علت خودخواهی کودکان، راه های اصلاح آن

هر چه بچه‌ها بزرگ‌تر می‌شوند، بیش‌تر از گذشته به خود توجه می‌کنند. این تغییر یک پدیده کاملا طبیعی است، چون بچه‌ها از اینکه چه کسی هستند، آگاه شده و وارد دیدگاه فرهنگی و اجتماعی جدیدی می‌شوند. معمولا کودکان از اینکه در میان اجتماع، عجیب و غریب یا متفاوت جلوه کنند، بیزار هستند. به همین خاطر بر روی رفتار خود بیش از پیش تمرکز می‌کنند تا خود را با اجتماع هماهنگ سازند. کارشناسان این مرحله از توسعه رفتاری را به خاطر اینکه کودک تصور می‌کند، همه به او توجه می‌کنند، دوران «مخاطب خیالی» می‌نامند. مطمئن باشید که این نوع تمرکز بر خود، طبیعی است؛ اما اگر که به خودخواهی در کودکان تبدیل شود، غلط و دردسر ساز خواهد بود. اگر متوجه نشانه‌های خودخواهی در کودکان خود شده‌اید، هر چه سریع‌تر برای اصلاح این رفتار ناشایست اقدام کنید. برای خواندن راه‌های رفع خودخواهی در کودکان در این مقاله با ما همراه باشید.

علت خودخواهی در کودکان چیست؟
خودخواهی در کودکان دلایل بسیاری دارد که والدین ممکن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم در شکل‌گیری آن نقش داشته باشند. برخی از مهم‌ترین دلایل بروز خودخواهی در کودکان عبارتند از:
۱. وجود صفت‌هایی مانند طفره‌روی،‌ بزهکاری، انتقام‌جویی و دوست داشتن زیاد والدین می‌تواند کودک را به سوی خودخواهی سوق دهد.
۲. کم توجهی و بی‌مهری به کودک
۳. بی توجهی به کودک که عصبانی، افسرده یا مضطرب است، می‌تواند او را منزوی کند و به مرور خودخواه نماید.
۴. حسادت بچه‌ها به خواهر یا برادرشان می‌تواند باعث خودخواهی در کودکان شود.
۵. وقتی والدین یا برخی از اعضای خانواده خودخواهانه عمل می‌کنند، ‌کودک نیز الگوبرداری می‌کند.
۶. آزادی عمل بیش از حد کودک
۷. فقدان نظم و انضباط در کودک
۸. عدم آموزش فروتنی و از خودگذشتی
۹. عدم توسعه هوش عاطفی کودک و در نتیجه عدم درک احساسات دیگران توسط او
اگر فرزند شما به زور و با جیغ و داد وسایل دوستان خود را تصرف می‌کند یا تمام خوراکی‌ها را بدون در نظر گرفتن سایرین برای خود بر می‌دارد یا اسباب بازی‌های خود را به دیگران نمی‌دهد،‌ ممکن دچار معضل خودخواهی در کودکان شده باشد.

