نحوه تشویق کودکان، پنج روش درست

خطرناک ترین مورد برای رشد اخلاقی آن است که کودک با این باور بزرگ شود که او فقط باید هنگامی کاری کند که در مقابل چیزی بگیرد:
من اسباب بازی ام را برای این به مهدی می دهم که مادر فکر کند من پسر خوبی هستم یا از مهتاب عذرخواهی می کنم که او را زدم تا پدر مرا بیشتر دوست داشته باشد. یا اگر واقعاً خوب و ساکت باشم، مادربزرگ برایم جایزه می خرد.
در این حالت کودک به جای آنکه کار درست را انجام دهد، چون در درون می داند درست است، یعنی خویشتن دار باشد، به شیوه ای رفتار می کند که دیگران را راضی کند یا به عبارتی مردم دار باشد.
راهکارهایی که در پی می آیند، راه های ساده ای برای کمک به کودکان است تا در تنظیم رفتارهایشان مسئولیت بیشتری احساس کنند.

۱- به جای من، تو به کار ببرید
یکی از ساده ترین راه های مستقل کردن کودکان از کنترل بیرونی، این است که هنگام تحسین کردن به جای من، تو به کار ببرید.
عبارت با من: من واقعاً از تلاش امروزت سربلند هستم.
عبارت با تو: تو حتماً از تلاش امروزت سربلند هستی.

2- تحسین درونی را تشویق کنید
می توانیم از صبح تا شب مدام به فرزندانمان بگوییم چقدر به آنها افتخار می کنیم، اما در نهایت آنها باید خود، قدر خود را بدانند و متکی به نفس شوند. بسیاری از کودکان چنان به تایید والدین وابسته شده اند که نمی دانند چگونه خود را تایید کنند.
یک کمک ساده این است که به آنها بگویید چه کرده اند که شایستۀ تحسین بوده است و سپس به آنها یادآوری کنید که در درون (با استفاده از گفتگوی درونی) از خود تقدیر کنند.
فرض کنید پسرتان در مواقعی که در مسابقۀ فوتبال می بازد، نمی تواند به خوبی خشمش را کنترل کند. این بار شما متوجه شدید که او واقعاً برای خویشتن داری تلاش کرد و برای شکست خود کسی را سرزنش نکرد. هنگامی که با او تنها هستید، تشویقش کنید که این موفقیت را محترم بشمارد:
آرتین تو واقعاً تلاش کردی که دربارۀ تیم مقابل حرف ناخوشایند نزنی. خویشتن داری خوبی نشان دادی. یادت بود که به خودت بگویی چه کار خوبی کردی؟

۳- از کودک بخواهید خود را تایید کند
آموزگار کلاس چهارمی یکی از ساده ترین و در عین حال قدرتمند ترین شیوه های تقویت را به کار می برد. ظاهراً یکی از شاگردان او همیشه حرف های منفی و بی مهر به همکلاسی هایش می زد. آموزگار شیوه های گوناگون مدیریت رفتار را آزموده بود، اما قبول داشت که موفقیتی کسب نکرده بود.
تا آنکه طی یک کار گروهی در درس علوم آن پسر نه تنها با افراد گروهش همکاری خوبی داشت، بلکه حرف های دلگرم کننده ای نیز به آنها زد. آموزگار او را صدا کرد و یک پاکت و کاغذ به او داد و گفت: اِلی امروز کار تو با گروه عالی بود. تو با آنها همکاری کردی و حرف های دلگرم کننده به هم گروهی هایت زدی.
الان به پدر و مادرت نامه ای بنویس و کاری را که کردی برایشان شرح بده و بگو چه پسر خوبی هستی. من زیر نامه ات را امضا می کنم و با هم نامه را به پست می دهیم.
چهرۀ اِلی می درخشید. آموزگار از تلاش های او تعریف کرد و به خصوص به او گفت که کدام کار او قابل تقدیر است، اما علاوه بر آن از الی خواست تا حامی خود باشد. او با این کار خویشتن داری وی را تقویت کرد.

۴- یک دفترچه یادداشت برای موفقیت ها داشته باشید
یک نامادری روش خود را در تقویت اتکا به نفس کودکان شرح داد. او گفت فرزندانش به اندازه ای تشنۀ تعریف و تایید دیگران بودند که معمولاً تلاش ها و دستاوردهایشان را نادیده می گرفتند. او به هر یک دفترچۀ یادداشتی داد و دست کم هفته ای یک بار از آنها می خواست تا چند دقیقه دربارۀ موفقیت های خود بنویسند یا نقاشی کنند.
علاوه بر این، او به آنها یاد داد موفقیت را از دید خود بسنجند و ببینند چه پیشرفت یا دستاورد کوچک یا بزرگی داشته اند. این برنامۀ ساده به کودکان کمک کرده است تا به تدریج پی ببرند که در زندگی دارای اختیار هستند.

۵- تقدیر نامه درست کنید
یک آموزگار کلاس سوم در کلاس درس گوشه ای را به تهیۀ گواهی نامه اختصاص داده است. دانش آموزان آزاد هستند تا بروند و برای خود یا همکلاسی شان تقدیرنامه ای درست کنند. او تعدادی روان نویس، برچسب، کاغذ، مقوا، تمبر، منگنه، چسب و نوار را در جعبه گذاشته و هر بار که شاگردی در حین انجام رفتار پسندیده ای (اظهار نظر مثبت، مهربانی، بخشندگی، راستگویی، تلاش) مشاهده شود، او را به میز تهیۀ تقدیرنامه می فرستد تا برای خود تقدیر نامه ای درست کند.
تنها قانون آموزگار این است که کودک باید رفتارش را مشخص کند و بگوید چه کرده است که شایستۀ این تقدیر است و سپس پیش از خانه رفتن، آن را به امضای آموزگار برساند.
آموزگار شرح داد که این برنامه را به این علت راه اندازی کرده است که دانش آموزان به شدت عادت داشتند آموزگار به آنها تقدیرنامه و جایزه بدهد و مرتب از او می پرسیدند: پس چه موقع به ما تقدیرنامه می دهید؟
در پاسخ او از دانش آموزان خواست که خود تقدیرنامه هایشان را تهیه کنند و به این ترتیب به تدریج توقع آنها را از تحسین و تمجید دیگران کم کرد و اتکا به نفس را در آنها پرورش داد.