علل ناباروری در مردان، شایع ترین موارد

همه مردانی که قصد دارند در آینده پدر شوند باید برای حفظ باروری سلامت، مساله تولید مثل خودشان را جدی‌ بگیرند.
مردان ممکن است در دوره‌های مختلف زندگی، به بیماری های مختلفی دچار شوند که روی توان باروری آنها تاثیر منفی بگذارد، مثلا در هنگام بلوغ هر ضایعه‌ای مانند التهاب بیضه‌ها و بیماری‌های عفونی مختلف که بیضه‌ها را درگیر کند، ممکن است مشکلاتی برای مردان ایجاد کند و روی عملکرد بیضه‌ها تاثیر منفی بگذارد.
دکتر سعید آراسته، متخصص اورولوژی و ناباروری مردان در این خصوص گفت: حفظ سلامت دستگاه تولید مثل مردان، نیازمند مراقبت در سنین مختلف، از کودکی تا بزرگسالی و خصوصا سنین باروری است.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا افزود: علت‌های مختلفی برای ناباروری مردان وجود دارد. عموما ناباروری در مردان به سه دسته کلی تقسیم می شوند. این عوامل به شرایط سنی و فیزیولوژیکی بدن وابستگی دارد.
وی اظهارداشت: یکی از علت‌های ناباروری مردان با عوامل پیش از سلول های جنسی ارتباط دارد. هورمون‌های تحریک کننده‌ای که از هیپوفیز ترشح می‌شوند، در تحریک سلول‌های بیضه جهت تولید هورمون جنسی مردانه و نیز اسپرم نقش اساسی دارند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از عوامل ناباروری مردان نیز به عملکرد سلول‌های بیضه ارتباط دارد. در این عامل، سلول‌هایی که باید تولید کننده اسپرم باشد دچار اختلال می شود. اشکال های گوناگون در دوره های مختلف سنی( از دوره جنینی تا بزرگسالی) در این وضعیت می‌توانند منشا اثر باشند. ابتلا به بیماری‌هایی از قبیل واریکوسل و بیضه نزول نکرده نیز از عللی است که با تاثیر بر بیضه‌ها ممکن است در ایجاد ناباروری دخالت داشته باشند.
به گفته وی، شرایط محیط زندگی مانند آلودگی هوا و کیفیت زندگی مانند خورد و خوراک نیز می توانند در ایجاد ناباروری مردان تاثیر گذار باشند.
دسته سوم علل ناباروری، مربوط به اشکالات موجود در مسیر خروج اسپرم است. مسایلی از قبیل عفونت‌ها و سابقه برخی اعمال جراحی می‌توانند علت این انسداد باشند.

مشکلات دوران بلوغ را جدی بگیرید
آراسته با تاکید بر اینکه اگر بیماران جهت شناسایی و درمان بیماری به موقع به مراکز درمانی مراجعه کنند با مشکل ناباروری مواجه نمی‌شوند، گفت: اشکالاتی که در دوره جنینی رخ می‌دهند، نیازمند شناسایی زودهنگام پس از تولد بوده و لذا معاینه دستگاه تناسلی پسران در دوران نوزادی بسیار حائز اهمیت است.
این متخصص اورولوژی و ناباروری مردان اظهارداشت: عمده مشکلات ناباروری مردمان از دوره بلوغ آغاز می شود. این امر نشان می دهد که دوره بلوغ از نظر فیزیولوژی و ارزیابی ها بسیار اهمیت دارد بنابراین اگر افرادی که سابقه خانوادگی ناباروری در آنها وجود دارد باید حتما مورد ارزیابی متخصصان ارولوژی قرار بگیرند.
وی خاطرنشان کرد: هرچند بیماری‌های سیستمیک دوران کودکی نیز از اهمیت زیادی برخوردار هستند اما عمده اهمیت این موضوع به دوران بلوغ مربوط می شود زیرا این دوران به علت رشد، تکامل و تغییرات سلولی تاثیر عمیق تری در ایجاد ناباروری مردان به همراه دارد. به عنوان مثال ابتلا به برخی از بیماری‌ها مانند اوریون اگرچه در دوران کودکی تاثیر زیادی ندارد اما ابتلا آن در دوره بلوغ و نوجوانی که سلول ها در حال رشد، تکثیر و تکامل هستند می تواند در عملکرد اسپرم سازی و باروری فرد اختلال ایجاد کند.

