سرگیجه در دوران قاعدگی، دوازده علت و درمان

برای بسیاری از بانوان سرگیجه در دوران قاعدگی یک عذاب و ناراحتی بزرگ است. این وضعیت به گونه ای پیش می آید که به طور ناگهانی چیزی داخل سرتان شروع به چرخش می‌کند؛ خون به گیجگاه‌تان فشار می‌آورد؛ احساس می‌کنید آدم دیگری کنترل بدن‌تان را به دست گرفته است؛ احساس می‌کنید ممکن است روی زمین بیفتید. بدن‌تان به خواسته‌های‌تان توجه نمی‌کند، و احساس می‌کنید زمین در حال چرخش است.
سپس، احتمالا دچار سرگیجه خواهید شد. ولی خیلی نگران نباشید، سرگیجه معمولا چیزی نیست که باعث نگرانی شود. درست است، سرگیجه خیلی ناخوشایند است،‌ ولی خوشبختانه، معمولا مدت کوتاهی طول می‌کشد و با استفاده از چند روش درمانی ساده می‌توان آن را به راحتی درمان کرد. ولی در موارد شدیدتر، باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر در طول دوران قاعدگی خونریزی غیر طبیعی دارید، حتما باید آزمایش‌های لازم را به عمل بیاورید. ممکن است دچار کم خونی شده باشید. دوره‌های قاعدگی غیر طبیعی معمولا از دوران بلوغ و نوجوانی آغاز می‌شوند. بسیاری از زنان از این مسئله آگاه نیستند که از دست دادن مقدار زیادی خون می‌تواند به کم خونی سیدروپنیک منجر شود که این وضعیت با کم‌خونی فقر آهن در ارتباط است.
در چنین مواردی، سرگیجه معمولا با احساس خستگی مفرط و بیهوشی همراه است. البته، در این موارد باید نزد پزشک بروید تا وی به دنبال علت اصلی این مشکل بگردد. ولی در بیش‌تر موارد،‌ این مشکل به دلیل اختلال در تعادل هورمون‌ها ایجاد می‌شود؛ هم‌چنین، این وضعیت می‌تواند ناشی از فیبروز و پولیپ‌های رحمی نیز باشد.

آدمی که دچار سرگیجه می‌شود، معمولا به سرعت بهبود می‌یابد و بعد از رفع سرگیجه، وضعیتی کاملا طبیعی پیدا می‌کند. سرگیجه معمولا فقط چند ثانیه طول می‌کشد؛ ولی در موارد شدید ممکن است ۲ الی ۳ دقیقه نیز به طول بیانجامد.

سرگیجه می‌تواند علت‌های متعددی داشته باشد
برخی از زنان گوشت را از رژیم غذایی‌شان حذف می‌کنند، و بعد از مدتی، به تدریج احساس خستگی می‌کنند، زیرا بدن‌شان ضعیف شده است و دائما دچار سرگیجه می‌شوند. علت: کمبود آهن (بدون هیچ دردسر خاصی، فقط با انجام یک آزمایش خون می‌توانید به این موضوع پی ببرید).
اگر همه‌ی اندام‌ها و دستگاه‌های بدن‌تان به درستی کار می‌کنند، این مسئله ممکن است دارای ماهیت روان تنی باشد. متخصصان مسائل روان تنی معتقدند، سرگیجه نشان‌دهنده‌ی وجود مشکل در ثبات هیجانی است.
گاهی اوقات، بدن در واکنش به اتفاق خاصی که باعث ترس و نگرانی می‌شود (نظیر جا به جایی، ورود به محل کار جدید، یا به دنیا آوردن یک نوزاد) دچار سرگیجه می‌شود. ترس ناشی از بروز تغییراتی در زندگی می‌تواند بر سلامت بدنی و روانی‌مان تاثیر بگذارد.
سرگیجه می‌تواند ناشی از ترس از سقوط باشد (یعنی عدم ثبات در یک موقعیت جدید)، ولی ممکن است یک پیام اضطراری باشد که از بدن به محیط اطراف ارسال می‌شود. درست مانند زنی که دیگر قادر نیست به تمام نیازهای‌اش در زندگی پاسخ بدهد، و به دیگران می‌گوید: "‌من تعادل‌ام را از دست داده‌اند، من را بگیرید، کمک‌ام کنید تا ثبات‌ام را بار دیگر به دست بیاورم‌"‌.

