ویتامین برای نوزادان، ضروری های کدامند؟

وقتی که سخن از ویتامین و یا مواد معدنی اضافی بمیان می آید، در نهایت میخواهند از نوعی «متمم غذائی یا غذای کمکی صحبت کنند؛ نقش این «متمم» غذائی کمک به کودک نیست تا از نیازهای غذایی خود پافراتر نهد، بلکه فقط عبارت از دادن مقدار غذائی است که کودک بمقدار کافی در برنامه غذائی اش از آن برخوردار نمی باشد. بنابر این ویتامین یا موادغذائی اضافی وقتی مفید خواهد بود که برنامه غذائی را تکمیل کند یا وقتی که غذاهائی که در یک روز صرف می شوند حاوی تمام آنچه که کودک نیازمند آنست نمی باشد.
به نظر میرسد که نقش غذای اضافی در محدوده کبک و حتی در امریکای شمالی بدرستی روشن و مفهوم واقع نشده است زیرا ملاحظه میشود که بیشتر کودکان از همان روزی که بیمارستان را ترک می کنند غذای اضافی دریافت می کنند. باید قبول کرد که اغلب غذاهای اضافی که بمقدار تجویز شده عرضه می شوند، هیچ نوع ناراحتی برای کودک و نوزاد ایجاد نمی کنند. ولی کاربرد «تقریبا اتوماتیک، غذاهای اضافی از هفته دوم تولد کودک ممکن است مورد ایراد باشد.
نظریات مربوط به ضرورت استفاده از فلان غذای ایمانی اگر اغلب متناقض نباشد، خیلی متفاوت میباشند. در این فصل بدنبال این نیستیم که برای همیشه به این بحث و مجادله فیصله بدهیم، زیرا کتاب نمی تواند هرگز جای توصیه های یک فرد متخصص بهداشت را در مورد یک کودک خاصی بگیرد: باین ترتیب صفحات آتی این کتاب بمعرفی کوششهائی می پردازد که در این مورد انجام شده و همچنین لحظه تفکر در این موضوع را القا می کند و قبل از اینکه به سرمایه گذاری در این زمینه اقدامی بعمل آید گفتگو با پزشک متخصص را در صورت لزوم - مطرح می سازد.

موقعیت قبل از ۶ ماهگی
با مقایسه غذاهای اضافی تجویز شده، نیازهای کودک و برنامه غذائی روزانه او، تصور می کنند می توان ضرورت یک غذای اضافی را روشن و کشف کرد؛ افسوس، مقایسه فوق تنها امکان ملاحظه قسمتی از واقعیت را فراهم میکند، زیرا کودک شیرخوار از منابع غذائی دیگری برخوردار میباشد. در شرایط ایده آل، کودک با مقداری از مواریث غذائی پا بجهان می گذارد که در جریان دوره حاملگی و زایمان به ارث برده است. کودکی که از یک مادر بر خوردار از غذای کافی و انتقال خون جفتی برگشت خون موجود در جهت به بدن طفل بعد از تولد و قبل از بستن بندناف) متولد می شود، آنقدر ذخایر غذائی در اختیار دارد که هر چند نمی توان تعداد آنها را شمارش کرد ولی در عین حال واقعیت دارند.
بنابراین نباید در مورد چند میلی گرم اختلاف بین نیازهای روزانه کودک و برنامه غذائی عادی او کوچکترین شک و تردیدی به خود راه داد؛ فقط اختلافات شدید بین این دو عنصر مؤید مزیت غذای اضافی می باشند، و حتی در اینجا هم استثنائاتی وجود دارد!
برای اینکه بحث خود را بهتر دنبال کنیم، با بررسی تأثیر روزانه انواع شیر شروع می کنیم و آنرا با نیازهای کودک -که از طرف «استاندارد غذائی کانادا» تثبیت شده است - مقایسه کنیم. سپس به محتوای اجزای تشکیل دهنده و ترکیبات روزانه غذاهای اضافی که بیش از همه تجویز می شوند می پردازیم و نتیجه گیری می کنیم. هر عنصر غذائی بطور جداگانه مورد مطالعه قرار می گیرد و با توجه به دو مقدار شیر (۸۰۰ میلی لیتر ویک لیتر) محاسبه می شود تا مصرف روزافزون کودک از تولد تا ۶ ماهگی در نظر گرفته شود.

