نه گفتن به کودکان، کجاها لازمه؟

چه بسیار کودکان خردسالی که از شنیدن کلمه « نه » بیزارند و غالبا احساسات خویش را آشکارا میفهمانند. زمانی که بچه نوپایتان روی زمین افتاده و به خاطر شیرینی و بامزگی که دارد و هوار میزند با آسانی میشود به خواسته اش تن داد.
ولی گهگاهی جواب منفی دادن هرقدر هم که دشوار باشد زندگی را برای شما و فرزندتان راحت میسازد.بگذارید بچه شما بداند که پاره ای از رفتارهای خاص او را روا نمیدارید و این عمل سرانجام نقش بسزایی در آرامش او خواهد داشت.
اینکه به او بیاموزید چه رفتاری باید داشته باشد کار دشواری است ولی تلاش شما هدر نخواهد رفت چون درسهایی را که فرا میگیرد در سراسر دوران کودکی از یاد نمیبرد.
ممهم این است که فرزندتان را مورد تایید فراوان قراردهید در اینجا چند موقعیت معمولی و مسلما آشنا را به عنوان نمونه برگزیده ایم که بهتر است پاسخ شما در برابر آنها منفی باشد.

۱- رویارویی با خطر:
موقعی که شما و فرزندتان در کنار هم هستید دنیای پرهیجانی دارید.برای کودکان دویدن ،پریدن ، بالارفتن و کنجکاوی امری طبیعی است و پیامد این قبیل اعمال برای او با ضرب دیدگی ،کبودی ،ورم زیاد و برای شما با لحظه های نفس گیر همراه است.
چنانچه حس میکنید بچه شما دست به کار خطرناکی میزند مانع او شوید.اینکه چقدر سرگرم است اهمیت ندارد.گاهی ناچار میشوید صدایتان را بلند کنید ولی نگاه کردن به چشمانش و قاطعانه « نه » گفتن هم میتواند همانقدر موثر باشد. بسیاری از پدران و مادران آموختن واژه هایی چون «اوخ» را به بچه ها موقعی که دست به کارهای خطرناکی میزنندمفید و ضروری میپندارد.
شما میتوانید با بی خطر ساختن منزل خویش و روشن تر ساختن اهمیت کلمه « نه » شمار پاسخهای منفی تان را به حداقل برسانید لازم است به بچه ها هم بیاموزیم که چگونه با خطر رو به رو شوند و بستگی شما دارد که معین کنید کودکتان آماده انجام چه کاری است.

2- دیگر آزاری:
اکثر نوپایان مرحله ای را پشت سر میگذارند که در آن سایرین و از جمله پدر و مادرشان را میزنند ، لگدپرانی میکنند ، هل میدهند یا گازشان میگیرند و یا اذیت و آزار میدهند.
کودکان کمتر از سه سال نمیتوانند از دیدگاه شخص دیگری به کارهای خود نگریسته و آنها را درک کنند مگر اینکه شما به آنها بگویید که زدن یا گازگرفتن به سایرین آسیب میرساند.بچه ها تنها چیزی که میدانند این است که هنگام خشمگینی با درماندگی از پرداختن به اینگونه اعمال احساس خوشایندی به آنها دست میدهد.
اگر بچه خودتان ، شما و یا بچه دیگری را می آزارد مصلحت در این است ضمن اینکه متوجه خشم او هستید وی را از اینکار بازدارید و او را محکم گرفته و چنین جملاتی را به زبان بیاورید : (( میدانم عصبانی هستی ،نزن ،لگد ننداز ، گاز نگیر ! چون به دیگران صدمه میرساند.))
میتوانید از او بخواهید آن کودک ((لطمه دیده)) را ببوسد ، نوازش کند، پوزش بخواهد.هیچگاه بعد از چنین رویدادی او را نزنید تا مثلا بفهمد که زدن چه مزه ای دارد.این واکنش تنها به وی می آموزد که چنین رفتارهایی درست است.