چگونه از خودخواهی در کودکان پیشگیری کنیم؟
اولین قدم جهت تغییر رفتار خودخواهانه کودک این است که متوجه شوید این رفتار یک مشکل بزرگ است، نه یک مرحله موقت. اقدامات زیر برای اصلاح یا پیشگیری از خودخواهی در کودکان توصیه می‌شود.
۱. علت خودخواهی کودک را تعیین کنید
ضمن درک این مشکل، ابتدا از دلایل خودخواهی فرزند خود اطلاع پیدا کنید. آیا اتفاق جدیدی افتاده است؟ آیا او به خواهر و برادرش حسادت می‌کند؟ آیا قوانین شما ضعیف است؟ آیا مشکلی در مدرسه وجود دارد؟ قبل از نگرانی در مورد عواقب رفتار کودک خود، ابتدا لیستی ایجاد کنید و ببینید چه اتفاقی در اطراف کودک شما رخ داده که ممکن است به رفتار خودخواهانه او منجر شود.
۲. با کودک مدارا نکنید
برای اصلاح رفتار فرزند خود، به او بگویید که چنین برخوردهایی را تحمل نمی‌کنید. شاید برآورده نکردن خواسته‌های کودک، ناراحت کننده باشد؛‌ اما شما باید هماهنگ و جدی برخورد کنید. قوانینی را در نظر بگیرید که ممنوعیت خودخواهی را در خانه نمایش می‌دهند. اگر فرزند شما خودخواهانه رفتار می‌کند، خودتان را دلخور و شاکی جلوه دهید. دلیل بد بودن خودخواهی را برای فرزند خود توضیح دهید و او را از عواقب آن مطلع سازد.
۳. همدلی را به کودک آموزش دهید
کودکانی که می‌توانند خود را به جای دیگران قرار دهند و ناراحتی آنان را احساس نمایند، سخاوتمندانه و به دور از خودخواهی رفتار می‌کنند. بنابراین با اشاره به احساسات دیگران، همدلی را به فرزند خود آموزش دهید. با اشاره به حالت‌های رفتاری و چهره‌های اطرافیان، تفاوت بین شادی و غم را به کودک خود بیاموزید. شما همچنین می‌توانید نقش بازی کنید تا به کودک خود یاری دهید تا احساس دیگران را تصور کند. از او بپرسید «اگر او در وضعیت دیگران بود، چه احساسی داشت؟» این امر بدون شک باعث ایجاد همدلی و عدم خودخواهی در کودکان می‌شود.
۴. رفتارهای غیرخودخواهانه فرزند خود را تحسین کنید
بهترین راه برای درمان خودخواهی در کودکان این است که به رفتارهای مخالف بها دهید. زمان‌هایی که فرزند شما اعمال سخاوتمندانه و عاری از خودخواهی و را از خود بروز می‌دهد؛ او را تحسین کنید و توضیح دهید که چرا رفتار او صحیح بوده و چطور دیگران را با کار خود خوشحال کرده است. تحسین رفتارهای صحیح به پیشگیری از خودخواهی در کودکان کمک می‌کند.
۵. محدودیت های رفتاری را برای کودک خود تنظیم کنید
اگر هر آنچه را کودک شما می‌خواهد در اختیار او قرار دهید، ‌طولی نمی‌کشد که به یک کودک خودخواه تبدیل شود. به همین دلیل لازم است که شما محدودیت‌های مناسبی را برای فرزند خود در نظر بگیرید و به آن‌ها پای‌بند باشید. اجتناب از تامین خواسته نابه جای کودک در صورت گریه، بدخلقی یا پرتاب اشیاء و استادگی در برابر زورگویی‌های او مهم‌ترین قدم در رفع خودخواهی در کودکان است. فرزند شما باید متوجه شود که با چنین رفتاری نمی‌تواند آنچه را که می‌خواهد در هر زمان که اراده کند، ‌بدست می‌آورد. شما باید این قوانین را برای سایر اعضای خانواده نیز اعمال کنید و از آن‌ها نیز بخواهید که تابع قوانین خانواده باشند.
۶. برای کودک خود الگو خوبی باشید
بچه ها مانند والدین خود رفتار می‌کنند. بنابراین اگر شما رفتارهای سخاوتمندانه داشته باشید، کودک نیز می‌آموزد. به یاد داشته باشید که هر چه شما به کارهای خوب توجه داشته باشید، فرزند شما بیشتر می‌آموزد که چگونه در آینده به همان شیوه رفتار کند. بچه ها از پدر و مادر خود تقلید می‌کنند، بنابراین یک الگوی خوب برای او باشید، چون او درست مثل شما خواهد شد.
۷. بابت رفتارهای سخاوتمندانه به فرزند خود پاداش دهید
هرگاه که کودک شما رفتاری با گذشت و همدلی انجام داد، شما می‌توانید او را با یک پاداش یا هدیه کوچک تشویق و از او تشکر کنید و بگوئید که چرا عمل او افتخارآمیز است. این امر به عنوان تقویت مثبت عمل می‌کند و او را تشویق می‌نماید تا چنین اعمالی را ادامه دهد.
رفتار کودکان را می‌توان تا قبل از جوانی اصلاح کرد. پس اگر رفتار فرزند شما خودخواهانه است، نکات فوق را دنبال کنید و مطمئن شوید که فرزندی عاری از خودخواهی پرورش می‌دهید.