علت های بروز سرگیجه در دوران قاعدگی
۱. خونریزی زیاد در دوره‌ی قاعدگی
مهم‌ترین علت بروز غیر منتظره‌ی قاعدگی غیر طبیعی در زنانی که دوره‌ی قاعدگی‌شان به طور منظم و طبیعی اتفاق می‌افتد (آن‌هایی که دچار هیچ گونه وضعیت خاص یا بیماری نیستند)، به هم ریختن تعادل هورمون‌ها است. در این شرایط، خونریزی شدیدتر از حالت معمول اتفاق می‌افتد، و زنان ممکن است دچار احساس ضعف و خستگی شدید بشوند. در این شرایط، این زنان معمولا دچار سرگیجه خواهند شد.
هم‌چنین، نزدیک به ۷۵ درصد از زنان در رحم‌شان دارای کیست (غیر سرطانی) هستند؛ این کیست‌ها می‌توانند میزان خونریزی را در طول دوره‌ی قاعدگی افزایش دهند. گاهی اوقات، پزشکان برای کنترل مشکل خونریزی شدید در دوران قاعدگی قرص‌های ضد بارداری تجویز می‌کنند.
۲. قرص‌های ضد بارداری
حتی با این‌که گاهی اوقات پزشکان برای کنترل علائم سندرم پیش از قاعدگی قرص‌های ضد بارداری تجویز می‌کنند، این قرص‌ها به خودی خود می‌توانند عوارض جانبی به همراه داشته باشند. این عوارض شامل استفراغ، حالت تهوع، و سرگیجه هستند.
۳. فشار خون پایین
زنانی که دارای فشار خون پایین هستند بیش‌تر از دیگران در طول دوره‌ی قاعدگی در معرض ابتلا به سرگیجه قرار دارند. زیرا خون‌رسانی به مغز آدم‌هایی که دچار فشار خون پایین (یا ضربان نبض پایین) هستند، آهسته‌تر یا ضعیف‌تر صورت می‌گیرد؛ بنابراین، فرد دچار احساس خواب‌آلودگی می‌شود و معمولا به سر درد و سرگیجه مبتلا خواهد شد.
۴. کم خونی
زنانی که دچار کم خونی هستند و در طول دوران قاعدگی نیز خون از دست می‌دهند، دچار ضعف، رنگ پریدگی، و معمولا تاری دید و سرگیجه می‌شوند. تعداد هموگلوبین موجود در آدم‌هایی که دچار کم خونی هستند، پایین است، و این تعداد در دوره‌ی قاعدگی کم‌تر نیز می‌شود.
۵. هیپوگلیسمی
سرگیجه در دوران قاعدگی ممکن است در اثر هیپوگلیسمی نیز اتفاق بیفتد؛ هیپوگلیسمی وضعیتی است که در آن سطوح قند خون در بدن کاهش می‌یابد. زنان مبتلا به هیپوگلیسمی دچار ولع شدید به قند، لرزش دست و پا، و تعریق شدید می‌شوند. این علائم به همراه تغییرات هورمونی معمولا می‌توانند باعث ضعف، درد بافت‌های بدن، و سرگیجه شوند.
- نکته‌ی مهم: اگر مرتبا دچار سرگیجه می‌شوید، اگر این علائم به مرور زمان وخیم‌تر می‌شوند، یا اگر دچار علائم دیگری نظیر تب یا استفراغ شده‌اید، بی‌درنگ به پزشک مراجعه کنید.

