علت خستگی کودکان، چیست و چه درمانی دارد؟

کودکان سرشار از انرژی هستند و برای والدین نگهداری از کودک پر تحرک سخت است. کودکان با انرژی و هیجانی که دارند می‌توانند ساعت‌ها بازی کنند و به ‌ندرت پیش می‌آید که خسته شوند. بنابراین اگر روزی کودک شما احساس خستگی کرد، ممکن است دلیل آن کم خوابی، بیش فعالی یا حی فرار از تکالیف باشد. اگر کودک شما در همه حال از خستگی شکایت دارد، این موضوع نشانه‌ای از پدیده خستگی شدید است.

خستگی شدید کودک چیست؟
خستگی شدید کودک به شرایطی گفته می‌شود که در آن بچه دائماً خسته است و حتی فاقد انرژی برای انجام کارهای روزمره است. اگر فرزند شما حتی پس از استراحت کافی همچنان احساس خواب‌آلودگی دارد، این موضوع نشانه خستگی شدید در بچه است.
معمولاً علت خستگی مفرط یک بیماری زمینه‌ای است. پس از تعیین علت خستگی شدید در کودک خود، بهتر است در زمان مناسب برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

چه عواملی باعث خستگی شدید در کودک می شود؟
خستگی شدید می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
۱. سوء تغذیه
عادت‌های بد غذایی و سوءتغذیه می‌توانند عامل بروز بیماری‌هایی مانند کمبود ویتامین و همچنین خستگی مفرط در کودکان باشد.
۲. افسردگی و مشکلات روحی
فرزند شما ممکن است در مدرسه مورد آزار و اذیت قرار بگیرد یا در تحصیلات خود دچار مشکل شود، در صورتی‌ که او مشکلات خود را به والدین و اطرافیان نگوید و آن‌ها را درون خود نگه دارد، همین مسئله باعث ایجاد مشکلات ذهنی و عاطفی، اضطراب و افسردگی در او و همچنین منجر به خستگی مفرط در کودک می‌شود.
۳. بیماری قلبی یا کلیوی
اگرچه وجود این بیماری در بچه‌ها نادر است، ولی همین مسئله باعث بروز خستگی شدید در آن‌ها می‌شود.
۴. آلرژی
بسیاری از واکنش‌های آلرژی در بدن باعث ایجاد انتشار مواد شیمیایی در بدن می‌شود. اگر کودک مبتلا به آلرژی باشد، همین مسئله موجب بروز خستگی شدید می‌شود.
۵. ویروس اپشتین_بار
این ویروس اپشتین بار (Epstein-Barr) باعث ایجاد یک بیماری عفونی به نام مونونوکلئوز می‌شود که یکی از نشانه‌های این بیماری خستگی مفرط است.
اگر کودک به‌ صورت تمام‌وقت خسته است، احتمال دارد مبتلا به این بیماری شده باشد؛ بنابراین بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
۶. کم‌ خونی
کمبود آهن در بدن باعث کم‌خونی می‌شود و همین مسئله عامل کمبود هموگلوبین خون است که وظیفه حمل اکسیژن به سلول‌های بدن را دارد .
۷. سبک زندگی کم تحرک
این نوع شیوه‌ی زندگی که کودک در آن هیچ حرکت و فعالیت بدنی ندارد، می‌تواند کودک را بی انرژی و خسته کند.
۸. کمبود خواب
اگر کودک شما در طول شب خواب کافی ندارد و تا دیر وقت بیدار است، او دچار اختلالات خواب مانند آینه خواب یا نارکولپسی شده است که می‌تواند باعث خستگی شدید کودک شود.
۹. عفونت
عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا نیز باعث خستگی در کودکان می‌شود.
بیماری‌های عفونی مانند تب دنگ و هپاتیت می‌توانند هفته‌ها یا ماه‌ها ادامه داشته باشد و باعث خستگی شدید در کودک شوند.
۱۰. انواع خاصی از اختلالات ایمنی
اختلالات در دستگاه ایمنی بدن می‌تواند باعث بروز خستگی شدید در کودک شود.
۱۱. هیپوتیروئیدی
هیپوتیروئیدی یا همان کم‌کاری تیروئید نوعی بیماری بوده که در آن مقدار هورمون تیروئید تولید شده توسط این غده بسیار کم است. هورمون تیروئید برای کنترل عضلات، عملکرد گوارش و قلب، کنترل خلق‌وخوی، نگهداری استخوان و رشد مغز ضروری است. کم‌کاری تیروئید یکی از عوامل بروز خستگی شدید در کودکان می‌باشد.
۱۲. بیماری مزمن
بیماری‌های مزمن مانند آسم، دیابت و یا فیبروز کیستیک می‌تواند خستگی شدیدی در فرزند شماایجاد کند. این اتفاق زمانی می‌افتد که بیماری‌ها به‌ وسیله درمان پزشکی و تغییر رژیم و عادات بدغذایی کنترل نشود.
۱۳. سرطان
اگر چه بروز بیماری سرطان در کودکان بسیار نادر است، اما یکی از علائم اولیه آن خستگی شدید کودک است. اگر این علائم به‌صورت طولانی‌ مدت در فرزند شما وجود داشت، توصیه می‌شود به متخصص اطفال مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: با انواع دیابت در کودکان و رفتار با کودک دیابتی آشنا شوید
۱۴. اثر جانبی داروها
داروهای مختلفی می‌توانند عوارض جانبی مانند خستگی شدید و خواب‌آلودگی داشته باشد. این داروها شامل شربت سرفه و داروهای آلرژی هستند. داروهایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا نیز می‌توانند باعث سوزش معده و خستگی در کودک شوند.
۱۵. مشکلات غدد فوق کلیه
غدد فوق کلیه (آدرنال) در بدن ما هورمون‌های متعددی را تولید می‌نمایند که به ما در کنترل استرس در زندگی روزمره کمک می‌کنند. اگر غدد فوق کلیوی یک کودک به‌ درستی کار نکند، ممکن است باعث خستگی آدرنال شود. خستگی آدرنال را می‌توان از نظر شدت خستگی، ناتوانی در فکر کردن و استرس شناخت.
۱۶. خستگی مزمن
اگر خستگی کودک بیش از شش ماه طول بکشد، او دچار سندرم خستگی مزمن شده است. این سندرم با نشانه‌هایی شبیه آنفولانزا شروع می‌شود. اگر دلایل دیگر خستگی شدید از بین برود، پزشک معالج ممکن است آن را به‌عنوان سندرم خستگی مزمن تشخیص دهد.

