بیماری واریکوسل در مردان، راه های درمانی

واریکوسل یکی از بیماریهای مربوط به مردان و بیضه آنان است. به سیاهرگ های گشاد نزدیک بیضه ها واریسکول می گویند که علت و روشهای درمان مختلفی دارد. واریسکول عوارض جدی ندارد، اما گاهی منجر به ناباروری مردان می شود. واریکوسل عارضه ای شایع بوده و تقریبا از هر ۷ مرد، ۱ نفر به این عارضه مبتلا می شود. در این بخش درباره اینکه واریسکول چیست اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

واریکوسل چیست؟
افزایش غیرطبیعی سیاهرگ های داخل/نزدیک اسکروتوم (کیسه محتوی بیضه ها) را واریکوسل می گویند. واریکوسل سیاهرگ های گشاد شده نزدیک یک بیضه یا هر دو بیضه هستند. معمولا هیچ نشانه ای نداشته ولی ممکن است در تعداد کمی از موارد باعث ناراحتی شود. تصور می شود داشتن واریکوسل احتمال غیربارور بودن را افزایش می دهد، اما بیشتر مردان مبتلا به واریکوسل غیربارور نمی باشند.
درمان معمولا نیاز نبوده، به دلیل اینکه بیشتر مردان نشانه یا مشکلی که ناشی از واریکوسل باشد، ندارند. اگر درمان مورد نیاز باشد، جراحی می تواند آن را برطرف کند. درصورتی که فرد توانایی باردار شدن را نداشته باشد، مطالعات نشان می دهد احتمال معالجه ناباروری با درمان واریکوسل وجود ندارد. هرچند این دیدگاه بحث برانگیز بوده و چنانچه فرد نابارور، واریکوسل داشته باشد، بهتر است در این مورد با متخصصی که در این زمینه کار کرده و در جریان تحقیقات به روز می باشد، گفتگو کند.
واریکوسل مجموعه ای از سیاهرگ ها (رگ های خونی) توسعه یافته (حجیم) در اسکروتوم می باشد. این پدیده، نزدیک و در بالای یک بیضه یا هر دو بیضه اتفاق می افتد. سیاهرگ های تحت تاثیر آنهایی هستند که در طول لوله اسپرماتیک قرار دارند. این لوله از هر بیضه به سمت بخش زیرین شکم می رود. فرد می تواند این لوله را در بالای هر بیضه، در قسمت فوقانی آن احساس کند. این لوله محتوی لوله حمل کننده اسپرم از بیضه به پیشابراه/آلت تناسلی (vas deferens)، رگ های خونی، رگهای لنفاوی و اعصاب می باشد. به طور معمول، شخص قادر به دیدن یا لمس کردن سیاهرگ های موجود در لوله اسپرماتیک که خون را از بیضه ها حمل می کنند، نمی باشد. چنانچه شخص واریکوسل داشته باشد، سیاهرگ ها بزرگتر و برجسته تر می شوند (بزرگ شده یا حجیم می شوند). این عارضه مشابه سیاهرگ های گشاد شده در پا (واریس) می باشد. اندازه واریکوسل می تواند متفاوت باشد. گاهی یک واریکوسل بزرگ، مانند یک کیسه مارپیچ در بیضه مشاهده و یا لمس می شود.

چه کسانی به واریکوسل مبتلا می‌شوند؟
واریکوسل عارضه ای شایع بوده و تقریبا از هر ۷ مرد، ۱ نفر به این عارضه مبتلا می شود - معمولا بین سنین ۱۵ و ۲۵ سال. در حدود نیمی از موارد، این عارضه در سمت چپ بدن می باشد. در کمتر از نیمی از موارد در هر دو سمت بدن وجود داشته و در تعداد کمی از موارد فقط در سمت راست بدن وجود دارد. دلیل اینکه چرا این عارضه بیشتر در سمت چپ بدن اتفاق می افتد، به دلیل مسیر متفاوت سیاهرگ های خارج شده از اسکروتوم در سمت چپ بدن در مقایسه با سمت راست می باشد.

