گیاهان دارویی در بارداری، مجاز است؟

بارداری یکی از زیباترین و جالب‌ترین پدیده‌های طبیعت است و از دیرزمان برای برطرف کردن ناراحتی‌های ناشی از آن از گیاهان بسیاری استفاده می‌شده است. البته یکی از مواردی که پزشکان یا متخصصین طب گیاهی هم عقیده هستند خطرات داروها و بعضی گیاهان در دوران بارداری است و زن حامله نباید به‌‌‌‏هیچ وجه بدون مشورت با متخصصین از آنها استفاده کند.دوره بارداری را می‌توان به سه دوره سه ماهه تقسیم کرد که داروها و گیاهان در هر دوره اثرات مختلفی را ایجاد کرده که کاملاَ باهم متفاوت‌اند. هر غذا و داروئی را که مصرف می‌‌‌‏کنید مستقیماَ وارد خون جنین می‌شود. بعضی غذاها و گیاهان و داروها رشد جنین را کند کرده باعث عقب افتادگی آن می‌‌‌‏گردد. حتی ممکن است داروئی در سه ماه اول برای جنین کاملاَ بی‌خطر بوده در حالیکه در سه ماه دوم و سوم مضرات زیادی داشته باشد. بنابراین در صورت احتیاج به دارو در ماه‌‌‌‏های مختلف حتماَ باید با پزشک مشورت شود. در سه ماهه اول حاملگی که اعضاء اصلی جنین شکل می‌‌‌‏گیرد نباید به‌‌‌‏هیچ‌‌‌‏وجه بدون مشورت با پزشک داروئی مصرف نمود.دردوران بارداری خانم‌ها نمی‌توانند مقدار لازم مواد معدنی و ویتامین‌ها را از غذا جذب کنند بنابراین استفاده از قرص‌ها ضروری بنظر می‌رسد. زیرا آنها در مقایسه با اشخاص عادی به مقدار زیادتری ویتامین و مواد معدنی احتیاج دارند. به عنوان مثال می‌‌‏‌‌‏‌‌‏توان اسیدفولیک Folic Acid را در نظر گرفت که کمبود آن حتی قبل از بارداری باعث نارسائی اولیه شده و روی رشد جنین اثرات جبران ناپذیری می‌گذارد. اسید فولیک حتی از ابتلا به بیماری‌های عفونی جلوگیری کرده و وزن جنین را بالا می‌برد.

مشکلات دوران بارداری
یبوست و بواسیر یکی از مشکلات اصلی دوران بارداری است که ممکن است به علت ترشح اضافی هورمون پروژسترون فشار زیاد توسط جنین به روده و حتی استفاده از قرص آهن شیمیائی باشد. یبوست را می‌توان با ورزش، استفاده بیشتر از الیاف (تخم کتان) و نوشیدن آب زیاد برطرف کرد و به هیچ وجه نباید از قرص‌های مصنوعی ملین مانند Ex-Lax و غیره استفاده کرد زیرا باعث سقط جنین و نیز تغییر کروموزوم می‌گردد. ولی استفاده از سبوس گندم (Wheet Bran ) و میوه‌‌‌‏ها مخصوصاَ انجیر از یبوست جلوگیری کرده و حتی آن را از بین می‌برد.

افزایش آب بدن و بالا رفتن فشار خون
در دوران بارداری، بدن برای ازدیاد حجم خون، آب زیادی را جذب می‌‌‌‏کند که به علت قوه جاذبه، بیشتر این آب در قسمت پائین بدن یعنی پا و ساق ها انباشته می‌‌‌‏گردد و مشکلات زیادی را مخصوصاَ در ماه‌‌‌‏های آخر حاملگی به بار می‌آورد. استفاده از گیاهان سدر که آب اضافی را از بدن خارج می‌سازند توصیه ‌نمی‌شود؛ زیرا فشار خون را شدیداَ پائین می‌آورند.بالا رفتن فشار خون نیز یکی دیگر از مشکلات این دوره است. گرچه این عارضه یک امر طبیعی بوده ولی ممکن است نشان دهنده بیماری دیگری باشد که بهتر است در این مورد با پزشک مشورت شود. حدود۷ % از زنان در این دوره به این عارضه مبتلا می گردند. یکی از داروهائی که برای پائین آوردن فشار خون تجویز می‌شود متیل‌دو‌پا (Methyldopa) است.تحقیقات نشان داده است که اسید چرب امگا۳(omega۳) و سیر می‌تواند فشار خون را کاهش دهد.

