پرورش خلاقیت در کودکان، داشتن آرامش و عدم شتاب
خلاقیت را می‌توان از طریق برخی از تست‌ها و آزمون‌ها و نظر متخصصان، شناسایی کرد که یکی از آزمون‌های خیلی مرسوم، آزمون استفاده از گزینه یا انتخاب‌های زیادتر و متنوع‌تر کودک است.
خلاقیت را می‌توان از طریق برخی از تست‌ها و آزمون‌ها و نظر متخصصان، شناسایی کرد که یکی از آزمون‌های خیلی مرسوم، آزمون استفاده از گزینه یا انتخاب‌های زیادتر و متنوع‌تر کودک است. در این آزمون‌ها از فرد خواسته می‌شود که: کاربردهای یک چیز را نام ببرید. در اینجا تعداد پاسخ‌های او مهم است. به طور مثال از یک کودک ۴ ساله خواسته می‌شود که به ما بگوید تمام چیزهایی را که به نظر او قرمز هستند نام ببرید.
کودکی که در پاسخ‌های زیادتر و غیر معمول‌تری بدهد، خلاق تر نامیده می‌شود مثلاً ممکن است رنگ واگن‌های قطارها، سیب و حتی جوش های حاصل از بیماری آبله مرغان و یا دست‌هایی که از سرما قرمز شده‌اند را نام ببرد. این گونه آزمون‌ها هم تفکر واگرا را ارزشیابی می‌کنند و هم به تعداد پاسخ‌ها توجه دارند و هم به کیفیت یا جالب بودن پاسخ‌ها اهمیت می‌دهند. از طرف دیگر، فرایند تفکر خلاق شخص یعنی این که از کجا و چگونه و به چه شکلی فکر می‌کند و چگونه به نتیجه می‌رسد هم اهمیت دارد. به هر حال باید بدانید که در خلال تفکر خلاق، نباید دست به قضاوت و انتقاد از کودکان زد تا بلکه بتوانند ایده‌های بیشتر و بهتری را بیان کنند.
برای پرورش خلاقیت کودکان به نکات ذیل توجه نمایید.
۱- یک محیط طبیعی و عادی برای کودک فراهم کنید تا بتواند در آن کار و بازی و سرانجام کشف کند و شما مانعی در راه او نباشید یا فرایند تفکر او را با انتقاد یا سوالات نابجا و غیره مختل نکنید. فضایی که فراهم می‌کنید باید توام با تشویق و تایید باشد و آنها را از اشتباه کردن نترساند و شهامت تصمیم گیری را بالا ببرد.
2- می‌باید موارد و ضروریات لازم را برای کار و فعالیت و بازی او را فراهم نمایید. ابزار گوناگون که دارید، البته نیازی نیست که گران باشند بلکه می‌توانید از خیلی چیزهای معمولی استفاده کنید مانند وسایل نقاشی، دکمه و خاک و ماسه و نخ و انواع کاغذ و پوست دانه های گیاهی و هسته‌ی آنها مانند پوست تخم مرغ، نارگیل، انواع حبوبات، دانه‌های منجوق و گردنبند و غیره. هم چنین حتماً از مواد مجسمه‌سازی مثل خاک و خمیرها یبازی و... استفاده شود. آنها هنگامی که ببینید که مواد مختلفی در اختیارشان قرار دارد و می‌توانند خودشان دست به انتخاب بزنند، به طور خلاقانه از آنها استفاده و آنها را ترکیب خواهند کرد.
۳- قدرت پذیرش ایده‌ها و طرح‌های غیر معمول و عجیب کودکان را داشته‌باشید و قضاوت و ارزشیابی از کار و فعالیت آنها را به تعلیق بیندازید. اصولآً به تلاش آنها احترام بگذارید و اجازه دهید که آنها باور کنند که شما به آنها اعتماد دارید و ایمان بیاورید که شما توانایی‌های آنها را قبول دارید. اجازه دهید که آنها آزاد و در ضمن مسوولیت پذیر شوند و مسوولیت کاری‌های شان را بپذیرند.
