علل بی اشتهایی کودکان، ده مورد مهم

بی اشتهایی کودکان اغلب یکی از علت‌های شایع شکایت والدین است و از این موضوع بسیار نگران هستند. این بی‌اشتهایی کودکان به فاکتورهای مهم از قبیل هوش ، هیجان ، قدرت حسی حرکتی و جسمی ، بیمارگونه بودن و یا طبیعی بودن آنها بستگی دارد.
بی اشتهایی کودکان ممکن است به دلایل مختلف جسمی و روحی ایجاد شود که باید علت آن تشخیص و برطرف شود تا کودک دچار کاهش وزن نشود. اگر بی اشتهایی کودکان با کاهش وزن همراه باشد ، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه نمود تا علت را بررسی کند و در صورت لزوم برای کودک مکمل و یا دارو تجویز نماید.
بی اشتهایی کودکان دلیل خاصی برای نگرانی ندارد ، ولی اگر نیاز به اطلاعات بیشتری در مورد بی اشتهایی کودکان داشته و یا می خواهید از این موضوع پیشگیری نمایید ، می توانید با مرکز مشاوره خانواده رایکو در ارتباط باشید.
گاهی غذا نخوردن دلیل بی اشتهایی کودکان نیست ، بلکه علت آن لجبازی‌ است. کودکان به ویژه در سنین سه تا شش سالگی از توجه والدین نسبت به تغذیه خود آگاه هستند و گاهی آن را به ابزاری برای لجبازی ، مقاومت و یا گرفتن امتیاز تبدیل می‌کنند. این کار اگر به عادتی دائمی تبدیل شود ممکن است باعث ایجاد سوء تغذیه در کودک شود ، که معمولا اینگونه نمی ماند و کودک مجبور به خوردن غذا می شود. چون بالاخره مقاومت کردن کودک حدی دارد و اشتهایش بر لجبازی می‌چربد.

تاثیر رفتار والدین و نقش آنها در بی اشتهایی کودکان
رفتار مادر و پدر، مهمترین تاثیر را بر بی اشتهایی کودکان دارد و اگر والدین رفتار غلطی در تغذیه کودک داشته باشند نمی توان از کودک انتظار داشت که اشتهای خوب و غذا خوردن بی نقصی داشته باشد. پدر و مادر با رفتار درست خود ، می توانند به کودکان خود در مورد تغذیه ، آموزش های لازم را بدهند.
وظیفه والدین در مورد فرزند این است که در زمانی که کودک نیاز به تغذیه دارد غذای سالم ، ارگانیک و متناسب با سن کودک در اختیارش قرار دهند و خود کودک تصمیم می گیرد که چه زمانی ، چه میزان و با چه شرایطی غذا بخورد. اصرار والدین به کودکشان برای خوردن غذا در وعده های معین و به مقدار مشخص نتیجه برعکس داشته و باعث ایجاد بی اشتهایی کودکان می شود.
پس از شروع غذای کمکی ممکن است عواملی طبیعی باعث بروز بی‌اشتهایی شود و والدین نباید به صورت خودسرانه اقدام به استفاده زیاد از مکمل‌ها ، ویتامین‌ها و یا اشتهاآورها کنند که خیلی از این‌ها می‌تواند در کودکان موجب صدمات جدی شود.
دلیل دیگر بی اشتهایی کودکان این موضوع می تواند باشد که وقتی کودک آن مقدار از وعده‌هایی که والدین تمایل دارند را نمی‌خورد ، استرسی به والدین وارد شده که می‌تواند به خود کودکان نیز منتقل شود و باعث شود که از خوردن غذا امتناع کند.
فراموش کردن نیازهای کودک از جانب والدین نیز باعث بوجود آمدن بی اشتهایی کودکان می شود. ازجمله این نیازها بازی ، شیطنت ، تجربه ، یادگیری و جایگزین کردن این نیازها با نیازهای تغذیه از طرف والدین است و همچنین اصرار بی‌مورد برای داشتن کودکی با وزن بالا و نداشتن اطلاعات اولیه در خصوص اینکه کودک به چند وعده غذایی در روز نیاز دارد.
بدغذایی در والدین بر روی کودک تاثیر منفی می‌گذارد و از علت های بی اشتهایی کودکان همین موضوع می باشد ، بهتر است والدین جلوی کودکان اظهار به نارضایتی از غذا نکنند.

