علائم افسردگی در کودکان، یازده نشانه مهم

گاه با وجود مشخص بودن نشانه‌ها و علائم افسردگی کودکان برای درمان آن‌ها اقدامی صورت نمی‌گیرد. گاه تصور آن که کودکان نیز می‌توانند دچار افسردگی شوند، برای اطرافیان سخت می‌باشد. اما متاسفانه حدود پنج درصد کودکان در ایران به افسردگی شدید مبتلا هستند. از نشانه‌های افسردگی در کودکان می‌توان به خستگی، بی رمقی، بی ارزشی، فاصله گرفتن از دیگران، افزایش یا کاهش وزن اشاره کرد. کودکان در این دوران عمدا رفتارهای خاصی مثل فریب دادن، اشک و فریاد، تهدید و تلاش برای خودکشی برای جلب توجه ممکن است انجام دهند. در ادامه به بررسی هر کدام از نشانه‌های افسردگی در کودکان می‌پردازیم.
هر چه سریع‌تر افسردگی در کودکان شناسایی شود، راحت‌تر می‌توان آن را درمان کرد. بنابراین لزوم شناخت نشانه‌های افسردگی کودکان بیشتر می‌شود.
افسردگی در کودکان ۱۰ تا ۱۶ ساله شایع‌تر است؛ نشانه‌های افسردگی به سن کودک، شرایط زندگی و دلایل دیگر مربوط می‌شود. افسردگی در کودکان با چند نشانه اولیه مانند ناراحتی غیر قابل توضیح، نوسانات خلقی و احساس ناامیدی آغاز می‌شود. نشانه‌های افسردگی را در کودکان خود جدی بگیرید. در زیر به چند مورد از این علائم اشاره کرده ایم.

1- خستگی و خواب آلودگی زیاد و تغییر در روند خواب
کودکان افسرده معمولا دیر می‌خوابند، یک تغییر نامتعارف در عادت خوابیدن می‌تواند نشانه افسردگی باشد. کودکانی که افسردگی دارند، معمولا زود از خواب بیدار می‌شوند و نمی‌توانند دوباره به خواب روند.
در برخی موارد هر چقدر بخوابند کافی نیست و روز بعد همچنان احساس ناتوانی و خستگی زیاد می‌کنند. سر کلاس خوابشان می‌برد، به کارهایشان دیر می‌رسند یا به کل فراموش می‌کنند، تکالیفشان را به خاطر خوابیدن زیاد انجام نمی‌دهند، در نتیجه نحوه زندگی شان دچار مشکل می‌شود.

۲- کودک احساس بی ارزشی می‌کند
کودکان افسرده همیشه جملاتی مانند "هیچکس مرا دوست ندارد" یا "من بی ارزشم" را به کار می‌برند. در چنین مواقعی یک مشاوره کودک می‌تواند به شما و کودکتان کمک کند تا افکار منفی دور شوند.

3- کودک با همسالان خود بازی نمی‌کند
کودکان افسرده بیشتر تمایل به تنهایی و جدایی دارند. بازی نکردن کودک با همسالان یکی از نشانه‌های افسردگی کودکان می‌باشد. کودک از این تنهایی شکایتی نمی‌کند، اما این موضوع دلیل بر لذت بخش بودن این شرایط ندارد. دور ماندن کودک از همسالان، می‌تواند او را اجتماع گریز کرده و باعث تشدید افسردگی شود. بازی نکردن کودک می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد.

4- علایق گذشته دیگر او را به وجد نمی‌آورند
در شرایطی که استرس تکالیف مدرسه، قهر با دوستان، ورزش زیاد و غیره وجود داشته باشد، طبیعی است که فرزندتان احساس ناراحتی و بی حالی کند. اما زمانی که دیگر چیزهایی که قبلا خوشایند بودند، کودک را خوشحال نمی‌کند، باید نگران شوید. معمولا کودکان با دوستان خود بازی می‌کنند به پارک می‌روند و شیطنت می‌کنند؛ اما کودک افسرده تمایلی به انجام این امور ندارد و به این کارها واکنش خوبی نشان نمی‌دهد.

