موفقیت تحصیلی کودکان، نقش والدین چیست؟

نقش والدین در تحصیل به اندازه ای است که می تواند مسیر زندگی هر کودک را مشخص کند. والدین با سبک تربیتی، رفتار، ارتباطات، نگرش و... به فرزندانشان یاد می دهند که چه چیزی برای زندگی لازم و چه چیزی مضر است. این والدین هستند که امکانات و شرایط را به نحوی ایجاد می کنند که کودکان فرصت پیشرفت در زمینه های مختلف زندگی داشته باشند. اما گاه تصمیمات آن ها بر اساس معیارهای نامناسب بوده و علارغم تلاش هایشان نمی توانند آینده خوبی را برای فرزندشان رقم بزنند. به همین دلیل مشاوره تحصیلی در تمامی سطوح توصیه می شود. در ادامه به نقش والدین در تحصیل و راه های موفقیت در این مسیر اشاره خواهیم کرد.

تحصیل، بهترین هدف برای فرزندان است؟
خانواده های امروزی، نسبت به نسل های گذشته حساسیت بسیار بیشتری نسبت به تحصیل و موفقیت تحصیلی فرزندانشان دارند. برخی که فرزندان درس خوان و با استعداد تری دارند، با فراهم آوردن تمام شرایط رفاهی، آن ها را در یک محیط ایزوله و بسته قرار داده و از تجربه های کودکی و نوجوانی دور می کنند. از طرف دیگر خانواده هایی که فرزندان درس نخوان و بی علاقه نسبت به درس دارند، با صرف هزینه های آموزش و حتی تنبیه و فشار، فرزندانشان را مجبور به درس خواندن می کنند.
تحصیل و موفقیت تحصیلی در نگاه اول زیبا و مثبت به نظر می رسد، اما توجه به این نکته که گرایش تمام کودکان و نوجوانان به تحصیل در بهترین سطح و عدم توجه به علایق کودکان، تاثیرات بسیار منفی بر سلامت روحی و جسمی فرزندان و حتی اقتصاد کشور می گذارد.
پس به این نتیجه می رسیم که والدین باید برای موفقیت تحصیلی فرزندشان به علاقه، استعداد، توانایی، رویاها و ظرفیت تحصیل او توجه کنند. در غیر این صورت حتی اگر کودک به بالاترین درجات علمی هم برسد، خوشحال نخواهد بود.

نقش والدین در گرایش تحصیلی فرزندان
والدین، اولین معلم کودکان بوده و نقش مهمی در شکل دادن به شخصیت کودک خود دارند. بنابراین، اصلی ترین نقش را نیز در گرایش کودک به تحصیل، موفقیت تحصیلی و حتی عدم گرایش کودک به تحصیل دارند. در ادامه، نکاتی که والدین می توانند برای ایجاد انگیزه درس خواندن و موفقیت تحصیلی انجام دهند را به طور خلاصه بیان کرده ایم.
1- تربیت فرزند از کودکی
والدین الگوی فرزندان هستند. والدینی که از کودکی فرزندانشان را با کتاب و مطالعه و داستان بزرگ کرده و آن ها را به کتاب ترغیب می کنند، طبیعتا می توانند فرزندانی با گرایش بیشتر به تحصیل و مطالعه تربیت کنند.
2- نظام تنبیه و پاداش
تربیت کودک، جنبه های مختلفی دارد که یکی از مهمترین آنها، نحوه پاداش دادن و تنبیه کودک است. کودکی که با فعالیت های علمی و مطالعه تشویق شده و پاداش او نیز در راستای خواسته های اوست، بسیار بیشتر از کودکی که بخاطر فحاشی یا کتک کاری تشویق شده و با درس خواندن تنبیه شده، در تحصیل موفق خواهد شد.
3- همراه کودک باشید
شما نمی توانید کودک را صبح از خانه بیرون کنید و توقع داشته باشید ظهر، یک نابغه تحویل شما بدهند. تحقیقات نشان داده که بزرگ ترین عامل تعیین کننده موفقیت فرزند در مدرسه، میزان حمایت در خانه و آموزش در خانواده است. فقط کودک را به خواندن امر نکنید و از او بخواهید خود از پس تمام وظایفش بر بیاید.
4- بر فعالیت او نظارت کنید
مهم است که به فعالیت کودک در خانه و مدرسه توجه داشته باشید. رفتار های غیر طبیعی او را به کمک روانشناسان بررسی کرده و از کودکتان غافل نشوید. توجه شما نباید شبیه بازجویی و نگهبانی باشد. بلکه باید به کودک حس مراقبت القا کند.
5- به کودک فشار نیاورید
هیچ کودکی برای موفق شدن، نیاز به صد قدم جلو بودن از خود و سن خود ندارد. بنابراین به آنها برای یادگیری زمان دهید و بگذارید طبق سن و توانایی خود پیش برود.
6- اولویت، تحصیل کودک است
والدینی که حاضر نیستند از هیچ کدام از برنامه های خود برای درس کودک بگذرند، نمی توانند از آنها توقع موفقیت تحصیلی داشته باشند. توجه کنید که اولویت تحصیل کودک شماست، بنابراین سفر های غیرضروری، مهمانی های بی نتیجه و هر چیزی که لذت شما را نسبت به درس کودکتان در اولویت قرار می دهد برای تحصیل او مضر است.
7- کودک باید بچگی کند
مهمترین نکته در تحصیل فرزندان، این است که نباید زمان های استراحت و تفریح کودک را به درس اختصاص دهید. کودک سالم، کودکی است که بازی کند، شیطنت کند و کنار آن نیز تحصیل خود را دنبال کند. بنابراین نباید با فشار آوردن به کودک، سلامت روحی و روانی آینده او تخریب شود. تعادل بین درس خواندن، بازی و استراحت برای داشتن یک زندگی تحصیلی با کیفیت ضروری است.

