علت تب در کودکان، روش‌های درمان
بیشتر پزشکان توافق دارند که دمای طبیعی بدن برای یک کودک سالم کمتر از ۳۷/۸ درجۀ سانتی‌گراد است.
بالاتر بودن دمای بدن از حد طبیعی آن، تب نامیده می‌شود. تب در افراد و به ویژه کودکان معمولاً نشانۀ آن است که بدن در حال مبارزه با عفونت است یا التهابی در بدن وجود دارد. گرفتن دقیق درجه حرارت بدن کودک می‌تواند شما را از وجود تب مطمئن کند و همین اندازه‌گیری درجه حرارت بدن هم اغلب بهترین راه موجود برای تشخیص جدی بودن تب به شمار می‌رود. در این مطلب می‌توانید با علائم تب در کودکان، درمان و راهکارهایی برای بهبود سریع‌تر تب در کودکان و عوارض ناشی از تب آشنا شوید.
تب و علائم آن در کودک
بیشتر پزشکان توافق دارند که دمای طبیعی بدن برای یک کودک سالم کمتر از ۳۷/۸ درجۀ سانتی‌گراد است و اگر دمای بدن نوزاد یا کودک شیرخوار شما ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر باشد، او تب دارد. اندازه‌گیری درجه حرارت مرکزی بدن کودک ممکن است از طریق پردۀ گوش توسط ترمومترهای مخصوص این کار انجام شود، اما دقیق‌ترین راه گرفتن دمای بدن کودک استفاده از دماسنج مقعدی است که توسط پزشک انجام می‌شود.
سن می‌تواند یک عامل تعیین‌کننده در وجود تب کودک باشد. به عبارت دیگر؛ تب در کودکان زیر سه ماه جدی‌تر است. رفتار کودک هم یک عامل مهم دیگر است، یعنی تبی که کودک را از بازی کردن و غذا خوردن به طور معمول بازنمی‌دارد، اغلب نمی‌تواند موضوع نگران‌کننده‌ای باشد. غیر از این موارد، بدن بچه‌های بزرگ‌تر بعد از بیدار شدن از یک چرت روزانه یا بعد از دویدن و بازی کردن ممکن است گرم‌تر باشد.
همچنین به خاطر داشته باشید که دمای بدن همۀ افراد، در اواخر بعدازظهر و اوایل شب افزایش و بین نیمۀ شب و صبح زود کاهش می‌یابد. در هر صورت اگر نگران هستید، درجه حرارت بدن کودک هرچه باشد، لازم است با پزشک تماس بگیرید و از او برای معاینۀ کودکتان کمک بگیرید.
زمان تماس با پزشک برای تب کودک
برخی از زمان‌های ضروری تماس با پزشک در صورت وجود تب کودک شامل موارد زیر است:
- سن کودکتان کمتر از سه ماه باشد و دمای بدن او ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر است. کودکی که این‌قدر کوچک است باید برای بررسی وجود عفونت یا بیماری‌های جدی معاینه شود. از دادن هر نوع داروی تب‌بری به کودک خودداری کنید، زیرا اول باید پزشک درجه حرارت دقیق بدن کودک را اندازه بگیرد و او را معاینه کند.
- اگر کودک شما سه ماهه یا بزرگ‌تر باشد و کمی تب دارد، مهم‌ترین نکته این است که او چگونه به نظر می‌رسد و چگونه رفتار می‌کند. اگر سرحال و خوب به نظر می‌رسد و مایعات می‌خورد، نیازی به تماس با پزشک نیست ولی اگر تبش بیشتر از ۲۴ ساعت ادامه یابد یا درجه‌ٔ تب بسیار بالا باشد، لازم است از پزشک خود راهنمایی بخواهید. پزشک ممکن است به شما بگوید که اگر تب کودک به ۴۰ درجه سانتی‌گراد برسد، بدون در نظر گرفتن علائم دیگر، فوراً با او تماس بگیرید.
- سن کودک شما بین سه تا شش ماه باشد و تب ۳۸/۳ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر دارد، یا اگر کودک بزرگ‌تر از شش ماه است و درجه حرارت ۳۹/۴ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر دارد و علائمی مانند از دست دادن اشتها، سرفه، نشانه‌هایی از گوش‌درد، بهانه‌گیری غیرمعمول یا خواب‌آلودگی یا اسهال یا استفراغ یا هر علامت مهم دیگری دارد باید به پزشک کودکتان مراجعه کنید.