ویتامین D
ویتامین Dباندازه کافی به شیر های مشابه شیر مادر و شیر «غلیظ شده» یا «تبخیر شده» اضافه می شود؛ این ویتامین، برعکس، در شیر مادر خیلی کم است. با وجود این کمبود ظاهری شیر مادر، تعداد خیلی کمی از کودکانی که از پستان مادر تغذیه می کنند به «راشیتیسم» یعنی بیماری ای که مستقیما به کمبود ویتامین D بستگی دارد - مبتلا می شوند. با اینحال، با توجه به معلومات امروزی، توصیه ویتامین D اضافی برای کودک شیر خوار باید با احتیاط تلقی شود.
نظر به کمیاب بودن غذاهای کمکی در بازار، که منحصرا حاوی ویتامین D باشد، به کودکانی که از هفته دوم تولدشان شیر می خورند، «متمم» غذائی از نوع «تری- وی - سول»، توصیه شده است. این عمل «اجباری» نیست زیرا بسیاری از کودکان شیرخواری که از غذای «متمم» استفاده نمی کنند، هیچ مشکلی ندارند، ولی «با احتیاط» تلقی می شود.
کودکان دیگری که از شیر های توصیه شده دیگری تغذیه می کنند بهیچوجه نیازی به ویتامین D اضافی ندارند.

ویتامین C
ویتامین C در تمام شیر هائی که برای نوزاد سفارش و توصیه شده است بازدازه کافی وجود دارد. بنابر این مقدار اضافی ضرورتی ندارد.
کودکی که با شیر گاو تازه (شیر توده نشده) تغذیه می کند. بر عکس به مقدار اضافی ویتامین C احتیاج دارد.
کودکان شیر خواری که بمنظور تأمین ویتامین D مورد نیاز خود، سه نوع ویتامین اضافی می خورند، شاید از ویتامین C اضافی سودی عایدشان می شود زیرا این ویتامین جذب آهن موجود در شیر مادر را تسهیل می کند.

ویتامین A
نیاز کودک به ویتامین A در برنامه غذایی شیری، بهر صورتی که باشد، کاملا بر آورده شده است غذای کمکی فقط مقدار اضافی را که قابل جذب نمیباشد تأمین میکند، ولی در صورتی که با توجه به مقدار تجویز شده مصرف شود هیچ ناراحتی برای کودک ایجاد نمی کند. با اینحال می توان سئوال کرد، اگر ویتامین A با نیاز نوزاد شیر خوار چندان ارتباطی ندارد پس چرا همیشه در غذاهای کمکی وجود دارد.

انواع ویتامین B
بعضی غذاهای کمکی (اوستو کو، انفانتول) علاوه بر ویتامین های D ، A و C شامل انواع مختلف ویتامین B (تیامین، ریبوفلاوین، نیاسینه و ویتامین ,B) میباشند. این ویتامین ها بندرت مورد نیاز می باشند زیراکودک بمقدار کافی از آنها را از طریق شیر مادر، شیر مشابه شیر مادر یا شیر غلیظ خالص رقیق و شیرین دریافت میکند. و مقداری ویتامین B اضافی ممکن است، بطور استثنائی، برای کودکی که نسبت به شیر حساسیت دارد و از شیری با فورمول سویا تغذیه میکند، مفید باشد؛ در چنین مواردی پزشک بهترین مشاور می باشد.