واریکوسل؛ یکی از مشکلات مهم در ایجاد ناباروری مردان
آراسته گفت: تقریبا مردها در ۵۰ درصد ناباروری ها دخالت دارند. حدود ۲۵ درصد علت ناباروری ها صرفا مربوط به فاکتورهای مردانه و ۲۵تا ۳۰ درصد علت ها نیزمشترک با فاکتورهای زنانه است.
وی اظهارداشت: یک سری بیماری های ناباروری مردان تاثیر‌شان با افزایش سن بیشتر می شود. واریکوسل از جمله آنهاست. این بیماری معمولا در سن 15تا 20 سالگی خود را نشان می دهد. افرادی که سابقه ناباروری یا ابتلا به واریکوسل در خانواده نزدیک خود دارند بهتر است توسط متخصص اورولوژی مورد ارزیابی قرار بگیرند.
به گفته وی، واریکوسل اختلالی است که معمولا بر اثر اتساع و واریسی شدن وریدهای بیضه ایجاد می‌شود. این اختلال ممکن است باعث ایجاد آسیب‌ جدی در اسپرم سازی بیضه ‌شود. این بیماری حدود ۱۵ درصد جمعیت مردان را درگیر می‌کند.
این عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا افزود: مسایل شغلی، آلودگی های محیطی، استعمال قلیان و سیگار نیز می تواند در روند این قضیه تاثیر گذار باشند و افراد آسیب جدی در این زمینه ببینند. در کنار این مسایل ابتلا به بیماری های سیستمیک مانند سرطان نیز ممکن است اختلالاتی در عملکرد بیضه ها ایجاد کند. درمان هایی که برای مداوای این افراد بکار گرفته می شود از قبیل شیمی درمانی و پرتو درمانی و جراحی نیز می تواند در روند عملکرد جنسی تاثیر منفی بگذارد و کارکرد بیضه ها و اسپرم سازی و در نهایت قدرت باروری را دچار اشکال کند.

با مداوای زودهنگام از ایجاد ناباروری پیشگیری کنید
وی به روش های درمانی ناباروری مردان اشاره کرد و گفت: قطعا روش های درمانی باید متناسب با علت احتمالی تشخیص داده شده باشد. به عنوان مثال فردی که دچار بیضه نزول نکرده است (به شرایطی اطلاق می شود که بیضه به جای طبیعی خود یعنی درون کیسه بیضه منتقل نشده و داخل شکم باقی مانده باشد) باید در زمان مناسب تحت عمل جراحی قرار بگیرد؛ در صورت غیر طبیعی بودن و وجود بیضه نزول نکرده، درمان مناسب، در سن ۶ تا ۱۲ ماهگی توصیه می‌شود.
آراسته ادامه داد: گاهی ممکن است در سنین نوجوانی پیچ خوردگی بیضه (تورشن) اتفاق بیفتد که عموما به صورت درد شدید و ناگهانی بیضه (برخی اوقات در هنگام خواب شبانه) رخ می‌دهد. این مشکل باید هرچه سریعترظرف 4تا 6 ساعت اول اصلاح شود. اگر چنانچه درمان مناسبی صورت نگیرد، ممکن است این امر سبب اختلال در عملکرد اسپرم سازی فرد شود بنابراین تشخیص و ارزیابی صحیح در زمان مناسب از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی بیان کرد: هم اکنون بنابر نوع علت و میزان آسیب می توان روش های متنوعی بکار برد. برای درمان برخی شرایط ممکن است داروی خاصی تجویز شود و در بسیاری موارد داروهای مکمل برای درمان این افراد بکار می‌رود. همچنین تعدادی از این افراد نیازمند روش های کمکی هستند.
به گفته وی، اگر این افراد در زمان مناسب و مقتضی درمان انجام نشود، میزان موفقیت در درمان و مداوای آنها کمتر خواهد شد بنابراین لازم است افراد در زمان مناسب به نزد پزشک متخصص مراجعه کنند.
وی با تاکید بر اینکه برخی از این بیماری ها به علت های ناشناخته در افراد ایجاد می شوند، گفت: درصد کمی از افراد نارسایی‌های مهمی در فرایند اسپرم سازی در بیضه دارند. به طوری که اصلا هیچ اسپرم‌سازی در بیضه ها در بررسی آزمایشگاهی دیده نمی‌شود. ولی بررسی بیمار تحت جراحی میکروسکوپیک در اتاق عمل در برخی موارد راه‌گشاست. بسیاری از این بیماری ها با استفاده از روش درمانی اختصاصی یا کمکی باید درمان شوند