درباره شیردهی به نوزاد، دانستنی هایی برای مادران

شیرخواری که از شیرمادر تغذیه می کند، نیازی به آب ندارد. شیرمادر کلیه نیازهای غذایی شیرخوار را تا پایان ۶ ماهگی تأمین می کند (حتی در هوای گرم وخشک و یا گرم ومرطوب).
از روز پنجم به بعد که شیرمادر زیاد می شود، در صورتی که نوزاد حداقل 6 تا 8 کهنه پارچه ای مرطوب یا حداقل یک نوبت کاملأ خیس و یا 5 تا 6 پوشک یک بار مصرف را در هر 24 ساعت خیس کند، مادر می تواند اطمینان داشته باشد که شیرش کافی است.
باید دقت کردکه پدهای جاذب شیر از جنس پلاستیک نباشد زیرا مانع رسیدن هوا به نوک پستان شده و ممکن است باعث ایجاد زخم شود.
به مدفوع تیره رنگ و قیرمانند نوزاد در روزهای اول زندگی مکونیوم گفته می شود.آغوز یک مسهل طبیعی است و به دفع مکونیوم کمک می کند لذا باید نوزاد مکرر با شیرمادر تغذیه شود تا مکونیوم زودتر دفع و احتمال زردی نوزاد کمتر شود. ظرف 48-24 ساعت از زمانی که شیرمادر زیادتر می شود رنگ و قوام مدفوع نوزاد هم تغییر می کند.
شیرخواران روزانه به ۴۰۰ واحد ویتامین د نیاز دارند. در کشور ما از همان روزهای پس از تولد قطره ویتامین آ و د توصیه می شود که ۱۵۰۰ واحد ویتامین آ و ۴۰۰ واحد ویتامین دی داشته باشد.
وقتی به شیرخوار فرصت داده می شود تا ابتدا پستان اول راتخلیه کند سپس به پستان دوم گذارده شود، او تعادل مناسبی بین مایعات و انرژی پیدا می کند.
تفاوت بین مقدار چربی شیر مادران هم می تواند بر طول مدت تغذیه اثر بگذارد، مادرانی که چربی کمتری در شیر خود دارند فرزندشان طولانی تر تغذیه می کند و تلاش می کند تا پستان را کاملآ تخلیه نماید.
در شیرخواران، از سن 6 هفته به بعد، تعداد کمتر دفعات مدفوع نیز ممکن است طبیعی باشد. بعضی از شیرخواران ممکن است فقط هفته ای یک بار اجابت مزاج داشته باشند بدون اینکه علامتی از یبوست یعنی مدفوع سفت و خشک داشته باشند.
اغلب شیرخواران حدود ۲، ۶ و۱۲ هفتگی رشد جهشی دارند. در این اوقات آنان مکرراً درخواست شیر می کنند تا نیازهای فزاینده خود را تأمین نمایند.
در ماه های اول پس از تولد، هم برای مادر و هم برای شیرخوار مفید است که حداقل یک بار در طول شب تغذیه با شیر مادر انجام شود. اگر شیرخواران بعد از ماه های اول هم برای تغذیه در شب بیدار شوند امری طبیعی است.
در کودکانی که از شیرمادر استفاده می کنند، احتمال ابتلای آنان به بسیاری بیماری ها ازجمله کم کاری تیرویید، مننژیت، سل، عفونت ادراری، پوسیدگی دندان، یبوست، ریفلاکس معده به مری، برفک، انگشت مکیدن، شب کوری و...کمتر است.
کودکانی که در معرض دود سیگار قرار می گیرند به عفونت تنفسی بیشتر مبتلا می شوند ولی درصد ابتلا در شیرخوارنی که با شیرمادر تغذیه می شوند کمتر است.
سیگار کشیدن، استرس، مصرف زیاد الکل یا کافئین و بعضی از داروها می توانند رفلکس جاری شدن شیر را به تأخیر انداخته و یا سبب توقف آن شوند.