۱۰ علت بی اشتهایی کودکان
علل متفاوتی برای بی اشتهایی کودکان به غذا ، وجود دارد که ده علت مشترک در میان اکثر کودکان عبارتند از:
۱) بیماری
بیماری‌ها اغلب می‌تواند باعث بی اشتهایی کودکان شود ، هر نوع بیماری که موجب ضعف و بی حالی کودک ، تب ، زخم های دهان ، تغییرحس چشایی ، تهوع و استفراغ شود باعث کاهش اشتهای کودک هم می شود. در طول دوران مریضی یا نقاهت ، به دلیل کمتر شدن فعالیت ، آنها اشتهای کمتری نسبت به غذا خوردن پیدا می کنند ولی نگران نباشید بازسازی بدن کودکان بسیار سریع است. پس از مریضی با مراقبت بیشتر ، کودک به راحتی به وضعیت اولیه باز می گردد. فقط باید مراقب بود ، کمبود غذایی او به سوء تغذیه نیانجامد که اثرات مخرب آن به سختی جبران پذیر است.
۲) اضطراب و استرس
استرس می‌تواند باعث ایجاد اثرات منفی مانند بی اشتهایی کودکان شود. اگر متوجه شدید کودک علاقه کمتری به خوابیدن و غذا خوردن دارد ، این احتمال می رود که دچار استرس شده است که برای رفع آن باید علت را بررسی کرد و آن را کاهش داد. برخی از علل معمول استرس کودکان عبارتند از:
- نگرانی درمورد تکالیف یا نمرات مدرسه
- درد ، جراحت ، بیماری
- تغییر مدرسه ، نقل مکان یا مسائل و مشکلات خانوادگی
۳) افسردگی
افسردگی می‌تواند دلیل دیگر بی اشتهایی کودکان باشد. اکثر والدین به اشتباه فکر می‌کنند افسردگی کودکان همان داشتن غم و اندوه است در حالی که افسردگی با غم و اندوه یکسان نیست. اندوه با گذشت زمان از بین می‌رود ، ولی افسردگی از بین نمی رود و در صورت بی توجهی ، بیشتر هم می شود. اگر کودک به کار‌هایی که قبلاً به آن علاقه داشته است ، دیگر علاقه‌ای نشان نمی‌دهد به احتمال زیاد دچار افسردگی شده است. تغییر در عادات غذایی یک نشانه شاخص افسردگی است. در این حالت باید کودک خود را نزد پزشک ببرید تا دوره درمان را طی کند و پس از طی دوره ی درمان بی اشتهایی کودک نیز برطرف می شود.
۴) بی اشتهایی عصبی
بی اشتهایی عصبی یک اختلال تغذیه‌ای است که باعث می‌شود کودک در مورد وزن خود و غذایی که می‌خورد ، وسواس فکری داشته باشد. در این وضعیت که کودک تلاش می‌کند تا حد امکان غذا نخورد و در عین حال دچار کاهش وزن نیز شده ، ممکن است مبتلا به بی اشتهایی عصبی شده باشد که با مراجعه به یک متخصص تغذیه می‌توان مشکل کودک را حل کنید.
۵) داروها
مصرف آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند سبب بی اشتهایی کودکان شوند. از دست دادن اشتها می‌تواند عارضه‌ی برخی از دارو‌های خاص مانند آنتی بیوتیک‌ها باشد.
۶) کم خونی
کم خونی یکی دیگر از دلایل بی اشتهایی کودکان است. کودکان مبتلا به کم خونی ، دچار ضعف و خستگی بیشتری نسبت به سایر کودکان هستند. کم خونی کودک اگر بدون درمان بماند ، ممکن است باعث ایجاد مشکلات بعدی شود.
۷) کرم روده
کرم روده می‌تواند سبب بی اشتهایی کودکان شود. کرم‌ها به سیستم گوارش کودک وارد می‌شوند و در روده به عنوان انگل زندگی می‌کنند که می‌توانند سبب بی اشتهایی کودکان ، خونریزی روده ، اسهال خونی و … شوند.
۸) یبوست
حرکات نامنظم روده در کودکان می تواند سبب یبوست شود. بی اشتهایی کودکان از علائم یبوست نیز می‌باشد.
۹) عدم تحمل غذا و حساسیت
ممکن است روده های کودک ، به یک نوع ماده غذایی مثل پروتئین موجود در گندم (گلوتن) حساسیت داشته باشد. از این رو مواد غذایی به راحتی جذب دیواره روده نمی شود. یا در اثر مصرف یک ماده غذایی خاص ، در بدنش عوارض خاصی به وجود آید که موجب ترس کودک از غذا و غذا خوردن شود.
۱۰) در دسترس نبودن غذاهای کافی وسالم برای کودک
گاهی غذای کافی و مقوی در اختیار کودک نیست و گاهی والدین ، موادغذایی سالم ، نظیرسبزیجات شسته و پوست کنده ، میوه های شسته و آماده خوردن ، دانه ها و مغزهای مقوی مثل آجیل ، لبنیات تازه و … را در اختیار کودک قرار نمی دهند و در عوض به عنوان میان وعده ، به او شیرینی و شکلات و یا تنقلاتی می دهند که کالری زیاد دارد و محتوی ارزش غذایی کمی است