درمان‌های سرگیجه در دوران قاعدگی
خوشبختانه سرگیجه معمولا مدت زیادی به طول نمی‌کشد و پیامدهایی به همراه ندارد. برای پیشگیری از بروز سرگیجه باید از برخی از روش‌های ساده‌ی زیر استفاده کنید.
۶. دراز کشیدن
اگر احساس می‌کنید در حال دچار شدن به سرگیجه هستید، تعادل‌تان را از دست می‌دهید، و چشم‌های‌تان تار می‌بینند - سعی کنید برای چند دقیقه دراز بکشید. استراحت کنید، آرام و عمیق نفس بکشید و یک لیوان آب بنوشید. حدود ده دقیقه عمیق نفس بکشید؛ از طریق دهان نفس بکشید و هوا را از بینی خارج کنید.
۷. نوشیدن آب و مایعات
همه می‌دانیم نوشیدن هشت لیوان آب در طول روز به حفظ آب رسانی به بدن کمک می‌کند. مصرف آب برای پیشگیری از سرگیجه در دوران قاعدگی نیز بسیار مفید است. همیشه یک بطری آب همراه‌تان داشته باشید؛ به خصوص در روزهای داغ تابستان. مصرف آب میوه‌ی تازه، شربت آب لیموی طبیعی و سوپ را در رژیم غذایی‌تان فراموش نکنید.
۸. دمنوش‌های طبیعی
به جای نوشابه‌های شیرین و مضر، چای یا دمنوش بنوشید. وقتی در طول دوران قاعدگی نوشابه‌ی گازدار مصرف می‌کنید، سطوح قند خون‌تان به شدت افزایش و سپس کاهش می‌یابد؛ و به این ترتیب، ممکن است به آسانی از هوش بروید. در عوض، می‌توانید دمنوش‌های گیاهی باکیفیت نظیر دمنوش بابونه یا زنجبیل مصرف کنید تا بدن‌تان آرام شود و گرفتگی‌های‌تان تسکین یابند. مادران شیرده می‌توانند یک قطره روغن بابونه را در ۲۰۰ میلی‌لیتر آب ولرم حل کنند و بنوشند تا معده درد نوزادشان فروکش کند. این محلول را می‌تواند برای تسکین معده‌ درد زنان در طول دوران قاعدگی نیز مصرف کرد.
۹. رژیم غذایی سالم و مناسب
هر روز به اندازه‌ی کافی مواد غذایی سالم و مقوی مصرف کنید. هرگز نباید یک وعده‌ی غذایی را حذف کنید. اگر یک وعده‌ی غذایی را فراموش کنید، فشار خون‌تان افت خواهد کرد؛ این مسئله به آسانی به بروز سرگیجه و سر درد منجر می‌شود. ماست یونانی و مقداری میوه (انواع توت بهترین گزینه‌هایی هستند که می‌توانید انتخاب کنید،‌ زیرا این میوه‌ها سرشار از خواص آنتی‌اکسیدانی هستند)، و انواع آجیل (بو داده یا خام) را با هم ترکیب کنید و نوش جان کنید. در موارد شدید، برای جبران سریع کمبود انرژی در بدن می‌توانید از خوراکی‌های شکلاتی نیز استفاده کنید.
در رژیم غذایی‌تان آهن را فراموش نکنید. در کبد مرغ، گوسفند، و غیره (جگر)، توفو، اسفناج، بسیاری از اجزای آجیل نظیر بادام، هم‌چنین خرما، عدس، غلات صبحانه، و مارچوبه مقدار زیادی آهن وجود دارد. اگر آدم بد غذایی هستید، بعد از مشورت و موافقت پزشک می‌توانید از مکمل‌های آهن نیز استفاده کنید.
به علاوه، پیروی از یک قانون قدیمی تغذیه نیز می‌تواند برای‌تان مفید باشد؛ مصرف مواد غذایی سرشار از اسید فولیک نظیر سبزی‌های پهن برگ، بادام زمینی، موز، و بروکلی. در صورت امکان، از مصرف نوشیدنی‌هایی نظیر قهوه و نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید.
۱۰. استفاده از زنجبیل
زنجبیل داروی فوق‌العاده‌ای برای هر بیماری و مشکلی به شمار می‌رود. زنجبیل داروی گیاهی مشهوری است که می‌تواند به درمان سرگیجه و حالت تهوع (این دو مشکل معمولا با هم ایجاد می‌شوند) کمک کند. زنجبیل می‌تواند شدت سرگیجه را کاهش دهد، زیرا جریان خون را در مغز و سایر بخش‌های بدن افزایش می‌دهد. یک تکه زنجبیل تازه را داخل دهان‌تان بگذارید و بجوید. اگر از طعم زنجبیل تازه خوش‌تان نمی‌آید، آب‌نبات‌های زنجبیلی را امتحان کنید. نوشیدن روزی چند بار دمنوش زنجبیل نیز ایده‌ی خوبی است. در برخی موارد، حتی می‌توانید از مکمل‌های زنجبیل نیز استفاده کنید.
۱۱. مصرف لیمو
میوه‌ی عالی و قدرتمند لیمو نیز می‌تواند به درمان سرگیجه در دوران قاعدگی کمک کند. این میوه سرشار از ویتامین C است و می‌تواند باعث تقویت دستگاه ایمنی بدن، آب‌رسانی سریع به بدن، و افزایش انرژی بدن شود. یک لیموی تازه را از وسط نصف کنید و آب آن را داخل یک لیوان آب بریزید و به همراه کمی عسل نوش جان کنید.
۱۲. ماساژ و یوگا
هفته‌ای یک بار به مرکز ماساژ بروید یا در خانه این کار را انجام دهید. ماساژ می‌تواند به آرام‌سازی دستگاه عصبی و افزایش گردش خون در سراسر بدن کمک کند. شرکت در جلسات یوگا نیز ایده‌ی خوبی است. یوگا کمک‌تان می‌کند ذهن و بدن‌تان را از افکار بدن خالی کنید و انرژی از دست رفته را به بدن‌تان باز گردانید. این کار باعث افزایش خون‌رسانی به بدن نیز می‌شود.

سایر نکات و ترفندها
اگر از سرگیجه رنج می‌برید، توصیه می‌شود از انجام این کارها خودداری کنید؛ جا به جایی یا بلند شدن ناگهانی، رانندگی (در صورتی که دائما دچار سرگیجه می‌شوید)، مصرف کافئین، الکل، سیگار یا داروهایی که باعث می‌شوند وضعیت‌تان وخیم‌تر شود.
- توجه: در برخی موارد شدیدتر، علائم سندرم پیش از قاعدگی نظیر سرگیجه باید توسط پزشک معالجه شود؛ برای این کار، وی به انجام برخی آزمایش‌ها نیاز دارد تا بتواند روش‌های درمانی مناسبی را تجویز کند. البته، حتی این موارد نیز، پزشک معمولا به بیمار توصیه می‌کند از درمان‌های خانگی استفاده کند.