تلفظ حروف در کودکان، علت بروز اختلال

تولید( تلفظ و اواسازی) یا articulation ، توانایی حرکت دادن فیزیکی زبان ، لب ها ، دندان و فک و توالی صداهایی است که کلمات و جمله ها را میسازد .

چرا تولید مهم است ؟
تولید از این جهت حائز اهمیت است که میتوان به وسیله آن صداها ، کلمات و جملاتی ساخت که کاملا واضح باشند دیگران بتوانند آنرا درک و تفسیر کنند و هم چنین برای بیان نیازهای اولیه ، خواسته ها و تعاملات از طریق شرکت در محاورات پیچیده ، از آن بهره ببرد .
با توجه به میزان مشکلاتی که وجود دارد ، گفتار نامفهوم به طور قابل توجهی بر چگونگی تعامل برقرار کردن خوب کودک با بزرگترها و همسالانشان و هم چنین بر پیشرفت زبان و مهارتهای اجتماعی اثر گذار خواهد بود . کودکی که مشکلاتی برای درک شدن از طرف دیگران دارد ، میتواند خشمگین و سرخورده شود و مشکلات رفتاری برایش به همراه خواهد داشت . هم چنین در مهارتهای سواد آموزی مثل خواندن و نوشتن مهم است .

مهارت های لازم برای پیشرفت تولید ( تلفظ و آواسازی ) چیست ؟
توجه و تمرکز : تلاش مداوم ، شنیدن و انجام کار بدون حواس پرتی و تلاش مستمر برای اتمام کار ( مثلا به صدا و کلام به اندازه کافی توجه کند تا قادر به پردازش اطلاعات باشد)
شنیدن : برای تشخیص صدای گفتار
کارکرد خوب گوش میانی : اغلب اوقات وقتی کودک عفونت گوش یا گرفتگی و یا سرماخوردگی دارد ممکن است در سطح شنوایی اش اختلال ایجاد میکند و در نهایت در گفتار تاثیر گذار خواهد بود.
پردازش صداها : شنیدن و تشخیص تفاوت میان صداها
هماهنگی عضلات: توانایی حرکت دادن و هماهنگ کردن ماهیچه هایی که در تولید صداها دخیل هستند ( مثل دیافراگم ، لبها ، زبان ، تارهای صوتی و سقف دهان )
درک معانی که از طریق صدا منتقل میشود

چطور میتوانم بگویم کودکم مشکلاتی در رابطه با تولید دارد ؟
اگر کودک مشکلاتی در رابطه با تولید دارد ممکن است :
-هنگام برقراری ارتباط با دیگران به شدت سرخورده و مایوس میشوند
-به صورتی صحبت می کنند که درک آن حتی برای شنونده ی آشنا سخت است .
-در ارتباط دادن بیش از یک یا دو صدا مشکل دارد
-دوست دارد فقط از حروف صدادار استفاده کند ( صداهایی که دهان برای تلفظشان بسیار باز میشود )
-حین مهارتهای غذا خوردن و یا پابه پا کردن توپ ، سخنان مبهمی بیان می کنند
-نسبت به همسالانشان گفتارشان وضوح کمتری دارد و کمتر درک می شود .
-نوک زبانی صحبت می کنند برای مثال زبان بین دندانها جلو می آید وقتی /s/ یا /z/ را تلفظ می کند اگر بالای سه و نیم تا چهار سالگی باشد .
-بعد از ورود به مدرسه هم مشکلاتی برای بیان صداهای مختلف دارد .

وقتی کودک دچار اختلال تولید است چه مشکلات دیگری میتواند اتفاق بیافتد ؟
وقتی کودک مشکلات گفتاری دارد ممکن است در رابطه با موارد زیر هم مشکل داشته باشد :
-مهارت های اجتماعی : با توانایی شرکت در تعامل دو طرفه با دیگران ( به صورت کلامی یا غیرکلامی) و برای مصالحه و توافق با دیگران و شناخت و پیروی از هنجارهای اجتماعی مشخص میشود
-زبان رسا ( استفاده از زبان ) : استفاده از زبان از طریق سخن گفتن ، نشان دادن یا شکلهای ارتباطی دیگر برای بیان خواسته ها ، ایده ها و افکار . کودک ممکن است طول جملاتش را کم کند یا از کلمات آشنایی استفاده کند تا قابل درک بودن باشد .
-اعتماد به نفس : باور داشتن کودک به توانایی هایش برای انجام کار
-فصاحت و روانی : روانی همراه با صداها ، سیلابها ، کلمات و عبارات ساخته شده حین صحبت
-استقلال : ممکن است بسیار به پدر و مادر برای تفسیر و درک محاوره ها وابسته باشد .
-رفتاری : کودک از این لحاظ که از سوی دیگران درک نمی شود بسیار دلسرد میشود
-خواندن و املا نوشتن که بسیار به صدا کشی کلمات متکی است .