۳- کج خلقی:
ممانعت کردن کودکان برای داشتن چیزی و یا انجام کاری ، بیشتر اوقات به کج خلقی آنان می انجامد.سعی کنید همواره خونسرد باشید و بگذاریدخشم کودک نوپایتان فروبنشیند.هروقت آرام شد و گذاشت در آغوشش بگیرید با گفتن جمله ای همچون (( ناراحتی تو را میفهمم )) به او بگویید که به ناراحتی اش عنایت و توجه دارید و در عین حال بفهمانید که جواب شما همچنان منفی است.

4- برهم زدن قاعده و قانون خانوادگی:
چه بسیار خانواده هایی هستند که با بزرگ شدن فرزندان مقررات را گسترش میدهند.ممکن است این نظمها در آغاز خیلی ساده باشند مانند مهربانی با جانوران دست آموز یا نریختن غذا در کف اتاق و یا... . چنین مقررات سودمندی باید دائمی و بی چون وچرا باشند چون آنها به بچه ها کمک میکنند تا فراگیرند که حدود مشخصی در هرکاری وجود دارد که باید در خانواده هرکس به آن حدود و قوانین پایبند باشند.و از سوی دیگر به پدران و مادران یاری میرسانند تا در زمینه ی مناسب ، جهت « نه » گفتن دچار دودلی و تردید نشده و قاطعانه عمل کنند.

5- درخواست های نابجا:
یکی از خوشایندترین اعمال برای والدین دادن اشیای گوناگون به فرزندان است.از همین رو رد کردن درخواستهایشان خیلی دشوار میباشد.خواه در فروشگاه یک بسته آبنبات یا بیسکوییت بخواهد و یا قبل از ناهار آنها را مطالبه کند.
بخشی از وجود ما مایل نیست « نه » بگوید و بچه ها هم میتوانند به این موضوع پی ببرند.برای اینکه پاسخ منفی شما موثر باشد باید آن را جدی بگویید.گفتن (شاید) یا (بعدا) صرفا سبب میشود که فرزندتان به غر زدن ادامه دهد.اگر لازم شد بگویید (صبرکن لحظه ای بیندیشم) و آنگاه جواب دهید.

۶- قاپیدن:
کودکان از قاپیدن به نوعی لذت میبرند به ویژه اسباب بازی دیگران باشد.چنانچه کودک نوپایتان چیزی بخواهد آن را به دست می آورد حتی اگر اسباب بازی مورد علاقه بچه دیگری باشد.آنچه میتوانید صورت دهید این است که به طور جدی از او بخواهید اسباب بازی را به شما برگرداند و اسباب بازی دیگری به او دهید.
شاید بهترین روش برای بچه های خردسال این باشد که حواس آنها را متوجه سایر چیزها بکنیم با این وصف میشود به آنها توضیح داد : (( هر کس باید اسباب بازی های خودش را داشته باشد و ما نباید کاری کنیم که باعث به گریه افتادن بچه های دیگر شود))

۷- دردسرهای علنی:
بچه های کوچک متوجه نیستند که چه کردارهایی در خانه شایسته و در مکان های همگانی ناپسند می باشند.شما نمیتوانید به بچه ها توضیح دهید که از چه جهت « نه » میگویید.بنابراین « نه » گفتن آسان است اگر :
1- مراقب کودکتان درباره ی رفتارهای مجاز و غیرمجاز او باشید.
۲- در امور بی اهمیت سختگیری نکنید.
3- عبارتهای تشویق آمیز بر زبان جاری سازید.
۴- بجای فریاد کشیدن با او واضح و قاطع حرف بزنید.
5- نگویید (شاید) در پاسخ فکر کنید سپس جواب دهید (بله) یا (نه).
۶- منتظر نشوید تا صبرتان تمام شود و بعد به کودک بگویید (نه). بهتر است جلوی هر مشکلی را از اول بگیرید.