علل چاقی در کودکان، عوامل موثر بر آن

چاقی در کودکان می‌تواند مشکلات زیادی به همراه داشته باشد، زیرا در این شرایط بیماری‌ها و مشکلاتی که به طور معمول مربوط به سنین بالاتر هستند در این کودکان در همان سنین پایین آغاز خواهند شد، مشکلاتی همچون دیابت، فشارخون بالا و کلسترول بالا.
بسیاری از کودکان مبتلا به اضافه وزن در بزرگسالی نیز با این مشکل دست به گریبان خواهند بود، بخصوص اگر یکی از والدین آن‌ها نیز مبتلا به چاقی باشد. هم‌چنین کودکان مبتلا به اضافه وزن با مشکلات روانی همچون کاهش اعتماد به نفس و افسردگی نیز روبرو هستند.
یکی از بهترین روش‌های کاهش چاقی در کودکان بهبود وضعیت رژیم غذایی و افزایش انگیزه برای انجام فعالیت‌های ورزشی در بین کلیه اعضای خانواده است. آموزش به کودکان و جلوگیری از ایجاد چاقی از سلامت کودک شما، چه در زمان حال و چه در آینده، محافظت خواهد کرد.

علل ایجاد چاقی در کودکان
مسائل مربوط به سبک زندگی، مثل فعالیت کم بدنی و مصرف بیش از حد غذاها و نوشیدنی‌های پرکالری، علل اصلی ایجاد چاقی در کودکان است. اما عوامل ژنتیکی و هورمونی نیز در این میان نقش دارند. برای مثال، مطالعات جدید نشان داده که ایجاد تغییرات در هورمون‌های گوارشی می‌تواند بر سیگنال‌های انتقال پیام سیری به مغز اثر بگذارد.

عوامل موثر بر ایجاد چاقی در کودکان
۱- رژیم غذایی
مصرف مرتب غذاهای پرکالری، مثل فست فودها، اسنک‌های دارای ارزش غذایی پایین (دونات، کیک و ...)، می‌تواند موجب افزایش وزن در کودک شما شود. شکلات و دسرهای حاوی شکر نیز بر افزایش وزن موثر هستند. از طرف دیگر، هر روزه شواهد و مدارک بیشتری مبنی بر تاثیر نوشیدنی‌های شکری، از جمله آبمیوه‌های صنعتی، بر ایجاد چاقی در کودکان به دست می‌آید.
۲- عدم انجام تمرینان ورزشی
کودکانی که به میزان کافی فعالیت بدنی انجام نمی‌دهند بیشتر در معرض ابتلا به چاقی هستند، زیرا آن‌ها کالری‌های اضافی بدن خود را نمی‌سوزانند. صرف وقت برای فعالیت‌های کم تحرک، مثل تماشا کردن تلویزیون و انجام بازی‌های کامپیوتری، نیز می‌تواند به این مسئله دامن بزند.
۳- فاکتورهای خانوادگی
چنانچه کودک شما در خانواده‌ای با افراد چاق متولد شده باشد احتمال ابتلای وی به چاقی نیز وجود خواهد داشت. این مسئله بخصوص زمانی شدت بیشتری پیدا می‌کند که در محیط خانه و در اطراف کودک همیشه غذاهای پرکالری در دسترس باشد و تشویقی به انجام فعالیت‌های بدنی نیز صورت نگیرد.
۴- فاکتورهای روانی
استرس‌های فردی، استرس‌های والدین و سایر اعضای خانواده می‌تواند احتمال ایجاد چاقی را در کودک افزایش دهد. بسیاری از کودکان زمانی که با مشکلات روانی و احساسی، مثل استرس و ترس، مواجه می‌شوند بیش از سایر مواقع غذا می خورند.
۵- فاکتورهای اجتماعی-اقتصادی
در جوامعی که دسترسی به منابع غذایی و سوپرمارکت‌ها محدود باشد افراد ناچار هستند از مواد غذایی کنسرو شده یا فریز شده استفاده کنند. این مواد ارزش غذایی بالایی ندارند و بسیاری از ترکیبات نگهدارنده آن‌ها می‌توانند منجر به چاقی شود. هم‌چنین وضعیت اقتصادی نامناسب جامعه یا خانواده امکان دسترسی به مواد غذایی باکیفیت و هم‌چنین امکان انجام فعالیت‌های بدنی را کاهش می‌دهد.

راهکارهای جلوگیری از ایجاد چاقی در کودکان
- محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های حاوی شکر برای کودکان
- تشویق کودک به خوردن میوه و سبزیجات تازه
- غذا خوردن کودک در جمع خانواده
- محدود کردن کودک در رابطه با صرف غذا در خارج از خانه، بخصوص در فست فودها، و آموزش کودک در رابطه با انتخاب غذاهای سالم‌تر در هنگام غذا خوردن در رستوران‌ها
- در نظر گرفتن مقدار غذا، متناسب با سن کودک
- محدود کردن میزان تماشای تلویزیون برای کودک و کاهش زمان آن به کمتر از 2 ساعت در روز و منع تماشای تلویزیون برای کودکان زیر 2 سال
- تشویق کودک به داشتن استراحت و خواب کافی

مشکلات فیزیکی ناشی از چاقی در کودکان
۱- دیابت نوع ۲
این بیماری مزمن بر نحوه استفاده بدن کودک از گلوکز تاثیر می‌گذارد. چاقی و کم تحرکی موجب افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در کودکان می‌شود.
۲- سندرم متابولیک
این شرایط می‌تواند کودک شما را در معرض ابتلا به بیماری قلبی، دیابت و سایر مشکلات جدی مرتبط با سلامت قرار دهد. سندرم متابولیک مجموعه‌ای اتفاقات منفی، همچون فشارخون بالا، قند خون بالا، تری گلیسرید بالا، HDL پایین، و کلسترول بالا است.
۳- تنگی نفس
کودکان مبتلا به اضافه وزن بیش از سایر همسالان خود در معرض ابتلا به بیماری آسم قرار دارند.
۴- مشکلات خواب
انسداد تنفس در زمان خواب یک مشکل جدی است که کودکان چاق در معرض ابتلا به آن قرار دارند. طی این بیماری، کودک در حین خواب به صورت مرتب دچار قطع جریان تنفسی و سپس جریان یافتن دوباره آن می‌شود.
۵- بیماری کبد چرب
بیماری کبد چرب که اغلب علائم مشخصی نیز ندارد باعث تجمع چربی در سلول‌های کبد می‌شود. بافت کبد در پی ابتلا به این بیماری رفته رفته دچار آسیب و زخم‌های جدی خواهد شد.
۶- شکستگی استخوان
تحقیقات نشان داده کودکان مبتلا به اضافه وزن بیش از سایر کودکان دچار شکستگی استخوان می‌شوند.