5- سریع خشمگین می‌شود
ناراحتی در افراد بالغ از نشانه‌های افسردگی است اما در کودکان ممکن است رفتار پرخاشگرایانه بیشتر باشد، به همین خاطر تشخیص افسردگی کودکان سخت‌تر می‌باشد. ممکن است یک کودک بعد از مدرسه کمی ذهن اش بهم ریخته باشد، اما بعد از مدتی دوباره حالش خوب شود. اما اگر کودک به خاطر کوچک‌ترین چیزی تحریک شد و رفتاری پرخاشگر داشت باید به دنبال دیگر نشانه‌های افسردگی باشید.

6- خاطرات خوب گذشته را به یاد نمی‌آورد
بعضی کودکان به صورت مزمن شاد نیستند، اما از نظر بالینی افسردگی هم ندارند. برای اینکه تفاوت را بسنجید، درباره خاطرات خوش صحبت کنید؛ یادآوری روزهای خوش کودک افسرده را خوشحال نمی‌کند. واکنش کودک افسرده به خاطرات به صورت زیر خواهد بود؛
"به خاطر نمی‌آورم، این برای زمانی دیگر بوده! یا اصلا به صحبت شما گوش نمی‌کند و آن خاطره برایشان ارزشی ندارد".

۷- کودک سر هر مسئله کوچکی گریه می‌کند
گریه کردن یکی از راه‌های سالم بیان احساسات است. اما اگر فرزندتان که بیشتر مواقع آرام است بیش از هر زمان دیگری گریه می‌کند، ابتدا مواردی که باعث تحریک او می‌شوند را بسنجید. اگر حس کردید مشکلی وجود دارد و گریه کردن او بی دلیل است آن را نادیده نگیرید.

8- دوست ندارد در مورد ناراحتی هایش حرف بزند
معمولا افراد دوست دارند در دوران سختی که می‌گذرانند حمایت شوند و با کسی درد و دل کنند. بیشتر آدم‌ها دوست دارند در آغوش گرفته شوند. اما کودک افسرده ممکن است با در آغوش گرفته شدن، از خودش ناراحتی نشان دهد؛ چون می‌داند این کار غصه هایش را از بین نمی‌برد. او خودش را کنار می‌کشد و شاید هم بگوید "این کارت باعث می‌شود حالم بدتر شود. میخواهم که بهتر شوم ولی نمی‌توانم".

9- کودک زیاد مریض می‌شود
کودکی که افسردگی دارد بیشتر به دردهای فیزیکی مانند معده درد و سردرد مبتلا می‌شود. اگر کودکتان به صورت غیرمعمول و بیش از همیشه به خاطر چنین مشکلاتی تحت معاینه قرار بگیرد، می‌تواند نشانه خطر باشد.

10- دچار پرخوری یا کم اشتهایی شدید می‌شود
تغییر در اشتها می‌تواند از نشانه‌های افسردگی باشد. ممکن است ناگهان کودک کم غذا شروع به پرخوری و خوردن غذاهای شیرین کند یا اگر خوب غذا می‌خورد، حال کم خوراک شود. رابطه کودک با غذا همگام با بزرگ شدنش به صورت طبیعی دچار تغییر می‌شود اما اگر این تغییر، با دیگر نشانه‌های افسردگی همراه بود باید نگرانش شوید.
توجه: کم خوراک شدن یا پرخوری کودک می‌تواند دلایل زیاد دیگری داشته باشد، پس سریع قضاوت نکنید و با دیدن تنها یک نشانه از علائم افسردگی نگران نشوید. سعی نکنید سریع برچسب افسردگی روی فرزند خود بزنید.

۱۱- سابقه افسردگی در میان اعضای خانواده
با اینکه برخی بدون پیشینه خانوادگی دچار افسردگی می‌شوند اما سابقه خانوادگی در ابتلا به افسردگی تاثیر زیادی دارد. در واقع افسردگی بیشتر ارثی است. پس اگر در خانواده سابقه ابتلا به افسردگی دارید، کودکتان بیشتر در خطر است. بنابراین باید علائم را جدی بگیرید و رفتارهای کودک خود را بیشتر مورد بررسی قرار دهید.