دلایل درد تخمدانها، چیست و چه درمانی دارد؟

در حالی که اکثر زنان به طور منظم از تخمدان ها خود آگاه نیستند، بسیاری از زنان گاه و بی گاه درد یا ناراحتی را در این منطقه تجربه می کنند. تخمدانها دو غده کوچک در دو طرف قسمت پایین لگن هستند. آنها نقش حیاتی در بازتولید، چرخه قاعدگی و توسعه ویژگی های جنسی در زنان بازی می کنند.
هر ماه یک فولیکول به یک تخمک تبدیل می شود که از تخمدان در فرآیند شناخته شده به عنوان تخمک گذاری آزاد می شود. برای اکثر زنان، این اتفاق به طور منظم از زمان بلوغ تا یائسگی رخ می دهد. علت های احتمالی درد تخمدان شامل:
-تخمک گذاری
-بیماری التهابی لگن (PID)
-پیچ خوردگی
-آندومتریوز
-کیست تخمدان
-سندرم باقی مانده تخمدان
-درد ارجاعی

علت درد تخمدان چیست؟
۱. تخمک گذاری
بعضی از زنان ممکن است در طول تخمک گذاری برای چند دقیقه یا چند ساعت احساس ناراحتی کنند. درد تخمک گذاری همچنین به عنوان میتل اشمرز شناخته می شود، که واژه ای آلمانی برای "درد" و "میانه" می باشد.
تخمک گذاری روند آزاد شدن تخمک از می باشد و در روز ۱۴ چرخه قاعدگی رخ می دهد.
بعضی از زنان در طول تخمک گذاری چیزی احساس نمی کنند، اما برخی دیگر احساس ناراحتی شدید برای چند دقیقه یا چند ساعت پس از تخمک گذاری دارند. میتل اشمرز می تواند در یک یا هر دو طرف بدن رخ دهد و گاهی همراه با حالت تهوع، خونریزی یا افزایش ترشحات واژن می باشد.
درمان
هیچ درمان ضروری برای میتل اشمرز وجود ندارد، اگر چه بعضی از زنان از قرص های ضد بارداری برای جلوگیری از تخمک گذاری و ناراحتی همراه با آن، استفاده می کنند.
خانم ریحانه مقدم، کارشناس مامایی و زنان اظهار کرد: "بدلیل تهدید سرطان تخمدان برای زنان هرگونه درد جدیدی که خانم ها در تخمدان های خود احساس می کندو باید پیگیری کنند اگر این درد از روز ۱۲تا۱۷قاعدگی احساس شود طبیعی است و مربوط به تخمک گزاری و آزاد شدن فولیکول این ولی اگر این درد ناگهانی باشد حتما باید برای پیگیری های لازم اقدام شود"
2. بیماری التهابی لگن (PID)
بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی است که به رحم، تخمدان یا لوله های فالوپی گسترش می یابد. اغلب زمان ها، باکتری هایی که PID را ایجاد می کنند، باکتری های انتقال دهنده بیماری های جنسی هستند از قبیل گونوره یا کلامیدیا.
همچنین ممکن است PID را از عفونت پس از زایمان، جایگذاری IUD، سقط جنین، یا یک عمل تهاجم دیگری بگیرید.
درمان
PID نیاز به آنتی بیوتیک برای درمان عفونت دارد. PID خفیف را می توان با یک تزریق تک درمان کرد، در حالی که PID شدیدتر ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان برای آنتی بیوتیک های وریدی داشته باشد.
۳. پیچ خوردگی
تخمدان به وسیله یک رباط نازک به دیواره شکم متصل می شود. از طریق این رباط عروق خونی و اعصابی که به تخمدان می رسند عبور می کنند. ممکن است این رباط پیچ خورده باشد یا حتی گره خورده باشد. اگر کیست در تخمدان وجود داشته باشد احتمال پیچش بیشتر است زیرا کیست باعث می شود که تخمدان سنگین تر یا بزرگتر از حد معمول باشد.
درمان
پیچ خوردگی تخمدان باعث درد شدید تخمدان می شود و یک وضعیت اورژانسی پزشکی است. بدون درمان سریع، تخمدان ممکن است به علت از دست دادن خون از بین برود.
۴. آندومتریوز
آندومتریوز رشد غیر طبیعی بافت قاعدگی در خارج از رحم است. این بافت می تواند در هر کجا در شکم یا لگن رشد کند، از جمله در تخمدان، و به همان شیوه ای که در طی یک دوره قاعدگی اتفاق می افتد، رفتار می کند.
در ابتدای چرخه، بافت در پاسخ به هورمون های بدن رشد می کند.
هنگامی که قاعدگی شروع می شود، بافت نیز شروع به ریزش و ریختن می کند، درست مثل پوشش رحم. این می تواند باعث خونریزی داخلی، بافت اسکار و درد شدید شکم یا لگن شود.
درمان
درمان اندومتریوز می تواند بسته به شدت آن، پزشکی یا جراحی باشد. هیچ درمانی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما زنان می توانند آن را با داروهای ضد درد، داروهای هورمونی و جراحی مدیریت کنند.
