زمان شیردهی به نوزاد، کی به کی وابسته است؟

هر ساله به هنگامی که در آستانه روز جهانی شیر مادر قرار می گیریم، همه از فواید تغذیه نوزاد با شیر مادر صحبت می کنند، اما شاید کمتر کسی بداند که شیردادن به نوزاد برای مادر هم مفید است. مثلاً هر چند همه می دانند که شیر مادر منبع غنی از انواع مواد مغذی و ریز مغذی است، اما کمتر کسی می داند که نخستین سودمندی های تغذیه نوزاد با این شیر، برای خود مادر است!
تصور می کنید که این یک ادعا است؟ خیر. پژوهش های مختلف اثبات گر این فرضیه، چه از نظر جسمی و چه از زاویه روحی در جسم و روح مادری بوده اند، که به نوزاد خود شیر می دهد. موارد ذیل را می توان به عنوان فواید شیردادن برای مادر ذکر نمود:
۱- تقویت سیستم ایمنی بدن: یک تحقیق که در دانشگاه اوهایو صورت گرفته، نشان داده است که شیر دادن موش های ماده به نوزادانشان باعث ترمیم سریع تر زخم های حاصل از زایمان در بدن آنها شده و استرس و نگرانی پس از زایمان را نیز کاهش می دهد. به اعتقاد خانم تارا کرافت از دانشگاه اوهایو که با همکاری یک گروه از محققان، پژوهش اخیر را در مورد موش های ماده به انجام رسانده، زایمان های طبیعی یا سزارین می تواند زخم های زیادی در بدن مادران به وجود آورد. این گروه به منظور آزمودن تأثیر شیر دادن مادران بر روی این زخم ها، در بدن گروهی از موش های ماده پس از زایمان چند زخم مصنوعی به وجود آوردند. به گروهی از این موش ها اجازه داده شد که نوزادان خود را به طور طبیعی شیر بدهند و از شیر دادن گروهی دیگر به نوزادان آنها جلوگیری به عمل آمد. پس از گذشت پنج روز میزان ترمیم زخم های بدن موش های دسته اول تا ۳۰ درصد بالاتر از ترمیم موش های دسته دوم بود.
2- کاهش استرس های روحی مادر: پژوهش دیگری که به تازگی از سوی دانشمندان آمریکایی صورت گرفته است، نشان می دهد که شیر دادن به نوزاد تأثیر مستقیمی در کم کردن استرس در مادر دارد. اما علت در چیست؟ این اتفاق ناشی از یک امر روحی نیست بلکه به افزایش تولید یک هورمون در بدن مربوط است. تحقیق این پژوهشگر نشان داد که پس از تولد نوزاد و شروع شیردهی، هورمون اکسی توسین در بدن مادران افزایش می یابد. هورمون اکسیتاکین با ترشح شیر مادر از میزان تنش می کاهد. اما با این وجود بر تغذیه نوزاد با شیر مادر اصرار نکنید. هرچند از مزایای شیر دادن نوزاد برای مادر گفتیم، اما با این همه نباید به مادران برای شیردادن به نوزادانشان فشار وارد ساخت. یک تحقیق جدید نشان می دهد اصرار طرفداران این نظریه که «شیر مادر بهترین است» به جای اینکه به مادران کمک کند، بیشتر آنان را تحت فشار قرار می دهد. پروفسور «فرانک فوردی» استاد جامعه شناسی در پوهنتون «کنت» در انگلیس می گوید که مسأله شیر دادن تبدیل به یک مبارزه اخلاقی شده است و در نتیجه این امر باعث شده زنانی که نوزادان خود را با شیر خشک تغذیه می کنند احساس کنند مادر واقعی نیستند. به گفته این کارشناس «زنان امروز تحت فشار شدید برای تغذیه نوزاد با شیر مادر قرار دارند و آنها که توانایی این کار را ندارند احساس گناه می کنند و این مسأله اعتماد به نفس آنان به عنوان یک مادر خوب را تحلیل می برد».
۳- تغذیه انحصاری و مکرر شیر خوار با شیر مادر در شب و روز عادت ماهیانه مادر و امکان تخمک گذاری وی را به تعویق می اندازد. در نتیجه، حاملگی های زودرس کمتر اتفاق می افتد.
4- جمع شدن و برگشتن رحم به اندازه طبیعی در مادرانی که به نوزادانشان شیر می دهند، سریعتر انجام می گیرد. برگشت سریع رحم به حالت طبیعی و دیرتر شروع شدن عادت ماهیانه به دلیل شیردهی، باعث جلوگیری از کم خونی مادر می شود.
۵- مادرانی که به نوزادانشان شیر می دهند چون از چربی ذخیره شده دوران بارداری برای ساختن شیر استفاده می کنند، زودتر وزن اضافی را از دست می دهند و پستان ها و اندامشان نیز به همین دلیل زودتر به حالت طبیعی قبل از بارداری برمی گردد.
6- احتمال ابتلاء به سرطان پستان و تخمدان در زنان شیرده کمتر است.
۷- مادر به دلیل تماس های مکرر کودک با بدنش در جریان شیردهی و احساس آرامش و رضایتی که از این تماس حاصل می شود وضع روحی و عاطفی بهتری خواهد داشت.
یادتان باشد که شیردادن به کودک، هم برای مادر و هم برای کودک بسیار مفید است و باعث کاهش ابتلا به سرطان پستان، رحم، تخمدان در مادر و افزایش مقاومت جسم کودک در برابر بیماری ها می شود. از طرفی شیردادن از بروز افسردگی در مادر و بی خوابی در کودک جلوگیری می کند و در تقویت رابطه عاطفی مادر و کودک مؤثر است. نکته جالب این است که کیفیت شیر مادران ثروتمند و بی بضاعت به یک میزان و کاملاً با هم برابر است. و شاید خداوند مهربان این گونه در میان نوزادان معصوم عدل خود را اجرا کرده است.