درباره خواب نوزاد، مواردی که لازم است بدانید

نوزاد به خواب زیاد نیاز دارد و جز در صورت گرسنگی، سرما و ناراحتی دست کم ۶۰ درصد از زمان خود را در خواب می گذراند. نوزاد معمولا بلافاصله بعد از خوردن شیر و حتی گاه در حین آن به خواب میرود. او نسبت به صداهایی مانند بسته شدن در یا رادیو بی تفاوت است و در حقیقت برخی صداهای مداوم برای او آرامش بخش میباشند. الگوی خواب نوزادان با یکدیگر تفاوت دارد بنابراین اگر متوجه می شوید فرزندتان بعد از خوردن شیر علاقه ای به خوابیدن ندارد نباید اصرار داشته باشید که در گهواره اش بماند.
مسئله مهم این است که نوزاد تفاوت بین روز و شب را درک کند. زمانی که هوا تاریک می شود پرده ها را ببندید و نور چراغ ها را کم کنید. از گرم و پوشیده بودن کودک مطمئن شوید و وقتی در نیمه های شب از خواب بیدار شد به سرعت و بی صدا و بدون روشن کردن چراغ ها به او شیر بدهید و با او بازی نکنید. با این روش او تفاوت بین تغذیه روزانه و شبانه را درک خواهد کرد.

محل خواب نوزاد
احتمالا ساده ترین راه خواباندن کودک در یک گهواره قابل حمل است. اگر رانندگی می کنید در طول روز صندلی های دسته دار مخصوص اتومبیل وسیله مناسبی هستند اما اگر اتومبیل ندارید یک گهواره دستی برای روز و شب کودک مناسب است زیرا به راحتی قابل حرکت بوده و میتوانید در موقع بیرون رفتن آن را روی پایه چرخدار نصب کنید. وقتی نوزاد بزرگتر شد و دیگر در داخل گهواره دستی جا نگرفت باید یک گهواره کامل برایش تهیه کنید.
خوابیدن با شما:
بعضی از والدین ترجیح میدهند فرزندشان را در کنار خود بخوابانند زیرا در این صورت تغذیه شبانه او آسانتر خواهد بود و معمولا ترک این عادت بعد از چند هفته مشکلی را ایجاد نمی کند. اگر شما نیز فرزندتان را در کنار خود میخوابانید بهتر است او را بین خود و همسرتان قرار دهید تا خطر افتادن از تختخواب را نداشته باشد. نباید نگران باشید زیرا در صورتی که مشروبات الکلی مصرف نکرده باشید یا از داروهای خواب آور استفاده نکنید، روی او غلت نخواهید زد.
اتاق خواب نوزاد :
به دمای اتاق نوزاد به دقت توجه کنید. نوزادان نمی توانند مانند بزرگسالان دمای بدن خود را تنظیم کنند و به همین دلیل باید اتاق آنان دمایی متعادل و یکنواخت داشته باشد و پتوی کافی روی آنان کشیده شود تا بدنشان گرم بماند. اما نباید بیش از اندازه نوزاد را گرم کنید. یک چراغ خواب یا کلید تنظیم نور در اتاق لازم خواهید داشت تا در طول شب بدون بیدار کردن نوزاد بتوانید او را کنترل کنید.
خوابیدن در فضای باز:
جز در صورتی که هوا بسیار سرد باشد نوزاد به راحتی در هوای باز خواهد خوابید اما باید توجه داشته باشید که کاملا پوشانده شده باشد و در تمام مدت امکان رویت او باشد. هرگز نوزاد را زیر نور مستقیم خورشید قرار ندهید. یک محل سایه را برای خواباندن او انتخاب کنید و یا از یک سایبان برای حفاظت از نور خورشید استفاده کنید. اگر باد میوزد باید سایبان گهواره را بالا بکشید تا مانع از وزیدن باد به کودک شود. یک توری مخصوص گربه روی گهواره قرار بدهید.
لباس :
پوشک نوزاد باید مرتبا عوض شود و در موقع خواب باید چیزی به او بپوشانید که امکان دسترسی آسان به پوشک او برایتان فراهم شود. سرهمی های یکسره یا پیراهن های خواب که از پایین بند دارند، بهترین نوع پوشش برای نوزاد می باشند.
مسئله مهم این است که نوزاد نباید خیلی گرم یا خیلی سرد شود. در هوای گرم پوشاندن یک زیرپوش بی آستین و پوشک برای نوزاد کافی است. در زمستان شما میتوانید گرمای بدن نوزاد را با لمس کردن پشت گردن او تشخیص دهید. پوست او باید تقریبا همان دمای دست شما را داشته باشد. اگر نوزاد خیلی گرم شده باشد می توانید با کم کردن یک لایه از پتوهای او، اجازه بدهید خنک شود.