سایر علت های بی اشتهایی کودکان
- غذا دادن به کودک در برابر تلویزیون و کلاً در زمانی که حواس او مشغول کار دیگری است.
- ناز کشیدن های زیاد مادر و اصرار زیاد او برای خوردن غذا.
- غذا دادن در زمان های نامنظم و مکان های مختلف نیز می تواند از علل بی اشتهایی کودکان باشد.

روشهای پیشگیری از بی اشتهایی کودکان
- در طول صرف وعده غذایی هیچ وقت کودکان را سرزنش و یا دعوا نکنید.
- وعده غذایی را تنها زمانیکه کودکان گرسنه هستند ، سرو کنید.
- کودکان را به انجام فعالیت های فیزیکی بیشتر تشویق کنید.
- هیچ وقت کودک را در صورتیکه گرسنه نیست وادار به غذا خوردن نکنید ، اینکه والدین از بچه‌ها می‌خواهند تا بشقاب را به زور تمام کنند ، خوب نیست.
- وعده‌های کم پروتیین در فواصل منظم داشته باشید.
- زیبا و جذاب کردن بشقاب غذای کودک می تواند در افزایش میل و اشتهای کودک بسیار نقش داشته باشد.

راه حل های کاهش بی اشتهایی کودکان
بی اشتهایی کودکان راه حل های مختلفی دارد , بهترین کار این است که کم کم غذا دادن را به کودک شروع کنید. به غیر از درمان هایی که توسط پزشکان ارائه می شود ، مکمل هایی نیز برای درمان بی اشتهایی کودکان وجود دارد که موثر هستند.
ــ کودکان اسنک و غذا‌های ساندویچی را دوست دارند ؛ می‌توانید اسنک و یا ساندویچ‌های سالم به کودک بدهید. والدین باید غذا‌های سالم را به صورت هوشمندانه انتخاب کنند. مثلاً به جای چیپس میتوان سیب زمینی و یا سبزیجات پخته شده به کودک داد.
ــ بادام زمینی دارای پروتئین‌های با کیفیتی است که برای افزایش اشتها نیز مفید است. بادام زمینی را به غذا‌ها و یا میان وعده‌های کودک اضافه کنید.
ــ در بسیاری از کودکانی که اشتهای خود را از دست می‌دهند ، شیر می‌تواند جایگزین خوبی باشد. اگر کودک علاقه دارد می‌توانید مکمل‌های شیر مانند ماست ، پنیر و … را در وعده‌های غذایی او بگنجانید.
ــ فعالیت بدنی و فیزیکی برای داشتن یک اشتهای خوب ، بسیار مفید است. بازی با دوچرخه ، اسکیت یا بازی‌های گروهی می‌تواند یک راه عالی برای افزایش اشتهای کودک باشد.
ــ اگر کودک شما اشتهای کمی دارد همان مقدار کم غذا را به او بدهید تا او خودش بخورد. همین مقدار غذا می‌تواند باعث افزایش سوخت و ساز در بدن کودک شود و اشتهای کودک را افزایش دهد.