نشانه‌های واریکوسل چیست؟
واریکوسل معمولا بدون درد بوده و باعث هیچ نشانه ای نمی شود. در تعداد کمی از مردان مبتلا به این عارضه، احساس کسلی یا ناراحتی خفیفی مشاهده می شود که فقط ممکن است در انتهای روز، به ویژه در صورتی که شخص تمام روز سرپا باشد، رخ دهد. اندازه واریکوسل از موردی به مورد دیگر متفاوت می باشد. بضی قابل رویت نبوده و فقط لمس می شوند. برخی بزرگ بوده و به آسانی می توانند مشاهده شوند. چنانچه شخص دراز بکشد، خون از سیاهرگ ها خارج شده و واریکوسل ممکن است محو شود. اما با ایستادن جاذبه باعث خواهد شد خون مجددا بازگشته و واریکوسل ظاهر شود.

علت واریکوسل چیست؟
در بیشتر موارد دلیل اینکه چرا سیاهرگ ها بزرگتر شده، به علت وجود دریچه های رگهای خونی کوچک در اسکروتوم بوده که به خوبی عمل نمی کنند. دریچه های یک طرفه ای با فاصله در طول این رگها قرار دارند. دریچه ها برای جاری شدن خون به سمت قلب باز شده اما هنگامی که جریان خون آهسته می شود، برای جلوگیری از بازگشت خون به سمت عقب بسته می شوند. درصورتی که این دریچه ها به خوبی عمل نکنند، خون می تواند به سمت عقب جاری شده (به علت نیروی جاذبه) و به بخش های زیرین سیاهرگ به منظور تشکیل واریکوسل بپیوندد (که مشابه چگونگی تشکیل سیاهرگ های گشاد شده در پا می باشد). اینکه چرا دریچه ها به خوبی عمل نمی کنند معلوم نیست. به ندرت واریکوسل ممکن است توسعه یابد، چنانچه سدی جلوی تخلیه خون سیاهرگ در شکم وجود داشته باشد. در این حالت یک فشار به عقب روی سیاهرگ های کوچک در کیسه بیضه ها ایجاد شده که این رگها را بزرگ می کند. احتمال وقوع این عارضه فقط در مردان بالاتر از ۴۰ سال می باشد. برای مثال، در صورتی که واریکوسل در مردان مسن به طور ناگهانی پیشرفت کند، نشان دهنده پیشرفت توموری در کلیه است که در حال وارد کردن فشار روی سیاهرگها می باشد که نگران کننده است. اما اکثریت وسیعی از این عارضه در نوجوانان و مردان جوان پیشرفت کرده و به دلیل یک وضعیت جدی نمی باشد.

عوارض واریکوسل چیست؟
معمولا خیر و به خودی خود بی ضرر است. دلایل نگرانی شامل موارد زیر می باشد:
1. دلیل ممکن برای ناباروری
مطالعات نشان داده است میزان زیادتری از ناباروری در مردان مبتلا به این عارضه در مقایسه با آنهایی که به این عارضه مبتلا نیستند، وجود دارد. دلیل این پدیده مشخص نمی باشد. یک فرضیه این است که خون بازگشتی باعث افزایش دمای خفیفی در اسکروتوم نسبت به حالت عادی می شود که ممکن است تعداد و کیفیت اسپرم ساخته شده توسط بیضه و بارورشدن را کاهش دهد. حتی اگر واریکوسل فقط در یک سمت بدن باشد، هر دو بیضه می توانند با مقدار زیادی از خون بازگشتی در سیاهرگ های طویل شده، گرم شوند. احتمال نابارور بودن درصورتی که شخص دچار واریکوسل باشد افزایش می یابد، هرچند بیشتر مردان مبتلا به این عارضه غیربارور نیستند.
2. بیضه کوچک
اگر واریکوسل بزرگی در سن نوجوانی پیشرفت کند، بیضه های موجود در سمت واریکوسل ممکن است به اندازه ای که انتظار می رود رشد نکنند. بیضه ها ممکن است در نهایت کوچکتر از حالت طبیعی بوده و همچنین با ناباروری در ارتباط باشند.
3. حمله ناگهانی واریکوسل در مردان مسن
خیلی به ندرت، واریکوسل به سرعت به عنوان نشانه ای از سد خونی در ناحیه شکم پیشرفت می کند. این عارضه به طورمعمول فقط در مردان بالاتر از ۴۰ سال رخ می دهد.