مشکلات خواب نوزاد
اگر نوزاد در طول شب بارها از خواب بیدار شود و یا هر بار که سعی می کنید او را به تختخوابش بازگردانید شروع به گریه کند خودتان دچار کم خوابی می شوید و سازگار شدن با این شرایط برایتان بسیار سخت خواهد شد. داشتن استراحت کافی برای شما یک ضرورت است و باید سعی کنید مسئولیت تغذیه شبانه نوزاد را بین خود و همسرتان تقسیم کنید.
حتی اگر نوزاد از سینه مادر شیر می خورد همسر شما میتواند بعضی شب ها شیر دوشیده شما را درون بطری به نوزاد بدهد. یا اینکه از همسرتان بخواهید نوزاد را به شما بدهد تا به او شیر بدهید تا بعد پوشک او را عوض کند. اگر به شدت خسته هستید می توانید از یکی از دوستان یا بستگانتان کمک بخواهید تا کمی دیرتر از خواب بیدار شوید یا اینکه بعد از ظهر یک خواب کوتاه نیمروزی داشته باشید.
ا خسته کردن نوزاد در طول روز می توانید او را به خواب شبانه تشویق کنید برای این کار با او صحبت کنید، او را بلند کنید و انواع اشیای مختلف را برای نگاه کردن او فراهم کنید. اگر کودک در طول شب بارها به دلیل خیس شدن پوشک از خواب بیدار می شود می توانید دو پوشک زیر او بگذارید یا از لایه های آستری پوشک استفاده کنید و اگر وقتی او را ترک می کنید شروع به گریه میکند نباید فورا برگشته و او را بلند کنید. تکان دادن گهواره، برداشتن یک لایه پتو و یا عوض کردن طرز خواباندن او می تواند مؤثرباشد.
قنداق کردن یا پیچیدن نوزاد در یک شال یا پتو نیز می تواند به خوابیدن نوزاد کمک کند. احساس تنگ پیچیده شدن به نوزاد حس امنیت می دهد. این روش برای آرام کردن کودک بی قرار نیز مؤثر است.

قنداق کردن
برای قنداق کردن نوزاد به یک شال یا پتوی کوچک نیاز دارید. شال را از وسط تا بزنید تا شکل یک مثلث را پیدا کند. نوزاد را روی آن بگذارید و سر او را در سمت قاعده مثلث قرار دهید. سپس یک گوشه از شال را روی نوزاد بیاورید و آن را محکم زیر پشت او ببرید. همین کار را با گوشه دیگر شال نیز انجام دهید. ته شال را به بالا برگردانید به طوری که پاهای کودک را بپوشاند. با پیچیدن نوزاد دست های او در وضعیتی راحت قرار می گیرد و این کار به احساس امنیت و آرامش و خواب طولانی تر نوزاد کمک می کند.
وقتی نوزاد را در قنداقی بپیچید حرکت دست و پاهایش کمتر او را از خواب بیدار خواهد کرد. همه نوزادان قنداق شدن را دوست ندارند و اگر فرزند شما نیز علاقه ای به این کار ندارد نباید نگران شوید. قنداق کردن نوزاد در هوای سرد کار مطمئنی است اما باید مرتبا با لمس پوست او دمای بدنش را کنترل کنید. اگر احساس می کنید نوزاد بسیار گرم شده است بهتر است قنداق او را باز کنید.

آرام کردن نوزاد
در این بخش به روشهایی که می توانید برای آرام کردن و خواباندن نوزاد استفاده کنید اشاره می کنیم:
-در ماه اول یا بعد از آن قبل از اینکه نوزاد راسر جایش بگذارید او را قنداق کرده یا بپیچید. به نوزاد اجازه بدهید تا سینه شما یا بطری را بمکد. این کار به او آرامش می دهد. شب ها اتاق را تاریک کنید.
-در هوای سرد قبل از اینکه نوزاد را درون گهواره اش بگذارید یک بطری آب گرم را برای مدت کوتاه در داخل گهواره بگذارید. اما هرگز این بطری را همزمان با نوزاد درون گهواره نگذارید.
-یک آویز موزیکال متحرک بالای گهواره نوزاد نصب کنید تا او را آرام کند. اگر به نظر نمی رسد که نوزاد آرام شده باشد او را به آرامی تکان دهید و به پشت یا دست و پایش ضربه های ملایم بزنید تا آرام شود.
-سعی کنید او را درون یک آویز با خود به این طرف و آن طرف ببرید. نزدیکی به شما و شنیدن صدای قلب شما به آرام شدن او کمک خواهد کرد.