اسیدی بودن و سوزش معده
حدود ۲۵ % از زنان حامله در سه ماهه سوم حاملگی به این عارضه دچار می‌شوند و علت آن بزرگ شدن جنین و فشار به دستگاه هاضمه است. استفاده از قرص‌‌‌‏های ضد اسید معده توصیه نمی‌‌‌‏شود. زیرا اکثراَ دارای آلومینیوم بوده و اثرات سمی دارند گیاهانی مثل گل بابونه (Chamomile) و نعناع (Peppremint) بی‌‌‌‏خطر بوده و این عارضه را رفع می‌کند.

دل بهم خوردگی و استفراغ صبحگاهی
بسیاری از زنان در سه ماه اول حاملگی حالت دل بهم خوردگی داشته و حتی استفراغ هم می‌کنند و این حالت به نام بیماری صبحگاهی معروف است.یکی از بهترین و بی‌خطرترین داروها برای رفع این مشکل ویتامین B۶ است. زیرا به تجربه ثابت شده که علت دل‌بهم‌خوردگی صبحگاهی کمبود این ویتامین است.

زنجبیل
یکی از گیاهان دارویی بی‌خطر که حالت استفراغ را از بین می‌برد زنجبیل است که می‌توان از آن چای درست کرد و چند بار در روز استفاده کرد. البته از این چای باید در مدت زمانی محدود استفاده کرد.

تمشک قرمز
برگ تمشک قرمز دارای تانن، ویتامین C و کلسیم است و سرخ‌پوستان امریکای شمالی آن را برای برطرف کردن درد زایمان بکار می‌برند. برگ این میوه خوشمزه، معده را تقویت کرده، خون را تصفیه می‌کند و فشار خون را تنظیم می‌کند. بسیاری از متخصصین طب گیاهی، استفاده از آن را برای تقویت رحم و دل‌بهم‌خوردگی صبحگاهی تجویز می‌کنند. تحقیقاتی که بر روی این گیاه انجام گرفته نشان داده است زنانی که در طی دوران حاملگی از دم‌کرده برگ تمشک استفاده می‌کنند زایمان آسانی خواهند داشت و پس از زایمان خیلی زودتر از بقیه به وضع عادی بر‌‌‌‏می‌گردند و معمولاَ مجبور به سزارین نمی‌شوند.

قاتل‌البق
این گیاه (زنجبیل وحشی) معمولا برای رفع عوارض یائسگی به کار می‌رود ولی دکترهای طب گیاهی آن را برای زنان حامله در ماه‌های آخر حاملگی و بعد از آن نیز توصیه می‌کنند. این گیاه از حساسیت رحم و درد آن جلوگیری می‌کند. البته نباید از آن به مقدار زیاد مصرف گردد زیرا ممکن است باعث زایمان زودرس شود.

تمشک آبی
سرخ‌پوستان آمریکایی این گیاه را برای رفع درد زایمان و تورم رحم، مخصوصاَ در چهار هفته آخر دوره حاملگی بکار می‌برند. بر اساس تحقیقات انجام شده تمشک آبی انقباضات رحم را تا حدود ۷۵ درصد بیشتر کرده و زمان درد وضع حمل را کاهش می‌دهد. کسانی که سابقه سقط جنین داشته‌‌‌‏اند و نیز دارای فشار خون بالا هستند، نباید از این گیاه استفاده کنند.

خطرات داروها در زمان حاملگی
به طور کلی می‌‌‌‏توان نتیجه گرفت بسیاری از داروها و گیاهان در زمان حاملگی خطرناک بوده و زن حامله قبل از استفاده از آن‌‌‌‏ها باید با پزشک و یا متخصص طب گیاهی مشورت کند. گیاهانی که دارای آنتراکینون (Anthraquinone)، آلگالوئید مواد تلخ و یا روغن‌های فرار هستند نباید در مدت حاملگی مصرف شوند.بسیاری از گیاهان رحم را تحریک کرده و باعث سقط جنین می شود که گرچه اوایل حاملگی خطرناک هستند ولی می‌‌‌‏توان آن‌‌‌‏ها را در اواخر این دوران به کار برد. بعضی از گیاهان نیز می‌توانند باعث اختلال هرمونی در جنین شده و روی رشد مغزی و فیزیک او اثر بگذارند.در خاتمه باید متذکر شد که مصرف بسیاری از ادویه‌جات نیز برای زن حامله خطرناک است و بسیاری از آنها اگر زیاد استفاده شود باعث سقط جنین می‌‌‌‏شود.