آیا آزمایشاتی مورد نیاز است؟
معمولا خیر. بیشتر واریکوسل ها در مردان جوان سالم اتفاق می افتد. تشخیص براساس معاینه پزشک می باشد.این عارضه با مواردی از ناباروری همراه است. بنابراین در صورتی که شخص برای ناباروری در حال آزمایش است، ممکن است از وی تست از مایع منی درخواست شود. در شرایط نادر در مردان بالای ۴۰ سال، این عارضه پیشرفت کرده وممکن است تست هایی جهت آزمایش کردن علت اصلی توصیه شود. همچنین وجود یک واریکوسل در سمت راست بدن به تنهایی، غیرطبیعی می باشد. اگر چنین عارضه ای اتفاق افتد، فرد ممکن است به آزمایشاتی جهت رد هر علت غیرعادی نیاز داشته باشد.

درمان واریکوسل چیست؟
۱. در بیشتر موارد درمان خاصی مورد نیاز نمی باشد
چنانچه واریکوسل منجر به هیچ نشانه یا مشکلی نشود، در این صورت بهتر است که درمانی صورت نگیرد. اگر فقط ناراحتی خفیفی وجود داشته باشد، ممکن است از لباس های زیر راحت برای تسکین یا پیشگیری از این ناراحتی کمک گرفت. اگر این عارضه در نوجوانان روی دهد، پزشک ممکن است جهت مشاهده کردن رشد بیضه ها اقدام کند. برای مثال، ممکن است اندازه گیری سالیانه بیضه ها توصیه شود که به روشن سازی اینکه آیا بیضه، به اندازه کامل در حال رشد نمی باشد، کمک می کند.
۲. درمان ممکن است در موقعیت های خاصی توصیه شود
برای مثال اگر شخص دچار ناراحتی مداوم باشد، ممکن است درمان توصیه شود. همچنین درصورتی که بیضه در نوجوانان مبتلا به این عارضه به طورمناسب در حال رشد نباشد، توصیه می شود. درمان، گره هایی را در سیاهرگ هایی که بزرگ شده اند ایجاد می کند. روش دیگر درمان استفاده از مواد ویژه ای است که به درون سیاهرگ ها به منظور مسدود کردن آنها تزریق می شود. هر دو روش معمولا موفقیت آمیز هستند. جراح شخص، در مورد فواید و مضرات تکنیک های مختلف با وی مشورت می کند. هرچند با وجود درمان موفقیت آمیز بعد از گذشت ماهها و یا سالها این عارضه مجددا در بعضی از مردان عود می کند. این بازگشت به این دلیل است که سیاهرگ های باقی مانده برای انجام عمل گرفتن خون از بیضه ها ممکن است با خون اضافی که مجبور به حمل هستند، بزرگ یا حجیم شوند. بازگشت مجدد می تواند در اولین بار درمان شود.
۳. درمان واریکوسل درمان ممکنی برای ناباروری مردان می باشد؟
احتمالا خیر. اما در این مورد بحث وجود دارد. برای سال های زیادی تصور می شد درمان واریکوسل در یک مرد نازا، احتمال بارور شدن مجددش را افزایش می دهد. مطالعات نشان داده است که بعد از درمان، تعداد اسپرم ها اغلب بهبود می یابد. گمان می شد که این بهبود احتمال بارور شدن را افزایش می دهد. برخی از مطالعات انجام شده، نشان می دهد که بارور شدن ممکن است با درمان افزایش یابد. هرچند تجزیه و تحلیل مطالعات اخیر نشان داد هیچ دلیل محکمی مبنی بر اینکه بتوان گفت بارور شدن با درمان افزایش می یابد، وجود نداشت. اما برخی از متخصصین به این تجزیه و تحلیل انتقاد کرده و براین باورند که تحقیقات بیشتری برای شفاف سازی اینکه آیا درمان واریکوسل بارور شدن را بهبود می بخشد یا خیر، مورد نیاز است. چنانچه شخص توانایی بارور شدن را نداشته باشد، متخصص وی در مورد تحقیقات اخیر و عقاید مرتبط با این موضوع، با وی مشورت خواهد کرد.
- به یاد داشته باشید که بیشتر مردان مبتلا به این عارضه نابارور نیستند.
- راههای تشخیص واریسکول متفاوت است.
- یکی از راههای تشخیص واریکسول مشاهده است.
- راه دوم معاینه توسط پزشک متخصص میباشد.
- همچنین شما از طریق سونوگرافی داپلر و آزمایش آنالیز اسپرم میتوانید این بیماری را تشخیص دهید.