کودکان قبل از دبستان، نکات تربیتی

همه ما عاشق کودکان هستیم. هرچند داشتن آنها به سبب مسئولیت هایی که متوجه والدین می کند می تواند سخت باشد، اما آنها با خود شور زندگی و شادی زیادی به ارمغان می آورند. در رابطه با کودکان در سنین قبل از دبستان نکاتی قابل ذکر است:

نکات تربیتی کودکان پیش دبستانی
۱) احساسات در این مقطع شدید هستند
این اولین چیزی است که باید گفت: احساسات کودک در این سنین بسیار شدید هستند. البته لزوماً قرار نیست هر کودک بسیار احساساتی باشد، اما نمی توان توصیه هایی برای تربیت و شیوه های برخورد با کودکان در سنین قبل از دبستان داشت و نقش پررنگ احساسات را در آنها نادیده گرفت.
مخصوصاً اگر فرزند دختر داشته باشید خواهید دید که در سنین حدود ۴ سالگی شخصیت او تغییر می کند و در برخورد با هر مساله ای تبدیل به کوهی از احساسات می شود. همه چیز را با احساسش قضاوت می کند و البته آستانه تحملش برای تحریک احساساتش به یک تلنگر بند است.
از مادران صاحب دختران خواسته شد که بگویند آیا دخترشان در سن چهار سالگی عاطفی بوده است یا خیر که پاسخ بسیاری از آنها بله بود. البته این فقط دختران نیستند که در سن ۴ سالگی می توانند احساسی باشند بلکه شما می توانید این مورد را در پسران نیز ببینید.
البته که شما نباید احساسات آنها را در نطفه خفه کنید. کودک شما نیاز به یادگیری یک راه سالم برای بیان احساساتش دارد. احساساتی که می تواند در همه ابعاد به خصوص برای دختران کوچک شدید، غیر قابل پیش بینی و غرورآمیز باشد.
۲) توانایی انجام کارها در آنها در عین کودکی رشد زیادی داشته است
کودک شما قادر خواهد بود به طور مستقل کارهای بسیاری انجام دهد. او قادر خواهد بود لباسش را خودش بپوشد. او یاد می گیرد که برای انجام هر کاری باید با چالش خاص آن موضوع دست و پنجه نرم کند. او می تواند کفش هایش را بپوشد. او می تواند دندان هایش را مسواک بزند. کودک در سنین قبل از دبستان می تواند کارهای زیادی انجام دهد!
یک کودک در سنین قبل از دبستان اغلب بین احساسی دوگانه و متضاد گیر می کند، هم می خواهد رشد کند و همه مهارت ها را یاد بگیرد و هم در عین حال به طور احساسی تمایل دارد تا به دوران کودکی وفادار باقی بماند. این حالت مشابه اضطراب جدایی است، ترس از چیزی که ناخوشایند ولی در عین حال اجتناب ناپذیر است. کودک در سنین قبل از دبستان می خواهد بزرگ شود، اما همچنان می خواهد کوچک بماند.
البته خود شما نیز به عنوان یک بزرگسال شخصیت های متضادی درون خود دارید. برخی هستند که می خواهند رشد کرده و هرگز به عقب نگاه نکنند و برخی دیگر هرگز نمی خواهند بزرگ شوند. در چنین مواقعی بیشتر احساس می کنید که در وسط چیزی گرفتار شده اید
این حس تعارض پیچیده برای یک کودک سه ساله قابل هضم نبوده و به لحاظ احساسی دردناک است و یک روز به شکل نافرمانی و پرخاش و روزی دیگر به شکل نفی آموزه هایش ظهور می کند، یعنی کفشش را نمی پوشد و بدون کمک از پله پایین نمی آید.
چیزی که کودک در سنین قبل از دبستان با آن مواجه می شود یادگیری استفاده از عقل است، به این معنی که کودک فکر می کند باید بیشتر بداند یا قدرت بیشتری داشته باشد، بنابراین باید عاقلانه رفتار کند. البته به وضوح تبلور این حس تا عملی شدن آن زمان زیادی می طلبد که بسته به محیط و شرایط تربیتی کودک متفاوت است.
۳) کودکان در سنین قبل از دبستان کنجکاو هستند
اگر دقت کرده باشید محبوب ترین شخصیت های کارتونی کودکان در سنین ۳ تا ۶ سال، بیشتر آنهایی هستند که خیلی کنجکاوند.
کودک در سنین قبل از دبستان می خواهد همه چیز را بداند. بله، همه چیز. آنها می خواهند بدانند که یک چیز چگونه کار می کند و چرا فلان اتفاق می افتد. آنها می خواهند از یک مرد در رستوران بپرسند که چرا چاق است و یا از یک خانم در فروشگاه بپرسند که چرا این قدر قد بلند است.
آنها ممکن است در جمع از شما راجع به دلیل مدفوع کردن بپرسند، از شما بخواهند به آنها توضیح دهید که چگونه به وجود آمده اند و … .
آنها بدون توجه به اینکه چه چیزی از لحاظ اجتماعی مناسب است فقط سوال می پرسند، زیرا هنوز قطعاً مفهوم اینکه هر کاری زمانی دارد را درک نمی کنند.