علائم خستگی شدید در کودک چه مواردی است؟
علائم مختلفی که پدیده خستگی شدید را در کودکان مشخص می‌کنند عبارتند از:
خمیازه کشیدن مداوم
احساس خواب‌آلودگی همیشگی
عصبانیت
بی‌علاقه بودن نسبت به هرگونه فعالیت فیزیکی یا بازی
درد مفاصل و عضلات
مه مغزی
تورم غدد لنفاوی در منطقه گردن
به‌غیراز این موارد، خستگی شدید می‌تواند با کاهش وزن، خونریزی بینی، از دست دادن اشتها، سردرد، توده یا انحراف دید که یکی از نشانه‌های سرطان خون است، همراه باشد.

نحوه درمان خستگی شدید در کودک
برای درمان خستگی شدید کودک معمولا متخصص اطفال علت خستگی کودک را تعیین کرده و سپس متناسب با علت بیماری با تجویز دارو و تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی به درمان کودک می‌پردازد.
در اینجا به بررسی عوامل موثر بر درمان خستگی در کودکان می‌پردازیم.
۱. تغییر دارو
برای یک اختلال خواب مانند نارکولپسی، پزشک داروهای حاوی مهارکننده‌های سروتونین را تجویز می‌کند. این دارو از خستگی کودک در طول روز جلوگیری کند. اگر داروهای آلرژی کودک یا سرفه باعث خستگی شدید او شود، پزشک دارو یا مقدار مصرف آن را تغییر می‌دهد.
۲. روال عادی خواب
مهم‌ترین درمان برای خستگی شدید در کودکان، ایجاد روال سالم خوابیدن است. کودک شما باید حداقل ۸ تا ۱۰ ساعت خواب داشته باشد. بنابراین باید از خواب کودک خود در طول روز مطمئن شوید. تنظیم زمان خواب ثابت برای کودک نیازمند عدم مصرف وعده‌های سنگین تا دو ساعت قبل از خواب و اتاق‌خواب کم‌نور است.
۳. ورزش منظم و قرار گرفتن در معرض آفتاب
ورزش نه ‌تنها برای بزرگسالان بلکه برای بچه‌ها نیز بسیار مهم است. اگر می‌خواهید فرزند سالم و فعالی داشته باشید؛ بهتر است مطمئن شوید که او به‌طور منظم ورزش می‌کند و هرروز به‌ اندازه‌ کافی در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرد. این کار باعث انرژی گرفتن کودک و جلوگیری از بروز نشانه‌های خستگی شدید است.

چه زمانی باید با متخصص اطفال مشورت کنیم؟
در شرایط زیر لازم است کودک خود را نزد متخصص اطفال ببرید:
خستگی شدید بر تحصیل و زندگی روزمره کودک تأثیر بگذارد.
کودک پس از مصرف دارو احساس خستگی کند.
خستگی زیاد کودک بیش از یک هفته ادامه یابد.
خستگی شدید کودک همراه با نشانه‌هایی از قبیل کاهش وزن، خونریزی بینی، از دست دادن اشتها، سردرد، توده یا بینایی همراه شده باشد.

نکاتی برای یادآوری
مواردی که پدر و مادر باید آگاهی داشته باشند:
افزایش ناگهانی خستگی کودک نگران کننده نیست.
گاهی اوقات ممکن است کودک برای فرار از انجام کارهایی که دوست ندارد وانمود کند خستگی است، پس والدین قبل از هر چیز علت را باید بررسی کنند.
برای جلوگیری از خستگی مفرط در کودک، یک برنامه صحیح خواب، رژیم سالم و برنامه ورزشی منظم را در نظر بگیرید.
خستگی شدید در اکثر موارد ناشی از فعالیت زیاد و نداشتن خواب کافی است و دلیل بر این نیست که کودک مبتلا به بیماری خاصی است. این مشکل را می‌توان با داشتن خواب کافی و استفاده از موادغذایی مغذی حل کرد. اگر این وضعیت همچنان ادامه داشت، بهتر است به متخصص اطفال مراجعه کنید، بدون شک او بهترین درمان را پیشنهاد می‌کند.