همچنین در صورت مشاهدهٔ هر کدام از موارد زیر در رابطه با تب با پزشک کودکتان تماس بگیرید یا به مطبش مراجعه کنید:
- کودک به طرز محسوسی رنگ پریده یا برافروخته باشد یا دفعات ادرار کردن او کم شده است.
- متوجه قرمزی روی پوست یا هر عارضۀ پوستی بدون علت دیگری در کودک شده‌اید. این نوع حساسیت اگر با تب همراه باشد، می‌تواند نشانۀ یک مشکل جدی‌تر باشد. جوش‌های کوچک بنفش‌قرمز یکه وقتی آنها را فشار می‌دهید سفید یا کم‌رنگ نمی‌شود یا دمل‌های بزرگ بنفش می‌تواند نشانۀ یک عفونت باکتریایی بسیار جدی یا بیماری التهابی مهم باشد.
- کودک در تنفس مشکل دارد، برای نفس کشیدن تلاش بیشتری می‌کند یا تنفس او سریع‌تر از حد معمول است و حتی پس از اینکه بینی او را با یک پوآر بینی کودکان تمیز می‌کنید، تغییری ایجاد نشود. این حالت می‌تواند نشانۀ عفونت‌های شدید ریوی باشد.
- کودک شما بیمار و بی‌حال به نظر برسد و درجه حرارت بدن او کمتر از حد طبیعی؛ کمتر از ۳۶ درجه سانتی‌گراد است. گاهی بدن نوزادان خیلی کوچک وقتی بیمار می‌شوند، به جای تب کردن، سرد می‌شود.
وقتی یک کودک تب دارد، اما علائم آبریزش بینی، سرفه، مشکل استفراغ یا اسهال را ندارد، تشخیص علت تب می‌تواند مشکل باشد. عفونت‌های ویروسی زیادی وجود دارد که می‌تواند بدن را دچار تب کنند و هیچ علائمی نداشته باشند. برخی از این باکتری‌ها مانند سرخجه، سه روز تب بسیار بالا و سپس کهیر صورتی کم‌رنگ یا تظاهرات پوستی روی بدن ایجاد می‌کند. بیشتر عفونت‌های جدی مانند مننژیت، عفونت‌های دستگاه ادراری، یا باکتریمی یعنی وجود باکتری در جریان خون، نیز ممکن است تب بالایی را بدون هیچ علائم خاصی ایجاد کند. اگر کودک شما به طور مداوم برای بیش از ۲۴ ساعت؛ بدون در نظر گرفتن هیچ علائم دیگری، تب ۳۹ درجه یا بالاتر دارد، لازم است با پزشک تماس بگیرید. سن کودک هرچه باشد، اگر او علائمی دارد که یک بیماری یا عفونت جدی را نشان می‌دهد، پزشک از شما می‌خواهد کودک را برای ارزیابی و معاینه شدن به مطب او یا به یک مرکز اورژانس ببرید.
روش‌های درمان تب در کودک
تب، بخشی از دفاع بدن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌هاست و ابتلا به تب، به بدن پیغام می‌دهد که گلبول‌های سفید و آنتی‌بادی‌های بیشتری برای مبارزه با عفونت بسازد. از سوی دیگر نیز اگر درجه حرارت کودک بیش از حد بالا باشد، او ناراحت‌تر از آن خواهد بود که بتواند چیزی بخورد، بنوشد یا بخوابد و همین موضوع بهبود او را سخت‌تر خواهد کرد. پس از تشخیص پزشک برای درمان و در صورت تأیید او می‌توانید موارد زیر را برای بهبود سریع‌تر کودک در نظر بگیرید:
داروهای تب‌بُر
اگر تب، کودک شما را اذیت می‌کند، در صورت تأیید پزشک می‌توانید برای پایین آوردن درجه حرارت بدن، به او قطرۀ استامینوفن کودکان بدهید. هنگام دارو دادن به کودک خیلی مراقب باشید، زیرا وزن کودک دُز مناسب دارو را تعیین می‌کند. لازم است همیشه از پیمانه‌ٔ همراه دارو یا قطره‌چکان برای اندازه‌گیری میزان داروی مصرفی استفاده کنید. داروهای کاهش تب را بیشتر از دوز توصیه شده به کودکتان ندهید. دستورالعمل‌های روی جعبۀ دارو احتمالاً توضیح می‌دهد که می‌توانید قطرۀ استامینوفن را هر چهار یا شش ساعت به کودک بدهید، اما هرگز به کودک خود آسپیرین ندهید. آسپیرین می‌تواند خطر ابتلا کودک