نکات دیگری که می تواند به آرامش تحصیلی کودک کمک کند
۱- فضای آرام و دلپذیر خانه و خانواده و جلوگیری از مشاجره و درگیری در حضور کودک
2- تنها نگذاشتن کودک در زمان امتحانات و فشار درسی
۳- تجربه های تحصیلی خود را با کودک در میان بگذارید و توجه کنید فقط از خود تعریف نکنید، خود و سختی های زمان خود را با او مقایسه نکنید و سعی کنید هرگز تحقیر نشود
4- پاداش دادن به کودک در موفقیت ها و افزایش انگیزه آنها (طبق نظام علمی تشویق کودکان)
۵- ارتباط و تعامل با مدرسه و معلمان کودک باید همیشگی باشد
6- روش های سرگرم کننده برای یادگیری او فراهم کنید و از شیوه خشک کاغذ و قلمی فراتر روید
۷- صحبت با کودک درباره مدرسه و تمام دغدغه هایی که ممکن است ذهن او را مشغول کرده باشد. حضور مشاور در زمان هایی که کودک از گفتن مشکلاتش به شما امتناع می کند.

چرا باید به علایق کودک توجه کرد؟
بسیاری از مراجعان ما در مرکز روانشناسی حامی هنر زندگی، از عدم رغبت فرزندشان به درس با وجود تلاش های فراوانشان صحبت می کنند. بسیاری از این کودکان بدون علاقه و به خواست والدین، حتی در بسیاری از مسابقات مقام آورده اند. اما در نهایت با بالا رفتن سن کودک و پا گذاشتن به دوران بلوغ مشکلات شروع می شود. نبود انگیزه در نوجوانان برای درس خواندن و دیگر فعالیت ها والدین آن ها را به جلسات مشاوره می کشاند.
کودک در سنین پایین قدرت نه گفتن و مقابله با خانواده را ندارد و از نظر مالی و روحی نیز به آنها وابسته هستند. بنابراین نقش خانواده انکار نشدنی است و کودک در مسیری که آن ها مهیا کرده اند گام می گذارد. اما نتیجه آن افزایش تنش، ناامیدی، افسردگی، اعتیاد به مواد مخدر و در سنین بالاتر نارضایتی از خانواده خواهد بود.

به علایق و استعداد کودک احترام بگذارید
ممکن است تمام مواردی که در این مطلب برای موفقیت تحصیلی گفته شد را رعایت کرده باشید؛ اما باز هم کودکتان به درس گرایشی ندارد. دقت کنید که این موارد تقریبا بدون هزینه های گزاف آموزشی و رفاهی است. بنابراین، والدین باید بدانند که با اصرار آنها به تحصیل، در صورتی که واقعا کودک استعداد و علاقه دیگری داشته و رویاهایش مسیر دیگری را دنبال می کند، کاری بسیاری بیهوده و آسیب زننده به کودک می باشد. یک مکانیک کاربلد و حرفه ای که عاشق کارش است، بسیار خوشحال تر، سالم تر و موفق تر از دکتری است که علاقه ای به کارش نداشته و با تحمل فشارهای شدید روحی به این مرتبه رسیده است. ارتباط با مشاوره خانواده به شما کمک می کند تا از دوران کودکی بهترین ها را برای کودک تان انتخاب کنید.