فلوئور
با وجود شهرت مجادله آمیزی که وجود دارد، فلوئور بعنوان عنصر غذائی خاصی که در سالهای اول زندگی بسیار مفید میباشد، ارزش خود را حفظ کرده است. تأثیر چشمگیر آن در موقع رویش دندانها، از ساعتها درد کشیدن بر روی صندلی دندان پزشک، جلوگیری میکند زیرا فلوئور مینای دندانها را در برابر عاملهای کرم خوردگی و فساد دندان مقاوم تر میکند. حتی گفته می شود که مصرف مرتب آب محتوی فلوئور قادر است کرم خوردگی و فساد دندان را از ۵۰ تا ۶۰% تقلیل دهد.
از آنجا که وجود طبیعی فلوئور در بسیاری از غذاها خیلی کم و محدود میباشد، اضافه کردن فلوئور در آب آشامیدنی بهترین وسیله فراهم کردن فلوئور برای تمام مردم بشمار می رود.
تا موقعی که آب آشامیدنی در همه جا دارای فلوئور شود کودکان ساکن شهر هائی که آب مشروب آنان دارای فلوئور نمیباشد بهتر است بعد از ۶ ماهگی از مقداری اضافی فلوئور، برخوردار باشند.
از آنجائی که اثر فلوئور اصولا در موقع رویش دندانها و ارد میدان عمل می شود، برخورداری از مقدار اضافی آن تا قبل از ۶ ماهگی ضروری و سودمند نیست، ولی کودک می تواند از ماه دوم تولدش از آن استفاده کند بشرطی که از طرف پزشک متخصص تجویز شده باشد. : «کاریدیوم» که بعنوان «متمم» نیازهای کودک بکار می رود منحصرا دارای فلوئور می باشد، و مصرف روزانه دو قطره از آن (۲۵ صدم میلی گرم) نیازهای کودک را، بعد از ۶ ماهگی یا قبل از آن، برحسب نظریه پزشک متخصص، تأمین می کند.

آهن
آهن جزئی از میراث غذائی است که کودک در موقع تولد از آن برخوردار میباشد. این ماده مانند هر میراث دیگری که در سه ماهه آخر دوره حاملگی جمع و جور می شود در تمام نوزادان بیک اندازه نمیباشد. کودکی که دارای وزن طبیعی است و از انتقال خون جفتی مادر ، قبل از بسته شدن بندناف در روی تخت زایمان، برخوردار میباشد، حداقل تا چهار ماه بعد از تولد، از حداکثر آهن مورد نیاز برخوردار است، کودکی که بطور زودرس - قبل از موعد مقرر - بعد از هفت یا هشت ماه حاملگی بدنیا می آید، معمولا ذخیره آهن خود را بعد از دو ماه مصرف و تلف میکند. بنابراین نمی توان تمام کودکان را بیک نسبت در نظر گرفت.
بر عکس، میدانیم که علاوه بر این میراث، کودک بعد از تولدش، مقداری آهن از طریق شیری که میخورد بدست می آورد.
-شیر مادر، مقدار کمی آهن در اختیار کودک میگذارد ولی همین مقداری که از طریق شیر مادر در یافت می شود، پنج بار بهتر از آهن موجود در شیر گاو معمولی یا شیر های مشابه شیر مادر «که غنی نشده اند» جذب می شود. باین دلیل شیر مادر در افزایش مقدار آهن کودک دخالت می کند و می تواند حداقل تا ۶ ماه که برنامه غذائی کودک شامل غذاهای سفت نمیباشد، پاسخگوی تمام نیازهای نوزاد باشد.
-شیر مشابه شیر مادر (آنفالاک، سیمیلاک) «غنی نشده مقدار کمی و آهن در اختیار کودک میگذارد ولی همین مقدار برای پاسخگوئی به نیازهای کودکی که دارای وزن طبیعی است و در موعد مقرر بدنیا آمده است، تا سن چهار ماهگی کافی میباشد. وقتی که شیر مشابه شیر مادر «سرشار از آهن» باشد (آنفالاک آهن دار، سیمیلاک آهن دار یا SNA)، تمام نیازهای کودک را - تا موقعی که شیر خود را عوض کند - تأمین میکند.
-شیر غلیظ خالص (کرینو، کار ناسیون)، رقیق و شیرین، شامل مقدار کمی آهن میباشد، ولی می تواند جوابگوی نیازهای کودکی که با وزن طبیعی و در موعد مقرر متولد شده است - تا سن چهار ماهگی - باشد.