کاهش خطر مرگ در گهواره
سندرم مرگ ناگهانی نوزادان که در زبان عامیانه به نام مرگ در گهواره نامیده می شود مرگ ناگهانی و غیر منتظره نوزاد به دلیل نامعلوم است. نسبت فعلی مرگ در گهواره در بریتانیا یک مورد در هر دو هزار تولد است. در عمل این رقم ۳۴۴ مورد در سال ۱۹۹۸ بوده است که نسبت به سال ۱۹۹۱ در حدود ۷۱ درصد کاهش پیدا کرده است.
علت بروز مرگ در گهواره ناشناخته است و در نتیجه هیچ توصیه ای نمی تواند پیشگیری از آن را تضمین کند. به هر حال راههای زیادی وجود دارد که خطر بروز این رویداد را به شدت کاهش می دهد. بررسی های اخیر ثابت کرده است که واکسیناسیون خطر آن را به شدت کاهش می دهد و نگهداری شبانه نوزاد در شش ماه اول زندگی در اتاق والدین نیز تا حدود زیادی از بروز آن می کاهد. به خواب رفتن نوزاد روی کاناپه و مبل به شدت خطر مرگ در گهواره را افزایش می دهد.

طرز قرار گیری در خواب
یکی از مهمترین فاکتورهای مؤثر در بروز مرگ در گهواره وضعیتی است که نوزاد در هنگام خواب دارد. در بیشتر کشورها نوزادان به شکل سنتی به پشت خوابانده می شوند. در بریتانیا نیز بیشتر نوزادان تا دهه ۱۹۶۰ به پشت خوابانده می شدند و تعداد نوزادانی که در اثر مرگ در گهواره از بین می رفتند بسیار کم بود.
در سال ۱۹۷۰ واحدهای مراقبت ویژه از نوزاد شروع به خوابانیدن دمر نوزادان نارس کردند زیرا به نظر می رسید در این وضعیت نوزاد تنفس بهتری خواهد داشت و احتمال استفراغ کاهش پیدا می کرد. این طرز خواباندن سپس در مورد نوزادان کامل نیز به اجرا گذاشته شد.
اهمیت طرز قرارگیری نوزاد و رابطه آن با مرگ در گهواره در سال ۱۹۶۵ مورد بررسی قرار گرفت و نسبت مرگ در گهواره در جوامع مختلف مقایسه شد و با این مقایسه روشن گردید که نسبت مرگ در گهواره در جوامعی که نوزادان به پشت خوابانده می شوند بسیار کمتر است. در بریتانیا در این زمان ۹۳ درصد از نوزادان در هنگام خواباندن در گهواره به صورت دمر خوابانده می شدند.
پژوهش هایی که از آن پس در نیوزیلند انجام گرفت نشان داد نوزادانی که به پهلو خوابانده میشوند. کمتر دچار مرگ در گهواره می شوند. اما اگر چیزی در کنار آنان گذاشته نشود احتمال گردیدن آنها رو به شکم وجود دارد. بنابراین مطمئن ترین روش خواباندن نوزاد به پشت می باشد. بعضی از مردم معتقدند در این شکل از خواباندن احتمال ورود مواد غذایی به راههای تنفسی وجود دارد اما هنوز هیچ مدرکی که این گفته را ثابت کند به دست نیامده است.

سیگار کشیدن
مادری که در دوران بارداری سیگار بکشد خطر ابتلا به مرگ در گهواره نوزادش را افزایش می دهد. (سیگار کشیدن مادر همچنین خطر زایمان نوزاد نارس یا کم وزن را بیشتر می کند.) مسئله دیگر این است که میزان خطر مرگ در گهواره با افزایش تعداد سیگارها در روز بیشتر می شود.
خطر مرگ در گهواره در نوزادانی که از مادران سیگاری متولد می شوند دو برابر نوزادانی است که از مادران غیر سیگاری به دنیا می آیند و میزان سیگارهای روزانه مادر با هر ۱۰ عدد افزایش میزان این خطر را سه برابر می کند. در صورتی که سیگار کشیدن مادران باردار در بریتانیا متوقف شود از بروز مرگ های درون گهواره به کلی جلوگیری خواهد شد.
مطالعاتی که در ایالات متحده انجام گرفته است نشان می دهد که قرار گرفتن نوزاد در معرض دود سیگار نیز خطر ابتلا به مرگ در گهواره را تا ۲۰۰ درصد افزایش می دهد و اگر هردوی والدین سیگاری باشند این خطر بیشتر نیز خواهد شد.

