علت واریکوسل در مردان، چگونه درمان می شود؟

واریکوسل به معنی بزرگ شدن وریدهای درون کیسه ای است که بیضه ها (اسکروتوم) در آن نگهداری می شوند. واریکوسل شبیه به وریدهای واریسی است که می تواند در پاها به وجود آید.
کیسه بیضه، پوستی است که بیضه ها در آن نگهداری می شود. این کیسه علاوه بر بیضه، شامل شریان ها و وریدهایی است که به غدد تناسلی خون می رسانند. آنومالی ورید در کیسه بیضه ممکن است منجر به واریکوسل شود. این عارضه به معنی بزرگ شدن وریدهای درون کیسه بیضه است. این رگه ها شبکه pampiniform نامیده می شوند. این عارضه تقریبا شایع است به طوری که ۱۵ درصد از مردان به آن مبتلا هستند.
واریکوسل یکی از علل شایع تولید کم اسپرم و کاهش کیفیت آن است. این دو عارضه می توانند در مردان ناباروری به وجود بیاورند. اما بیشتر تعداد تولید اسپرم تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرد. واریکوسل می تواند باعث تجزیه بیضه ها شده و آن ها را کوچکتر از حد معمول کند.
اغلب موارد ابتلا به واریکوسل، در طول زمان ایجاد می شود. خوشبختانه، بسیاری از انواع آن نیز برای تشخیص و درمان مشکلی ایجاد نمی کنند.

علائم واریکوسل
واریکوسل اغلب هیچ علامت یا نشانه ای تولید نمی کند و به ندرت، ممکن است باعث درد شود. درد ممکن است:
- تیز و مبهم باشد.
- با ایستادن و یا فعالیت بدنی، به ویژه در دوره های طولانی بدتر شود.
- در طول بازه زمانی از یک روز بدتر شود.
- زمانی که به پشت دراز می کشید شما را رها کند.
- با گذشت زمان، واریکوسل ممکن است بزرگ شده و قابل توجه تر شود. در مردان جوان، حضور واریکوسل باعث اختلال در تولید اسپرم شده و اغلب می تواند با درمان بهبود یابد.
علاوه بر درد، شما می توانید با مشاهده علائم زیر نیز به ابتلا به واریکوسل، مشکوک شوید:
- احساس وجود توده در یکی از بیضه ها
- تورم در کیسه بیضه ها
- رگ مشخصه بزرگ یا پیچ خورده در کیسه، که اغلب مانند یک کیسه پر از کرم توصیف می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
از آنجا که واریکوسل معمولا باعث عوارضی نمی شود، اغلب نیاز به هیچ درمانی ندارد. این عارضه ممکن است در طی ارزیابی باروری یا یک آزمایش فیزیکی معمولی کشف گردد.
با این حال، اگر شما تجربه درد یا تورم در کیسه بیضه خود را دارید، توده ای در کیسه بیضه خود پیدا کردید، (توجه کنید که بیضه های شما اندازه های مختلفی دارند) و یا مشکلات ناباروری دارید باید به پزشک اورولوژیست مراجعه کنید. بعضی از بیماری ها می توانند توده و یا درد در بیضه ایجاد کنند، که برخی از آنها نیاز به درمان فوری دارند.

علت ایجاد واریکوسل
طناب اسپرماتیک خون را به بیضه ها می رسانند. اما این رگ ها علت خاص ابتلا به واریکوسل نیستند. با این حال، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که اشکال مختلف واریکوسل زمانی رخ می دهد که دریچه ای در داخل رگ ها بسته شده و از جریان خون به بیضه ها جلوگیری می کند. در نتیجه باعث می شود که رگ ها گشاد شود. رسیدن خون کم، به بیضه ها آسیب می رساند و در نتیجه موجب ناباروری مردان می شود.
این عارضه اغلب هنگام بلوغ تشکیل می شود و به دلیل قرار گیری موقعیت خاص رگ ها، بیشتر در بیضه چپ رخ می دهد. با این حال وجود واریکوسل در یک بیضه می تواند تولید اسپرم در هر دو بیضه را تحت تاثیر قرار دهد.
به نظر نمی رسد خطر خاصی ریسک ابتلا به این عارضه را افزایش دهد اما برخی از تحقیقات نشان داده است که داشتن اضافه وزن می تواند ریسک ابتلا را کم کرده اما قد بلند خطر ابتلا را افزایش می دهد.