در حالی که این کنجکاوی قطعاً منجر به لحظاتی می شود که ممکن است دست و پایتان را برای قرار گرفتن در چنین موقعیتی گم کنید، اما بسیار خاص و جادویی نیز هستند. دیدن جهان از دید بچه ها دوباره شما را به سوی کودکی خودتان می برد. زمانی که خیلی چیزها برایتان سوال بود و لابلای برخی سوالات بچه ها متوجه می شوید که گویا پاسخ برخی سوالات را هنوز خودتان هم پیدا نکرده اید!
اگر شما مادری هستید که از انجام فعالیتهای آموزشی در خانه و در کنار کودک خود لذت می برید، این حس کنجکاوی او را نیز به طور ویژه دوست خواهید داشت.
کودک در سنین قبل از دبستان دوست دارد علت ها را بداند و این فقط برای یادگیری او نیست که مفید است، بلکه اینگونه اهمیت و ضرورت نظم و انضباط را نیز می آموزد.
البته تبعات کنجکاوی بچه ها یکسان نیست و وقتی می خواهند چیزهای جدید یاد بگیرند و امتحان کنند، برای خیلی ها اغلب منجر به خرابکاری هم می شود. این مورد در عین اینکه شیرین است، می تواند خطرناک و خسته کننده نیز باشد. بنابراین وقتی کودکی در این سن دارید، درک و صبر زیادی لازم دارید و باید کاملاً حواستان به بچه ها باشد.
۴) کودک در این سنین ترس های خاص پیدا می کند
کودک در سنین قبل از دبستان می تواند هراس های جدید داشته باشد. این بخشی طبیعی از رشد کودک است. کودکان نوپا می توانند با ترس بیگانه باشند، اما در سنین بالاتر شروع به ترس از چیزهایی می کنند که از نظر بزرگسالان احمقانه است.
در واقع ترس حسی است که بیشتر انسان ها آن را تجربه می کنند. برخی بزرگسالان از داشتن ترس های حتی غیرمنطقی نیز رنج می برند. برخی از سوسک می ترسند، برخی از رانندگی در آب و هوای نامطلوب و برخی هم از حوادث و اتفاقات دیگر.
کودک شما نیز ترس را حس خواهد کرد. نکته مهم، حساس بودن و چگونگی عکس العمل های شما به این ترس است. فقط به این دلیل که شما از ارتفاع نمی ترسید به این معنا نیست که کودک شما نیز نباید یا نمی تواند از آن بترسد.
۵) دیگر کودکان در سنین قبل از دبستان هر روز به چرت نیاز ندارند
به نظر می رسد وقتی روی روند خواب روزانه کودکتان در نوزادی اش زحمت کشیده اید، برایتان سخت باشد بپذیرید که حال به سادگی دیگر کودک نمی خوابد.
نگران نباشید! کودک در سنین قبل از دبستان دیگر هر روز به خواب نیاز ندارد و یک کودک نوپا، احتمالاً یکی دو بار بیشتر در هفته در طول روز چرت نمی زند. البته این رفتار در کودکان مختلف متفاوت است، ولی اگر کودک شما اینگونه است تا سه سالگی ادامه خواهد داشت. تعداد دفعات نیاز کودک به چرت در طول زمان کاهش می یابد.
البته کودک کماکان به خواب نیاز دارد و اگر بتوانید در سنین قبل از دبستان نیز هر روز زمان استراحت بیشتری برایش قائل شوید، مفید خواهد بود، اما شدت و حیاتی بودن این نیاز مثل دوران نوزادی نیست.
۶) کودکان در سنین قبل از دبستان راجع به شما زیاد حرف می زنند
بزرگتر شدن فرزندان واقعاً به شما کمک می کند تا بهتر خودتان را بشناسید. کودکان در سنین قبل از دبستان به شما کمک می کنند تا شخصیت منحصر به فرد و عادت هایی را که ممکن است خودتان متوجه آنها نباشید، بهتر بشناسید. کودکتان آینه تمام نمای رفتار شماست!
کودک در سنین قبل از دبستان آنچه شما انجام می دهید را تقلید می کند و اغلب آن را به شیوه ای اغراق آمیز نیز انجام می دهد. اما از آنجایی که آنها در تلاش هستند تا از روی دست شما کپی کنند، بنابراین آن را طبیعی انجام نمی دهند، مثلاً اگر هر گاه قبل از صحبت کردن گلویتان را بخارانید، کودک شما ممکن است آن را کپی کند، اما این کار را بسیار واضح تقلید می کند.
۷) کودکان در سنین قبل از دبستان عاشق لطیفه هستند.
کودک در سنین قبل از دبستان خنده را دوست دارد و سعی می کند در هر چیزی یک وجهه خنده دار پیدا کرده و با آن شاد باشد. از این رو آنها شنیدن جوک ها و البته تعریف کردن آنها به سبک خودشان را به شدت دوست دارند.
البته یک کودک در سنین قبل از دبستان هنوز کاملاً نمی داند که واقعاً چه چیزی خنده دار است و چه چیزی جالب نیست. لذا یک لطیفه نیازمند به تفکر، از دید یک کودک هیچ معنایی ندارد. لذا سعی کنید برایشان با زبان کودکی مطالب خنده دار تعریف کنید!