خانم ریحانه مقدم، کارشناس مامایی و زنان در مورد آندومتریوز می گویند: "آندومتروز یک بیماری ژنتیکی است که به تریود(عقب گرد)خون پریود به سمت بالا یعنی دهانه رحم، لوله های فالوپ، پرده صفاق، رکتوم و در مواقعی در ریه ها نیز متاستاز می دهد که علامت های بارز این بیماری درد های شدید در قاعدگی در محل رکتوم، واژن و زیر دل می باشد. همچنین خون قاعدگی کم و تیره رنگ می باشد.از عوارض شایع آن ناباروری است که درمان این بیماری جراحی است که برای مادر ناباروری ایجاد کند سریعا سراغ جراحی می رویم و برای بارداری مادر اقدامات لازم انجام می شود"
5. کیست تخمدان
تخمدان یک زن ممکن است باعث رشد کیست شود. علائم ممکن است شامل التهاب، درد و تغییرات در دوره قاعدگی باشد. یک کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع است که بر روی تخمدان زن رشد می کند. کیست تخمدان بسیار رایج است و در اکثر موارد علایمی ایجاد نمی کند.
با این حال، کیست بزرگ یا پاره شده می تواند علائم مختلفی داشته باشد از جمله:
-درد
-نفخ
-تغییرات در دوره قاعدگی
-نیاز مکرر به ادرار کردن
-احساس سیری
-ناراحتی عمومی
اکثر کیست ها خوش خیم (غیر سرطانی) هستند، اما در موارد بسیار نادر ممکن است سرطانی باشند.
درمان
اگر کیست تخمدان کوچک باشد، توصیه می شود منتظر بمانید تا ببیند از بین می رود یا خیر. بعضی از پزشکان قرص ضد بارداری را برای کمک به کاهش اندازه کیست تجویز می کنند. اگر کیست بسیار بزرگ باشد، عمل جراحی برای برداشتن کیست ممکن است ضروری باشد.
6. سندرم باقی مانده تخمدان
سندرم باقی مانده تخمدان تنها در خانم هایی که تخمدان ها و لوله های فالوپ خود را جراحی کرده اند، رخ می دهد. اگر هر یک از بافت تخمدان در لگن باقی بماند، می تواند به پاسخ و تولید هورمون ها ادامه دهد. این باعث می شود درد ثابت باشد یا بیاید و برود. زنان مبتلا به سندرم باقی مانده تخمدان نیز ممکن است درد در هنگام رابطه جنسی، ادرار کردن یا داشتن حرکت روده ای داشته باشند.
درمان
یک زن مبتلا به سندرم باقی مانده تخمدان ممکن است نیاز به دارو یا درمان تابشی برای از بین بردن هر گونه بافت تخمدان باقی مانده داشته باشد. این باعث می شود که هورمون های حاصل از بافت های باقی مانده کاهش پیدا کند.
7. درد ارجاعی
ممکن است بیماری در یک عضو دیگر باعث دردی شود که احساس کنید از تخمدان می آید. این درد می تواند شامل آپاندیسیت، حاملگی خارج رحمی، سنگ کلیه، یبوست یا زایمان اولیه باشد.
درمان
برای اولین بار پزشک باید تعیین کند چه چیزی باعث درد شده است و سپس بهترین درمان را تشخیص دهد. این ممکن است به معنی جراحی برای برداشتن آپاندیس یا حاملگی خارج از رحم، ملین برای از بین بردن یبوست یا کاهش درد تا زمانی که سنگ کلیه عبور کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای هر گونه درد ناگهانی لگن باید به متخصص مراقبت بهداشتی مراجعه شود. هر وقت زن درد غیرطبیعی در لگن داشته باشد باید به متخصص مراجعه کند. دکتر قادر خواهد بود معاینه لگن انجام دهد یا تست های تشخیصی اضافی برای کمک به تشخیص منبع درد فراهم کند.
عوارض مرتبط با درد تخمدان بستگی به علت ایجاد ناراحتی دارد. به عنوان مثال، هیچ عوارض بهداشتی یا مشکلات طولانی مدت در رابطه با میتل اشمرز وجود ندارد، اما آپاندیس متلاشی شده اگر به سرعت درمان نشود می تواند یک بیماری خطرناک باشد.
پیچش درمان نشده تخمدان می تواند منجر به مرگ تخمدان، از دست دادن باروری و حتی عفونت شدید یا مرگ شود. درد همراه با پیچش تخمدان معمولا بسیار شدید است و موجب می شود خانم نیاز به کمک اورژانس داشته باشد.
اندومتریوز یا عفونت هایی مانند PID نیاز به درمان دارند تا دیگر مشکلات سلامتی درازمدت مانند ناباروری ایجاد نشوند. آپاندیسیت یا کیست تخمدان پاره شده می تواند عفونت یا زخم در لگن ایجاد کند و حتی اگر درمان نشود، می تواند خطرناک باشد.
به خصوص اگر درد بسیار شدید باشد یا همراه با نشانه های دیگری از قبیل موارد زیر باشد نیاز به مراقبت های پزشکی دارد:
-حالت تهوع
-استفراغ
-تب
-خونریزی واژینال
درد شدید باید به سرعت مورد ارزیابی قرار گیرد، که ممکن است به معنی مراجعه به بخش اورژانس باشد.

خلاصه
درد تخمدان ممکن است علت جدی داشته باشد یا خیر. حتی اگر درد شدید نباشد، مهم است که ناراحتی خود را به پزشک اطلاع دهید. ممکن است یک راه ساده برای از بین بردن درد وجود داشته باشد، یا ممکن است جدی تر باشد و نیاز به درمان داشته باشد. در هر صورت، بهتر است که درد و علت آن مورد بررسی قرار گیرد.