کودک خوش رفتار، چگونه تربیت می شود؟

داشتن فرزندانی باادب و خوش‌رفتار بسیار شیرین و آرزوی هر والدینی است. اما تربیت کودک خوش رفتار چطور ممکن است؟ چطور می‌توان رفتارهای صحیح را به فرزندان خود آموزش داد؟ کلید حل این موضوع را می‌دانید؟ اگر به فرزندان خود کنترل کردن رفتار را یاد بدهید، دیگر نیازی نیست در موقعیت‌های مختلف از او بخواهید که مواطب رفتارش باشد. تربیت کودک خوش رفتار کار سختی نیست فقط باید شیوه آن را بدانید.

آموزش خودکنترلی برای تربیت کودک خوش رفتار ضروری است
به کودکان خود یاد بدهید که روی رفتارشان کنترل داشته باشند. چطور می‌توان چنین چیزی را به کودکان آموزش داد؟ واقعیت این است که کودکان نوپا از ۱۸ ماهگی به بعد، آماده پذیرش آموزش‌ نظم و دیسیپلین هستند. اگر انتظارات معقول و منطقی خود از آنها را مطرح کنید و آموزش دهید، کودکان هم به راحتی و سادگی و در کمال منطق، انتظاراتتان را می‌پذیرند. آنها باید بدانند که شما از آنها چه می‌خواهید و رفتار درست چیست.
مثلا با بازی، صحبت کردن، در قالب داستان و…، مفهومی مانند جمع و جور کردن اسباب‌بازی‌ها را به کودک خود یاد بدهید و به او نشان بدهید که انتظار دارید بعد از بازی کردن با اسباب‌بازی‌هایش چه کند. در این صورت، او بعد از بازی وسایلش را جمع خواهد کرد و رفتارهای اشتباهی از خود نشان نخواهد داد.
حال فرض کنید که برای او ابعاد انتظارات خود را مشخص نکرده باشید. در این صورت، او اسباب‌بازی‌هایش را جمع نخواهد کرد یا اتاقش را به هم می‌ریزد و وقتی شما او را دعوا می‌کنید یا به این کارش اعتراض دارید، او درک نمی‌کند که چرا این‌قدر عصبانی شده‌اید و از او دقیقا چه انتظاری داشته‌اید.
حقیقت دیگری که باید بدانید، این است که کودکان به طور ذاتی از اینکه والدین خود را راضی نگه دارند و شادی آنها را برانگیزند، خوشحال می‌شوند. پس بهتر است از این ویژگی به بهترین شکل ممکن استفاده کنید و کودکتان را طوری تربیت کنید که الگوهای رفتاری درستی برایش شکل بگیرد.

مرز و قانون تعیین کنید
بعضی از پدر و مادرها فکر می‌کنند که تعیین مرز و قانون باعث می‌شود تا کودک محدود و به زبان خودمانی در آینده عقده‌ای شود. اما این طور نیست. قوانین عقلانی و منطقی برای تریت کودک خوش رفتار بسیار ضروری هستند اما اگر می‌خواهید قوانینی که در منزل وضع می کنید، موثر واقع شود باید در درجه نخست، روی آنها کار و قوانینی منطقی طراحی کنید. در درجه دوم باید خودتان به قوانینی که می‌گویید کاملا پای‌بند باشید.
فرضا اگر دوست ندارید که کودکتان جیغ و داد کند و در هنگام عصبانیت فریاد نکشد باید حسابی مواظب رفتارهای خود باشید. مثلا پشت فرمان و در هنگام رانندگی، آرام باشید و از داد زدن به شدت خودداری کنید. اگر کودک نمود یک رفتار درست را در شما ببیند، احتمال اینکه به انجام آن دست بزند بسیار بیشتر می‌شود.
به کودک دلیل وضع قوانین را هم بگویید. مثلا اگر لازم است که هر شب، شیر گرم بخورد دلیل این کار را به او اطلاع دهید. باید به او بگویید که این کار باعث می‌شود آرام‌تر بخوابد و استخوان‌هایی قوی‌تر داشته باشد. کودکی که منطق قانون را درک کند از آن سرپیچی نخواهد کرد. علاوه بر اینها، زمانی که کودک قوانین را رعایت کرد با تشویق، او را به ادامه انجام آن رفتار دلگرم کنید.
اگر کودکتان به قوانین وضع‌شده پای‌بند نماند، احتمالا کمی احساس عذاب وجدان خواهد کرد. در این صورت، سریعا درصدد رفع این حس در او برنیایید. کمی عذاب وجدان جنبه تربیتی دارد و باعث می‌شود که وجدان فرزندتان هوشیارتر تربیت شود.