برای بهتر شدن طرز بیان چه کاری میتوان انجام داد ؟
-بازی : برای کودک کمی بزرگتر، بازیهایی ترتیب دهید در جاییکه چندین صدای مختلف حین بازی مدلسازی و استفاده میشود ( مثل گفتن چ چ چ مثل اینکه قطار حرکت می کند و یا صدای "baa" برای خوابیدن .
-صحبت کردن با کودک در سراسر روز به مدلسازی تلفظ درست کلمات کمک میکند .
-کم کردن صدای پس زمینه : صداهای پس زمینه را در خانه خاموش کنید ( برای مثال تلویزیون ، رادیو و موسیقی ) وقتی کودک مشغول کاری است تا حواس پرتی اش کم شود وقتی با کودک صحبت می کنید به او نگاه کنید و او را تشویق کنید که به شما نگاه کند در نتیجه بیان صداها و کلمات را به درستی میتواند ببیند .
-خواندن برای کودک
-شنیدن و پاسخ دادن به پیام کودک ( و نه تلفظ دقیق کلمات )
-تکرار جملات اگر سخنان کودک مبهم است ( مثلا کودک می گوید تتاب منه و بزرگتر میگوید اره اون کتاب تویه با تکرار کردن آنچه کودک میگوید مدل زبانی خوبی ساخته میشود و شما نشان میدهید به آنچه کودک میگوید گوش میدهید
-نمایش دادن : از کودک بخواهید اگر وقتی صحبت می کند درک نمی کنید آنرا نمایش دهد . یک تکرار از او بخواهید و سعی کنید حدس بزنید. از اینکه بگویید حرفهایش را نمی فهمید نترسید .

چه فعالیتهایی می تواند طرز بیان را بهتر کند ؟
-نامگذاری اشیا حین انجام کارهایی مثل نگاه کردن به کتاب ، در ماشین ، یا حین تماشای بیرون ، در بازی و خرید
تقلید حالات چهره در آیینه ( مثل لبخند زدن ، بوسیدن، شکلک در آوردن )
-بازی با کودک و با چیزهایی که واقعا دوست دارد و بازی با کلماتی که با آنها مشکل دارد
-مدلسازی و استفاده از صداهای مختلف در طول تعاملات و در بازی مثل /s/ در صدای مار و صدای " ش " وقتی کودک در حال خوابیدن است
-گوش دادن و تشخیص صداها در کلمات برای مثال "shoes" با صدای "sh" آغاز میشود
-تصحیح کردن : اگر کودک کلمه ایی را اشتباه میگوید ، برگردید و آنرا اصلاح کنید اما لازم نیست دوباره آنرا بگوید مثلا کودک می گوید look at the tar . بزرگتر می گوید yes it is a cat و مکالمه ادامه می یابد . با مدلسازی پاسخ درست ، به تصحیح مثبت و دقیق کمک میشود به جای اینکه برچیزی که کودک اشتباه تلفظ کرده است تاکید شود .

چرا باید به دنبال درمان باشم اگر متوجه شوم کودکم مشکلاتی برای بیان تولید دارد ؟
مداخلات درمانی با توجه به موارد زیر برای کمک به کودک حائز اهمیت است :
-بهبود توانایی کودک برای واضح سخن گفتن
-بهبود توانایی کلامی کودک تا برای دیگران قابل درک باشد
-بهبود توانایی کلامی کودک برای شرکت در تعاملات اجتماعی مثبت با همسالان و بزرگترها
-تسهیل در برقراری تعاملات کودک با افراد غریبه و آشنا ( مثل اعضای خانواده و دوستان )
-ایجاد سرخورگی کمتر برای کودکانی که در انتقال پیامشان مشکل دارند
-بهبود روند املا نوشتن یا نوشتن

اگر کودک درمان نشده رها شود چه مشکلات دیگری همراه با مشکلات گفتاری ایجاد میشود ؟
وقتی کودک مشکلاتی تولیدی دارد ، ممکن است مشکلاتی در این موارد داشته باشد :
-در دوست یابی و شرکت در تعاملات مثبت اجتماعی با دوستان
-انجام تکالیف در سطوح بالاتر
-قابل درک بودن کلام حین برقراری ارتباط مثلا هنگام ملاقات با افراد جدید ، بازی با دوستان و یا صحبت کردن با -معلم
-پیشرفت مهارتهای سوادآموزی مثل خواندن و نوشتن

چه نوع درمانی برای مشکلات طرز بیان توصیه میشود ؟
اگر کودک مشکلاتی در رابطه با تولید دارد ، مشاوره با گفتار درمانگر توصیه میشود .