تنظیم خواب کودک، راهکار مناسب

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت: داشتن خواب کافی ازجمله عوامل مؤثر در افزایش طول عمر است.
نرجس گرجی متخصص طب سنتی ایرانی، اظهار کرد: خواب یکی از نیازهای اصلی انسان است که علاوه بر بهبود و ارتقا سلامت و توان بدنی، در کیفیت عملکرد روحی و تعاملات اجتماعی انسان نیز نقش بسیار مهمی دارد.
وی با اشاره به اینکه در تحقیقات نوین نقش خواب مناسب در تنظیم عملکرد هورمونی بدن، فعالیت سیستم گوارشی و عصبی شناخته شده است، تصریح کرد: یکی از توصیه‌های مهم به والدین جهت بهبود رشد فرزندان، تنظیم زمان و میزان خواب کودکان می‌باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل خاطرنشان کرد: در منابع کهن طبی نیز خواب مناسب و کافی از اصول پایه سلامتی برشمرده شد و علاوه بر افزایش طول عمر، جهت پیشگیری از ابتلاء به بیماری و تسریع روند درمان مورد تاکید فراوان بوده است.
گرجی با بیان اینکه میزان نیاز به خواب در افراد مختلف متفاوت است، گفت: بعضی افراد با چهار الی پنج ساعت خواب احساس نشاط و رفع خستگی کامل دارند و برخی با ۷ الی ۸ ساعت خواب احساس رضایت می‌نمایند.
وی با اشاره به اینکه از منظر طب سنتی ایرانی میزان نیاز به خواب در افراد مختلف تا حدودی با ویژگی‌های مزاجی آنها ارتباط دارد، افزود: افرادی که طبع گرم و خشک دارند به خواب کمتری نیاز دارند و بالعکس افرادی که مزاج سرد و تری دارند معمولاً بیشتر می‌خوابند البته به طور کلی از خوابیدن کمتر از چهار ساعت و بیش از ۸ ساعت پرهیز کنید.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی یادآور شد: یکی از ویژگی‌های مهم خواب خوب، تنظیم زمان خواب با میزان روشنایی محیط و بهترین زمان شروع خواب، حدود ۲ الی ۳ ساعت بعد از غروب آفتاب می‌باشد.
گرجی تصریح کرد: مطالعات گسترده نشان داده هورمون ملاتونین که امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تنظیم خواب شناخته شده با میزان تاریکی محیط ارتباط تنگاتنگی دارد در واقع نه تنها میزان خواب بلکه زمان آن در طی شبانه روز نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی با بیان اینکه از دیدگاه طب سنتی ایران، خواب در زمان روشنایی روز، مگر در موارد اضطرار و خستگی شدید، توصیه نمی‌شود، گفت: افرادی که عادت به خواب روز دارند توصیه می‌شود به تدریج این عادت را ترک کرده و در صورت نیاز به زمان خواب شب بیفزایند البته بیشتر خواب طولانی عصرگاهی مد نظر است و خواب کوتاه میانه روز به ویژه در تابستان خالی از فایده نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل بیان کرد: خواب دیرهنگام، سبک و منقطع همراه با دیدن رویاهای آشفته از جمله اختلالات خواب بوده که در طولانی مدت علاوه بر اثرات سو در متابولیسم پایه بدن، باعث بدخلقی، پرخاشگری و اضطراب خواهد شد و از توصیه‌های مهم در این شرایط اصلاح الگوی خواب شبانه است.
گرجی افزود: در فصل تابستان نیز به دنبال تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، الگو و نظم خواب بسیاری از کودکان و نوجوانان دچار اختلال شده که علاوه بر بروز بی حوصلگی و کسالت در طی این فصل زمینه افزایش اختلالات هضمی، وزن غیرطبیعی و کاهش ظرفیت‌های ذهنی را نیز در آنان فراهم می‌کند.
وی تصریح کرد: افزایش فاصله میان آخرین وعده غذایی و خواب، کاهش میزان مصرف غذاهای نفاخ و ادویه جات تند در وعده شام، پرهیز از مصرف مواد غذایی پرچرب و فست فودها، داشتن پیاده روی ملایم و گوش دادن به موسیقی آرام و بدون کلام پیش از خواب، از جمله توصیه‌های مؤثر در بهبود کیفیت خواب است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ادامه داد: ماساژ ملایم خصوصاً در ناحیه پیشانی، شقیقه‌ها و کف پا با روغن بنفشه یا بادام شیرین، استفاده از مواد غذایی مانند شیر، ماست، کاهو، کدو و گشنیز در افراد مبتلا به کم‏خوابی به شرط سازگاری با گوارش، کمک کننده می‌باشد.
گرجی خاطرنشان کرد: گیاهان دارویی مختلفی برای کمک به خواب به صورت خوراکی یا بوییدنی از جمله اسطوخدوس، سنبل الطیب، بهارنارنج، بادرنجبویه و بنفشه شناخته شده اند که البته با توجه به شرایط فردی و مزاج افراد میزان پاسخ دهی به آنها در افراد مختلف می‌تواند، متفاوت باشد و بهتر است در این زمینه با پزشک متخصص مشورت شود.