سیگار کشیدن در طی دوران بارداری علاوه بر اثرات سوء بر جنین بر طول مدت شیردهی نیز به شدت اثر منفی می گذارد. ثابت شده است که در این مورد نوعی ارتباط وابسته به دوز وجود دارد. مادرانی که زیاد سیگار می کشند در مقایسه با غیر سیگاری ها موفقیت کمتری در تغذیه انحصاری با شیر مادر دارند لذا باید نسبت به ترک سیگار و یا حداقل کاهش دفعات سیگار کشیدن تشویق شوند.
چنانچه شیرخوار از بدو تولد به طور انحصاری و بر حسب میل و تقاضای خود در روز و شب با شیرمادر تا پایان ۶ ماهگی تغذیه شود و عادت ماهیانه مادر شروع نشده باشد، تغذیه با شیرمادر از ۹۸% بارداری های ناخواسته پیشگیری می کند.
تغذیه انحصاری با شیرمادر به طور طبیعی مانع تخمک گذاری می شود و می تواند یک راه طبیعی پیشگیری از بارداری برای 6 ماه اول پس از زایمان باشد (به شرطی که مادر به طور انحصاری شیر بدهد و پریود نشده باشد و فاصله شیر دادن بیش از 4 ساعت نباشد).
خطر سرطان پستان برای هرسال شیردهی ۴/۳ % کاهش دارد که نشان می دهد هرچه طول مدت شیردهی بیشتر باشد، محافظت بیشتری هم دربرابر سرطان پستان حاصل می شود.
مقدار چربی شیر هنگام تغذیه در شب و صبح کمتر از هنگام تغذیه در بعد از ظهر و غروب است.
در صورت نیاز به شیر اهدایی باید ترجیحاً از شیری استفاده نمود که با سن و مرحله تکامل شیرخوار متناسب باشد یعنی شیر اهدایی مادر نوزاد نارس برای تغذیه نوزاد نارس.
در مواردی که تولید شیر کم باشد استفاده از شیرآورها زمانی توصیه می شود که یک بررسی کامل در مورد علل قابل درمان مانند هیپوتیروئیدی مادر یا مصرف دارو، انجام و یا با افزایش دفعات شیردهی و دوشیدن شیر با پمپ یا دست، موفقیتی حاصل نشده باشد.
زنان با سن بالاتر ، تحصیل کرده تر و با درآمد بالاتر، مدت طولانی تری به کودکان خود شیر می دهند.
شیردهی بر کاهش وزن مادر تأثیر دارد و هر روز حدود 500 کیلوکالری انرژی به دلیل شیردهی مصرف می شود ، ولی اگر مادران بعد از زایمان کالری دریافتی را افزایش و یا فعالیت فیزیکی خود را کاهش دهند، اثر شیردهی بر کاهش وزن، کمتر می شود.
ویزیت نوزاد در سه تا پنچ روزگی و دوهفتگی از نظر ارزیابی شروع تغذیه پستانی، کنترل وزن، بحث در مورد تغذیه بر اساس خواست نوزاد با استفاده از نشانه هایی که ابراز می کند و حمایت مستمر از مادر بسیار مهم و حیاتی هستند.
تماس پوست با پوست مادر و نوزاد به مدت طولانی و بدون انقطاع بلافاصله بعد از زایمان باید به عنوان یک کلید استراتژیک برای ارتقاء تغذیه انحصاری از پستان مادر در نظر گرفته شود.
برخی از پزشکان و خانواده ها، شیرمصنوعی را راه حل مشکلات تغذیه پستانی می دانند در حالی که باید آن را به عنوان مولد مشکل تغذیه از پستان قلمداد کنند.
به مادر باید اطمینان خاطر بدهیم که خوب شیر نخوردن در روز اول تولد نوزاد طبیعی است زیرا مادر و نوزاد هر دو به آموزش و کمک نیاز دارند. تجویز غیرضروری شیرکمکی اعتماد به نفس مادر را در توانایی شیردهی، تضعیف و بر پیامدهای شیردهی اثر سوء می گذارد.