به سندرم ری، اختلالی نادر اما بالقوه کشنده، را بیشتر کند. بیشتر پزشکان داروهای بدون نسخۀ پزشک برای سرفه و سرماخوردگی را برای نوزادان توصیه نمی‌کنند، اما اگر کودک در حال حاضر، داروهای تجویزی پزشک را مصرف می‌کند، قبل از دادن هر داروی دیگری مثل ایبوپروفن یا استامینوفن، با پزشک کودک صحبت کنید. داروهای سرفه و سرماخوردگی ممکن است حاوی این اقلام ایبوپروفن یا استامینوفن باشند، بنابراین ممکن است با این کار، به کودک بیش از حد دارو داده باشید. قبل از دادن داروهای
مسکن به کودک نیز باید با پزشک مشورت کنید. از دادن ایبوپروفن به شیرخوار یا کودکان بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
پرهیز از پوشاندن لباس بیش از حد به کودک
برای جلوگیری از کم‌آبی بدن، شیر مادر یا شیر خشک زیادی به او بدهید و لباس زیادی به او نپوشانید یا وقتی خواب است، خیلی او را با لباس یا پتو گرم نکنید. اگر به دلیل پوشیدن لباس‌های اضافی و یا داغ بودن هوا، درجه حرارت بدن کودک بالاتر از حد طبیعی است، سعی کنید با کم کردن چند لایه از لباس‌های او و فراهم کردن فضای خنک برای استراحت یا بازی، به پایین آوردن دمای بدن او کمک کنید.
کاهش تب با اسفنج مرطوب
برای کاهش تب، می‌توانید یک اسفنج مرطوب‌شده با آب ولرم را به بدن کودک بکشید یا او در آب ولرم حمام دهید. هرگز سعی نکنید برای کاهش تب، به بدن کودک الکل بزنید. الکل می‌تواند از طریق پوست جذب و وارد جریان خون کودک شود. همچنین الکل می‌تواند بدن کودک را با سرعت زیادی سرد کند که در نهایت درجه حرارت بدن کودک را افزایش خواهد داد.
دقت کنید که آب مصرفی سرد نباشد و حداکثر ۵ درجه از درجه حرارت بدن کودک کمتر باشد. در صورت بروز لرز یا ناخوشایندی کودک، از تن‌شویه یا پاشویه کردن کودک خودداری کنید و آن را متوقف کنید.
عوارض تب در کودک
تب در کودکان می‌تواند منجر به بروز عوارضی شود که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
تشنج ناشی از تب
تب گاهی اوقات باعث تشنج در نوزادان و کودکان می‌شود. این نوع تشنج بیشتر در کودکان بین سن‌های شش ماه تا هفت سال شایع است. کودکی که دچار این نوع تشنج شده، ممکن است چشم خود را به یک طرف بچرخاند، بزاق از دهانش جاری شود یا استفراغ کند. اندام کودک ممکن است سفت شود و بدن او دچار حرکت یا کشش ناگهانی یا حرکت تند و سریع شود. تشنج در اغلب موارد بی‌خطر است. هرچند آگاهی از این موضوع، نمی‌تواند جلوی وحشت شما را از مشاهدهٔ حملهٔ تشنج در کودک بگیرید، اما سعی کنید در چنین موقعیتی به تمام شدن و بی‌خطر بودن آن در کودک فکر کنید تا اوضاع را برای خودتان ترسنا‌ک‌تر نکنید. پس از هر گونه اقدام خاصی در چنین موردی خودداری کنید و سریع فرزند خود را به اورژانس برسانید.
بازگشت تب
داروهای تب‌بر، درجه حرارت بدن را به طور موقت پایین می‌آورد، اما بر منشاء ایجاد عفونت تأثیری نمی‌گذارد، بنابراین کودک شما ممکن است تا زمانی که عفونت در بدن او وجود دارد، باز هم دچار تب شود. از بین رفتن عفونت از بدن می‌تواند چند روز طول بکشد. پس صبور باشید و از کودکتان با توجه به نکات گفته‌شده مراقبت کنید و یادتان باشد هر گونه مشکل یا نکتۀ مبهمی را با پزشک در میان گذاشته و بدون مشورت او اقدامی انجام ندهید.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