عوارض ابتلا
واریکوسل ممکن است باعث شود:
انقباض بیضه تحت تاثیر قرار بگیرد (آتروفی)
بخش عمده ای از بیضه شامل لوله تولید اسپرم است. هنگامی که این لوله ها به وسیله واریکوسل آسیب ببینند، بیضه ها کوچک و نرم می شوند. کاملا واضح است که چه چیز باعث می شود که بیضه ها کوچک شود. اما در مورد کارکرد صحیح این عضو باید گفت که عدم عملکرد درست دریچه های رگ ها موجب می شود حرکت خون در رگ ها کندتر شده و همین امر موجب سمی شدن خون و در نتیجه آسیب به بافت بیضه ها می شود.
ناباروری ایجاد شود
واریکوسل ممکن است دمای اطراف و یا داخل بیضه ها را بیش از حد بالا نگه دارد، این افزایش دما بر شکل گیری اسپرم، حرکت و عملکرد آن ها موثر است.
برای تشخیص این بیماری پزشک معمولا بیضه ها را معاینه فیزیکی می کند. اگر تورم بزرگ باشد با این معاینه عارضه به سادگی تشخیص داده می شود اما اگر مبتلا به نوع خفیف آن باشید، پزشک از شما می خواهد که در حالت ایستاده نفس عمیق بکشید و آن را نگه دارید. این کار به پزشک کمک می کند که رگ های بزرگ شده و غیر طبیعی را ببیند.
اگر معاینه جسمی بی نتیجه باشد، پزشک سونوگرافی اسکروتوم را تجویز می کند. این آزمون، که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر دقیق از ساختار درون بدن انجام می شود، ممکن است برای اطمینان از دلایل دیگر علائم، مورد استفاده قرار گیرد. در موارد خاص، تصویربرداری های بیشتر ممکن است برای رد کردن دیگر علل واریکوسل، مانند توموری که ورید اسپرماتیک را تحت فشار قرار می دهد، تجویز شود.

درمان های واریکوسل
اگر واریکوسل شما باعث درد، آتروفی بیضه و یا ناباروری شود نیاز به درمان دارد. در شرایط حاد نیز ممکن است عمل جراحی مورد استفاده قرار گیرد.
هدف از عمل جراحی، بستن ورید آسیب دیده و تغییر مسیر جریان خون به وریدهای طبیعی است. در مورد ناباروری مردان، درمان واریکوسل ممکن است با بهبود کیفیت اسپرم، اگر روش هایی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) مورد استفاده قرار گیرد، ناباروری را درمان کند.
از آن جا که این بیماری در نوجوانی ایجاد می شود ممکن است فرد تا زمانی که تصمیم به بچه دار شدن نگیرد، متوجه ابتلا به آن نشود. این امر باعث می شود کیفیت اسپرم روز به روز بدتر شود.
با این حال نشانه های روشنی برای اصطلاح واریکوسل در نوجوانی وجود دارد. این نشانه ها شامل آتروفی بیضه، درد یا غیر طبیعی بودن نتایج تجزیه و تحلیل مایع منی می باشد. اگر چه درمان می تواند به طور کلی این عارضه و ویژگی های اسپرم را بهبود ببخشد، اما اگر درمان نشود منجر به بدتر شدن تدریجی کیفیت اسپرم در طول زمان می شود.
تریمیم این رگ ها ممکن است خطراتی مانند موارد زیر را به همراه داشته باشد:
- تجمع مایع اطراف بیضه (هیدروسل)
- عود واریکوسل
- آتروفی بیضه
- عفونت
- آسیب به شریان
روش های درمان عبارتند از:
جراحی باز
این درمان معمولا به صورت سرپایی و در طول بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام می شود. برای این کار یا از طریق رگ های کشاله ران و یا ایجاد یک برش کوچک در شکم یا کشاله ران، عمل انجام می شود.
در عمل های پیشرفته برای کاهش خطرات و عوارض عمل، از ابزارهایی مانند میکروسکوپ جراحی و داپلر رنگی نیز استفاده می شود.
درد ناشی از این عمل جراحی معمولا خفیف است، اما ممکن است برای چند روز یا چند هفته ادامه داشته باشد. شما ۲ روز بعد از جراحی می توانید به فعالیت های روزانه خود بازگردید و بعد از دو هفته فعالیت های شدیدتری مثل ورزش را پیش بگیرید. مسکن هایی مانند استامینوفن (تیلنول) و یا ایبوپروفن نیز برای کاهش درد و ناراحتی تجویز می شود.
بهتر از چند هفته پس از جراحی از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید. اما این زمان بسته به تجویز پزشک شما می تواند تغییر کند. بعد از چند ماه، آزمایش بررسی کیفیت اسپرم با استفاده از تجزیه و تحلیل مایع منی تجویز می شود. دلیل این فاصله طولانی آن است که حدود ۳ ماه طول می کشد که اسپرم های جدید در بدن رشد کنند.
جراحی باز با استفاده از میکروسکوپ و رویکرد subinguinal دارای بالاترین میزان موفقیت در مقایسه با سایر روش های جراحی است.
جراحی لاپاروسکوپی
در این روش جراح یک برش کوچک در شکم ایجاد می کنند و یک ابزار کوچک را از طریق این برش برای دیدن و اصلاح واریکوسل به داخل رگ ها می فرستند. این روش نیاز به بیهوشی عمومی دارد.
آمبولیزاسیون از راه پوست
این روش در طول بی حسی موضعی به صورت سرپایی انجام می شود. رادیولوژیست یک لوله را از طریق کشاله ران یا گردن به داخل ورید می فرستد. در این حالت کشاد شدن رگ ها از طریق مونیتور قابل مشاهده است. هر جای که بر روی مونیتور رگ گشاد شده ای مشاهده شود پزشک فنر وجود در ابزار را باز کرده و زخم و عواملی که باعث انسداد در عروق بیضه و قطع جریان خون شده است را ترمیم می کند.