دما
هیچ شکی نیست که گرمای بیش از حد ناشی از پوشاک شبانه بسیار زیاد نوزاد و استفاده از پتوهای زیاد و دمای بالای اتاق نیز عامل تشدید کننده مرگ در گهواره است زیرا مرگ در گهواره اغلب در بین نوزادانی که بیش از اندازه گرم شده بودند روی داده است.
بسیاری از والدین در زمان بیماری و بدحالی نوزاد پوشش روی او را افزایش می دهند اما این کار اصلا لازم نیست. دمای بالای بدن به علاوه عفونت در کودکان بالای ده هفته خطر مرگ در گهواره را به شدت افزایش می دهد. در صورتی که از خروج گرمای بدن جلوگیری شود دمای بدن کودک نا آرام و مبتلا به عفونت در هر ساعت یک درجه سانتی گراد افزایش پیدا میکند.
کودک بیشتر گرمای بدنش را از طریق صورت، سینه و شکم از دست می دهد بنابر این با به پشت خواباندن به بدن او امکان داده می شود تا دمای خود را بیشتر کنترل کند. قنداق فرنگی ها، پوستین گوسفند، لحاف های پرقو و ضربه گیرهای گهواره همگی عایق های حرارتی هستند و مانع از دفع حرارت می شوند.
هیچ نیازی به گرم کردن اتاق نوزاد در تمام طول شب نمی باشد مگر این که هوا واقعا سرد باشد. فقط کافی است روی نوزاد پتوی کافی کشیده شود. اگر در اتاق نوزاد بخاری دارید باید با یک ترموستات دمای آن را کنترل کنید تا در صورت گرم شدن بیش از حد اتاق، بخاری به طور خودکار خاموش شود و با سرد شدن دوباره شروع به کار کند.

پژوهشش دائمی
با اینکه عوامل خطر شناسایی شده اند اما دلیل اصلی بروز مرگ در گهواره هنوز ناشناخته است. تحقیقات فعلی در زمینه های رشد مکانیسم های کنترل دمای بدن نوزاد و سیستم تنفسی در شش ماه اول زندگی متمرکز شده اند. و بر اساس یافته های اخیر به نظر می رسد کمبود ارثی برخی آنزیمها می تواند مسئول تعداد کمی از موارد - در حدود ۱ درصد - از مرگ های درون گهواره باشد.
در مطالعه اخیری که در بریتانیا انجام گرفته است رابطه بین مرگ گهواره با مواد شیمیایی موجود در ملحفه و رختخواب های درون گهواره مورد بررسی قرار گرفته است اما هنوز هیچ رابطه ای در این بین به اثبات نرسیده است. دو سوم از مرگ های گهواره در فصل زمستان روی می دهند.

کنترل دما
یک دماسنج در اتاق نوزاد نصب کنید تا بتوانید تعداد پتوهای مورد نیاز نوزاد را بر این اساس تعیین کنید. در دمای ۱۸ درجه سانتیگراد یک ملافه و سه پتو برای نوزاد کافی خواهد بود.

کاستن از خطر
با پیروی از این اصول می توانید خطر مرگ در گهواره نوزادتان را تا حد چشمگیری کاهش دهید:
- همیشه نوزاد را به پشت بخوابانید.
-سیگار نکشید و به هیچکس دیگر نیز اجازه ندهید در خانه شما سیگار بکشد. از ورود به جاهایی که دود سیگار در آن است خودداری کنید.
-نگذارید فرزندتان خیلی گرم شود.
-وقتی نوزاد را می پوشانید دمای اتاق را در نظر بگیرید- هر قدر دمای اتاق بالاتر باشد نوزاد کمتر به پتو و دیگر پوشش ها نیاز دارد.
-از محکم کردن پتوها زیر تشک خودداری کنید تا در صورت گرمای زیاد نوزاد بتواند پتوهایش را کنار بزند.
-اگر فکر می کنید نوزاد بیمار است حتما با پزشک تماس بگیرید.
-در صورتی که نوزاد دچار تب شد پوشش روی او را نباید بیشتر کنید. با کم کردن پوشش روی نوزاد می توانید به کاهش دمای بدن او کمک کنید.

محافظت از نوزاد
مهمترین کاری که می توانید انجام بدهید این است که نوزاد را به پشت بخوابانید. باید توجه داشته باشید که نوزاد خیلی گرم نشود.