ــ فهرستی از غذا‌هایی که کودک به آن علاقمند است را تهیه کرده و برای او در زمان غذا خوردن از همان غذا‌ها فراهم کنید. کودک با دیدن غذا‌های مورد علاقه اش در بشقاب ، به احتمال بیشتری غذا را می‌خورد.
ــ غذاهای پر کالری برای کودکانی که دچار کاهش وزن شده اند انتخاب کنید تا وزنشان زیاد شود.

گیاهان تقویت کننده اشتهای کودکان
زنجبیل
شاید بچه ها نتواند طعم تند و تیز زنجبیل را در حالت عادی تحمل کنند اما دادن چای زنجبیل به آنها نیم ساعت قبل از غذا اشتهایشان را کاملا باز می کند.
ترب کوهی
از خانواده شب بوهاست و اشتها را باز می کند. برای این کار باید یک قاشق مرباخوری از آن را قبل از غذا به فرزندتان بدهید.
آلوئه ورا
اغلب بچه ها این میوه خوش عطر و طعم را می پسندند و جالب است که بعد از خوردن آن تازه اشتهایشان برای بیشتر خوردن باز می شود.
لیموترش
کدام بچه ای است که از خوردن یک لیموناد طبیعی تگری بدش بیاید؟! لیموترش اشتهای کودک را تنظیم و گرسنگی را تحریک می کند.
رزماری
دقت کردید که بچه ها چقدر از عطر و طعم غذاهای ایتالیایی خوششان می آید؟ خب ، وجود ادویه ای مثل رزماری با عطر و طعم خاصی که به غذاها می دهد بی دلیل نیست! رزماری هم اشتها آور است و هم ضد عفونت.
ترخون
ترخون را در غذاهای حاوی گوشت و مرغ بریزید و از معجزه اش در افزایش اشتهای فرزندتان لذت ببرید. ترخون همچنین در مبارزه با انگل های روده ای هم موثر است.
آویشن
آویشن هم در رفع برونشیت موثر است و هم اشتها را بیشتر می کند. آویشن همچنین روی ، پتاسیم و آهن هم دارد.

نکات محرک برای افزایش اشتهای کودک
- برخی از مواد غذایی می توانند محرک های خوبی برای افزایش اشتهای کودکان باشد. گیاهان و چاشنی‌ها می‌تواند تفاوت را برای ذائقه ی کودک ایجاد کند.
- ادویه جات ، روغن زیتون و چاشنی‌ها می‌توانند در طعم غذا ، تغییر شگرفی بوجود بیاورند.
- آب لیمو ، زنجبیل و سرکه می‌توانند باعث افزایش اشتها شوند.
- سبزیجات در رنگ‌های مختلف می‌تواند تنوع در غذای کودک ایجاد کند.
- می‌توانید یک اسموتی با عسل ، موز ، یخ و بستنی برای کودک خود درست کنید.
برای درمان اختلال بی اشتهایی کودکان ، بهتر است صبور باشید و مانند همیشه از کودک حمایت کنید و این نکتۀ مهم را بدانید که در این موقعیت ، پشتیبانی شما از او ضروری‌ است زیرا می‌توانید با این کار تا حد زیادی روی درمان و بازگشت کودک به شرایط عادی و ایده آل تاثیر گذار باشید.