4- فرایند حل مساله‌ی خلاق و آموزش آن را در تمام مراحل زندگی یا کتاب‌های درسی او لحاظ کنید. آنها را تشویق کنید که آزمایش و تجربه کنند و امور غیر عادی و عجیب را بیازمایند. به سوالات آنها گوش کنید و نظرات و توضیحات آن ها در مورد مشاهداتشان را بشنوید .
از آنجائی که ممکن است آنها نتوانند به خوبی نظرات خود را بیان کنند یا حس مبهمی در مورد نتایج کارشان داشته‌باشند، آنچه را که تقریباً فهمیده‌اند برایشان بیشتر و واضح‌تر توضیح دهید و سوالات اضافه‌تری از آنها بکنید تا به جوانب کارشان بیشتر پی ببرند. در کنارشان باشید و در کشف و مشاهدات و آزمایش‌های آنها سهیم شوید.
5- خلاقیت، تابع ساعت و زمان نیست. کودکان برای این که رشد یابند، نیاز به آرامش و عدم شتاب برای کشف و انجام دادن بهتر کارخا دارند . اجازه دهید که آنها زمان کافی برای بررسی تمام جوانب و احتمالات کشف یا دریافت خود داشته باشند.
۶- کودکان همواره نیاز به تشویق برای کارهای خود دارند و این تشویق می‌باید قبل و بعد از کار باشد و این تشویق‌ها موجب برانگیخته شدن آنها و زمینه و مقدمه چینی برای موفقیتشان خواهد شد. اگر نمایشی را بازی کرده‌اند اگر به یک گردش علمی رفته و بازگشته اند و غیره نیاز به تشویق آنها برای آنچه که درک کرده‌اند ضروری است.
7- کودک خود را در معرض تجارب و آزمایش ها و افراد گوناگون قرار دهید تا راه های متعدد فکرکردن را یاد بگیرد. به آنها نشان دهید که روش ها و راه‌های گوناگونی برای فکر کردن و حل مساله وجود دارد. آنها را تشویق کنید که سعی کنند تجارب جدیدی داشته‌باشند و البته به سطح سنی آن ها توجه کنید تا دچار مشکلی نشوند .
۸- به ماهیت فرایند توجه کنید تا به محصول و نتیجه کار کودکان. کودکانی که به طور مداوم راهنمایی می‌شوند و از آ نها انتظار می‌رود که نتیجه ای برای کار خود داشته‌باشند، برانگیختگی شان را از دست می‌دهند.
9- مراقب موانع خلاقیت باشید. وقتی که کودکی انتظار پاداش دارد و به او پاداش بدهید و در این صورت او از فرایند کار خود لذت خواهد برد. به آنها فشار نیاورید زیرا موجب افت موقتی و گاه همیشگی تفکر خلاق می‌شود. از سوی دیگر اگر شما مراقب و ناظر همیشگی کار آنها باشید، نتایج کمتری می‌گیرید زیرا کسی دوست ندارد که به طور مداوم او را نگاه کنند و مواظب کارهایش باشند.
۱۰- برای برانگیختن و پرورش خلاقیت، نیازی به ابزار پیچیده وجود ندارد. گاهی یک سوال خلاق کافی است که بهتر از هر وسیله دیگری عمل کند. مثلاً بپرسید که چه می‌شد اگر مزه‌ی فلان چیز شیرین‌تر بود؟
11- از آنها بپرسید که: اگر فلان اتفاق می‌افتاد چه می‌شد؟مثلاً اگر تمام اتومبیل‌ها با هم حرکت می‌کردند چه اتفاقی می افتاد؟اگر همه ی آدم ها یک جور لباس می‌پوشیدند چه می‌شد؟
۱۲- در مورد چیزهای مختلف سوال کنید. از واژه‌های پرسشی مانند چند تا؟ چند راه؟ چگونه؟ و... استفاده کنید. مثلاً بپرسید: چند راه برای حل فلان مساله وجود دارد؟ فلان چیز چند کاربرد می‌تواند داشته‌باشد؟ مثلاً یک دکمه یا یک نخ و... چند کاربرد می‌توانند داشته‌باشند؟
13- بازی‌های خلاق را با آنها انجام دهید (این بخش به طور مفصل تری نوشته شده‌است که می‌توانید به آن مراجعه کنید) مانند بازی ایفای نقش، بازی خوردن بیسکویت، بازی تکمیل داستان و غیره.
