مقابله با مسخره شدن، آموزش به کودکان

مسخره کردن یکی از رفتارهایی است که ممکن است در میان بچه‌ها، به ویژه در مدرسه اتفاق بیفتد. در این مطلب می‌توانید با دلایل مسخره کردن در کودکان و راهکارهای درست و مناسب برخورد با این رفتار کودکان آشنا شوید.
مسخره کردن و مسخره شدن یکی از اتفاقات زندگی است که خواه یا ناخواه روی می‌دهد یا حداقل واقعیت‌های زندگی قبل از بزرگسالی و حداقل رسیدن به حدی از یک بلوغ ذهنی است. با این حال، خبر خوب این است که در دوران نوپایی مسخره کردن تقریباً هرگز از روی بدخواهی و شرارت انجام نمی‌شود.
این کار در واقع نشانهٔ پیشرفت شناختی فوق‌العاده‌ای است که در اوایل سال دوم زندگی کودک رخ می‌دهد. بچه‌ها شروع به آزمودن حد و مرزهای محیط اطراف خود می‌کنند تا ببینند که والدینشان با چه چیزهایی کنار می‌آیند. برای مثال آنها وقتی عمداً کاری را می‌کنند که می‌دانند نباید انجام دهند، مثلاً خوردن یک آب‌نبات اضافه یا شوت کردن توپ در داخل خانه، مستقیماً به چشم‌های شما نگاه می‌کنند، یعنی در واقع آنها یاد می‌گیرند که چگونه با مسخره کردن شما را تحریک کنند.
با این حال، وقتی بچه‌ها سه ساله می‌شوند، مسخره کردن ممکن است از مرز بازیگوشی بگذرد و وارد محدودهٔ آزاردهندگی شود. کودکان پیش‌دبستانی ممکن است یک کودک را برای داشتن ویژگی‌های خاصی مانند عینک زدن یا چاق بودن مسخره کنند یا مسخره کردن را به منظور تعریف برخی گروه‌های اجتماعی استفاده کنند. مثلاً به یک کودک بگویند: «نه، تو نمی‌تونی با ما بازی کنی!» و همان‌طور که بیشتر کودکان نوپا متوجه می‌شوند، بودن در هر سوی طیف اذیت کردن یعنی مسخره‌کننده یا مسخره‌شونده به یک اندازه آزاردهنده و رنج‌آور است. اما راهکار چیست؟

وقتی کودکتان مسخره می‌شود چه باید بکنید؟
اگرچه شما نمی‌توانید کاری زیادی برای جلوگیری از مسخره شدن فرزندتان توسط بچه‌های دیگر انجام دهید، می‌توانید به او یاد بدهید که چگونه با حرف‌های ناراحت‌کننده مقابله کند. بچه‌ها طیف گسترده‌ای از دستاویزها را برای اذیت و آزار یکدیگر پیدا می‌کنند، از مکیدن انگشت شست گرفته تا همراه داشتن یک عروسک محبوب. برای کمک به کودکتان اول از همه با او همدردی کنید که او مورد تمسخر دیگران قرار گرفته است، چون شاید شما به کودکتان بگویید که می‌تواند بچه‌های دیگری را برای بازی کردن پیدا کند، اما این توصیه کمکی نکند و در نهایت متوجه شوید که فرزندتان فقط می‌خواسته تا شما با او همدردی کنید، پس بهتر است دلیل رفتار کودکان را پیدا کنید و با او برای حل مشکل صحبت کنید.
سپس، اجازه دهید فرزندتان این را بداند که اگرچه نمی‌تواند چیزهایی که بچه‌های دیگر می‌گویند را کنترل کند، اما می‌تواند تصمیم بگیرد که چه نوع واکنشی نشان دهد. نکاتی وجود دارد که لازم است در این مورد بدانید و از آنها به عنوان راهنما استفاده کنید و این را هم بدانید، بسیاری از تکنیک‌هایی که در زیر می‌آید نیازمند حدی از توانایی‌های گفتاری است، بنابراین شاید آنها برای کودکان زیر دو سال خیلی مؤثر نخواهند بود. ولی به‌طورکلی می‌توانید به کودک توصیه‌ها و راهکارهای زیر را معرفی کنید:
پاسخ ندهد
اگر مسخره کردن واکنش عصبی یا ناراحتی در او ایجاد نکند، کودک مسخره‌کننده، تفریحی نخواهد کرد یا احساس قدرت نمی‌کند. فرزندتان در آن لحظه می‌تواند به هر کاری که مشغول انجام آن بوده است ادامه دهد یا به سادگی از آنجا دور شود. ترفندی که برای بعضی از کودکان جواب می‌دهد. برایش توضیح دهید که اهمیت و پاسخ ندادن به چنین حرف‌هایی از طرف کودکان دیگر مثل حبابی نشکن و محکم است که در اطراف او وجود دارد و کلمات ناراحت‌کنندهٔ کودکان دیگر پس از برخورد با سطح آن برمی‌گردد و نمی‌تواند وارد آن شود.
موافقت کند
کمتر پاسخی می‌تواند بهتر از موافقت با هر چیزی که فرد مسخره‌‌گر می‌گوید، طعنه و تمسخر را بی‌اثر کند. به کودک خود یاد بدهید که به رفتار و احساسش اعتماد کند و با رویی گشاده بگوید: «بله، من با دست چپم غذا می‌خورم»، یا «بله، من دوست دارم خرس عروسکیم رو همه جا با خودم ببرم.» تا کم‌کم تمسخرها متوقف شود.
کمک بخواهد
اگر او واقعاً از تمسخرها ناراحت است، به ویژه اگر ادامه‌دار هستند ممکن است لازم باشد او یا شما با معلمش یا والدین کودک دیگر در مورد این وضعیت صحبت کنید، زیرا در هر صورت ناراحت نشدن از تمسخر دیگران نیاز به بلوغ و پختگی زیادی دارد.

