغذیه خود را اصلاح کرده و از خوردن برخی غذاها اجتناب کند. در زیر به بررسی این مورد می‌پردازیم:
1- حذف برخی از مواد غذایی:
در دوران بارداری به ویژه ماه آخر، عدم مصرف فست فود‌ها، غذاهای پرچرب، شیرینی‌جات، انواع بستنی، مواد نشاسته ای و غذاهای پرادویه ضروری است.
2- استفاده از برخی مواد غذایی:
استفاده و مصرف برخی مواد غذایی در دوران بارداری به پیشگیری از یرقان کمک می‌کند. این مواد شامل: میوه‌جات و سبزی‌ها، سوپ و آش، و غذاهای سالم هستند. همچنین تامین آب بدن با مصرف ۸ لیوان آب در روز ضروری است. استفاده از آب میوه‌های طبیعی نیز برای پیشگیری از یرقان توصیه می‌شود.