مهارت حل مساله را به کودک یاد بدهید
یکی دیگر از نکات کلیدی که باید برای تربیت کودک خوش رفتار در نظر داشته باشید، آموزش مهارت حل مساله به اوست. کودکی که بداند چطور مشکلاتش را حل کند، تصمیم‌گیری‌های درست‌تری در زندگی خواهد داشت. چنین کودکی، سریع دستپاچه نمی‌شود، داد و گریه راه نمی‌اندازد و می‌تواند بر خود و رفتارهایش مسلط شود. یکی از راه‌هایی که می‌توان به کودک مهارت حل مساله را آموخت، ایجاد انگیزه برای متوقف نکردن تلاش‌ در مسیر رسیدن به یک خواسته است.
مثلا اگر قرار است، کودکتان یک پازل را درست کند و در پیدا کردن یک قطعه ناتوان است، سریعا به کمک او نروید و در مقابل، او را تشویق به تلاش مجدد و فکر کردن کنید. کودکی که زود تسلیم می‌شود، کودک خوش‌رفتاری نخواهد بود. چون در مقابل چالش‌ها توان مقابله ندارد پس یا عصبانی می‌شود یا از درون می‌شکند.
یکی دیگر از روش‌های مناسب برای ایجاد تفکر حل مساله در کودک، این است که پرسش‌هایش را با پرسش پاسخ بدهید. برای مثال، زمانی که از شما درباره چیزی سوال می‌کند با پرسش‌های بیشتر درباره ابعاد مختلف آن به او یاد بدهید که بیشتر فکر کند.

همدردی و صبر کردن را به کودک آموزش بدهید
به کودکتان یاد بدهید که صبر کند. انسان‌های صبور در زندگی موفق‌تر عمل می‌کنند. پس اگر می‌خواهید با تربیت کودک خوش رفتار خود، آینده‌ای درخشان برای او ایجاد کنید باید مهارت صبر کردن را هم در او ایجاد و تقویت کنید. نکته نخست که باید در نظر داشته باشید، این است که نام این رفتار یعنی صبر کردن را به او آموزش بدهید. کودکان نمی‌دانند که نام تحمل کردن و انتظار کشیدن برای رسیدن به یک خواسته چیست. به آنها یاد بدهید که صبر چیست و برای رسیدن به نتیجه گاهی باید صبر کنند.
برای تقویت مهارت صبر کردن با کودکان، تمرین‌هایی انجام بدهید. مثلا بازی‌هایی که در آنها نیاز به رعایت نوبت وجود دارد یا کاشتن گل و گیاهی که باید برای رشدشان از آنها مراقبت کند از جمله اقدامات و تمرینات مفید در جهت افزایش صبر است.
برای تربیت کودک خوش رفتار باید بتوانید ویژگی همدردی با دیگران و پدیده‌ها را هم به کودکتان آموزش بدهید. کودکی که برای افراد و چیزهای دیگر به غیر از خود هم ارزش قائل می‌شود، فرد خوش‌رفتاری خواهد بود که هم خودش و هم دیگران در کنار او آرامش بیشتری خواهند داشت.

در آخر
یادتان باشد که تربیت کودک خوش رفتار کار سختی نیست. فقط همت، آگاهی و حوصله می‌خواهد. هر چقدر بیشتر مطالعه کنید و در تربیت فرزندتان صبر بیشتری به خرج بدهید، نتیجه زحمات خود را بهتر و شیرین‌تر مشاهده خواهید کرد.