آیا شما هم گاهی کودکتان را مسخره می‌کنید؟
همچنین گاهی اوقات مسخره کردن چیزهایی که فرزندتان دوست ندارد ممکن است نه از سوی دوستانش، بلکه از طرف شما باشد و البته شاید بدون اینکه خودتان متوجه باشید. دست انداختن مهرآمیز کودک یعنی همراه با محبتی واضح و آشکار برای او راهی فوق‌العاده برای پرورش حس شوخ‌طبعی است، اما اجازه دهید کودک راهنما و ملاک ادامهٔ کار شما باشد، یعنی اگر واکنش خوبی نشان نمی‌دهد، شاید به خاطر این است که فکر می‌کند او را مسخره می‌کنید.
همچنین با او دربارهٔ مسئله‌ای که با آن مبارزه می‌کند، مثل یادگیری استفاده از توالت شوخی نکنید. با این کار فقط او را شرمنده می‌کنید و هرگز در دست انداختن او خشن نباشید. لقب دادن به او یا پوزخند زدن مجاز نیست. شاید مهم‌ترین قاعده این است که فرزندتان را در جمع مسخره نکنید. نامیدن او با القابی مثل «ببعی کوچیک من» یا «گنده‌بک» در مقابل دوستانش مطمئناً حتی یک کودک نوپا را خوار و خفیف می‌کند. با رعایت حد و حدود هنگام دست انداختن کودک، به او یاد می‌دهید که چگونه طوری شوخی و مسخره‌بازی کند که نه تنها کسی را ناراحت نکند بلکه علاقهٔ او را به آنها انتقال دهد.

وقتی کودکتان کسی را مسخره می‌کند چه کار کنید؟
اگرچه ممکن است از شنیده اینکه فرزندتان شخص دیگری را مسخره می‌کند ناراحت شوید، اما به یاد داشته باشید که کودک مسخره‌کننده، به ویژه اگر کودک خردسالی زیر سه سال باشد به ندرت ذات شروری دارد. کودکان معروف به توجه کردن به همه چیز هستند و معمولاً در مورد هر چیزی که ببینند به تفصیل حرف می‌زنند. این اتفاق به ویژه در مورد کودکان در حدود سه سالگی که به تفاوت‌ها در ظاهر یا رفتار اشخاص توجه ویژه‌ای می‌کنند صدق می‌کند. این کار همچنین می‌تواند برای آنها راهی برای کنترل موقعیت باشد. به عنوان مثال، فرزند شما ممکن است کودکی را مسخره کند تا او به جای اینکه در نوبتش روی سرسره لیز بخورد، در حال گریه فرار کند و به این ترتیب فرزندتان می‌تواند زودتر از او سوار سرسره شود. اما چه کاری از دست شما برمی‌آید:
حس همدردی را برایش تعریف کنید
شما می‌توانید به فرزندتان کمک کنید که حس همدردی پیدا کند و در نتیجه دیگران را مسخره نکند. علت تمسخر هرچه که باشد، تحقیقات نشان می‌دهد که صحبت کردن با کودکان خردسال در مورد اثرات رفتارشان، واقعاً به آنها کمک می‌کند تا این توانایی را پیدا کنند که خود را جای کس دیگری بگذارند. اما این توانایی یک شبه به دست نمی‌آید. به عنوان مثال، به او یادآوری کنید که خودش هم ناراحت می‌شد اگر کسی به او می‌گفت که که صدایش خیلی بلند یا قدش خیلی کوتاه است.
به او بفهمانید که ایرادی ندارد که وقتی کسی ظاهر متفاوتی دارد به آن توجه کند اما درست نیست که در حضور آن شخص به آن تفاوت اشاره کند. شما می‌توانید تأکید کنید که چگونگی ظاهر یک فرد نشان نمی‌دهد که او شخص خوبی است یا بد و مراقب باشید که خودتان در مورد ظاهر دیگران اظهار نظر منفی نکنید.
به کودکتان توجه نشان دهید
اگر فرزندتان خواهر و برادر خود را مسخره می‌کند، ممکن است به معنای آن نباشد که او از برادر یا خواهرش عصبانی یا ناراحت است، بلکه صرفاً به این معناست که او مقدار بیشتری از توجه شما را می‌خواهد. برای در نطفه خفه کردن عادت تمسخر، مطمئن شوید که زمان زیادی را به تنهایی به کودک نوپایتان اختصاص می‌دهید. برای مثال، اگر او خواهر کوچکش را مسخره می‌کند، سعی کنید با کمک گرفتن از او در مراقبت از خواهرش، وضعیت را برعکس کنید.
به او یادآوری کنید که او یک بچه بزرگ است و بازی‌هایی بلد است که می‌تواند به خواهرش یاد بدهد. در مورد چیزهایی که او در کودکی دوست داشت مثل بازی دالی موشه یا خواندن یک ترانهٔ خنده‌دار صحبت کنید و او را تشویق کنید که خواهرش را به همان شکل سرگرم کند. اینکه بتواند خواهرش را بخنداند باعث می‌شود احساس مفید و مهم بودن کند که در وهلهٔ اول هدف و نیت اصلی او از مسخره کردن بود.