بطور خلاصه می توان گفت
۱- کودکی که در موقع تولد دارای وزن طبیعی باشد و منحصرا مدت ۶ ماه از شیر مادر تغذیه کند، بدون اینکه غذاهای سفتی به برنامه غذائی اش اضافه شده باشد، تا قبل از ۶ ماهگی به مقدار آهن اضافی نیازی ندارد.
۲- کودکی که در موقع تولد دارای وزن طبیعی باشد و تا ۶ ماهگی از شیر مشابه شیر مادر «سرشار از آهن» (آنفالاک آهن دار، سیمیلاک آهن دار یا SMA) تغذیه کند، به مقدار آهن اضافی هیچ نیازی ندارد.
٣- کودکی که در موقع تولد دارای وزن طبیعی باشد و از شیر مشابه شیر مادر «فاقد آهن» (سیمیلاک، آنفالاک) یا از شیر غلیل خالص (کرینو، کارناسیون) رقیق و شیرین تغذیه کند در حدود چهار ماهگی به مقدار آهن اضافی احتیاج دارد. اگر چنین کودکی در حدود چهار ماهگی به خوردن غلات و غذاهای مخصوص کودکان و سرشار از آهن بپردازد، نیازی به استفاده از غذای اضافی دیگر وجود ندارد. در غیر اینصورت، ۳/. میلی لیتر از ماده «فر - این - سول» می تواند روزانه ۵/۷ میلی گرم آهن برای او تأمین کند.
بدیهی است برای کودکانی که در موعد مقرر متولد شده اند یا آنهائی که زودتر از موعد مقرر بدنیا آمده اند، نمی توان قاعده ای کلی عرضه کرد. برای این منطور پزشک متخصص بهترین مشاور می باشد.

وضعیت کودک ازع تا ۱۸ ماهگی
کودکی که بتدریج در برنامه غذائی خود غلات مخصوص کودکان، سرشار از آهن، سبزی، مرغ، ماهی یا گوشت (حبوبات، در صورتیکه گیاهخوار باشد) و میوه می گنجاند تمام عناصر غذائی مورد نیاز خود را دریافت میکند بشرطی که مصرف مقدار مناسب شیر را رعایت کرده باشد. چنین کودکی غیر از فلوئور، آنهم در صورتیکه آب آشامیدنی محل سکونت او فاقد فلوئور باشد، به غذاهای اضافی نیازی ندارد. در اینصورت دو قطره «کاریدیوم» محتوی ۲۵ صدم میلی گرم فلوئور - مقدار روزانه ای که تا دو سالگی توصیه شده است - به کودک داده می شود.
اگر کودک، بلور سیستماتیک، از خوردن بعضی غذاهای مهم و اصلی خودداری میکند، باید از یک غذای کمکی» استفاده کند:
کودکی که شیر کم میخورد و هیچ نوع فر آورده شیری نمی خورد به غذای کمکی از نوع کلسیم، ویتامین D و B احتیاج دارد.
کودک «گیاهخوار» که نه تخم مرغ میخورد نه شیر، نه فرآورده شیری، نه گوشت، نه مرغ و نه ماهی، به غذای کمکی» از کودکی که از خوردن هر نوع میوه و سبزی بطور سیستماتیک خودداری میکند، بهتر است از غذای کمکی» از نوع ویتامین A و C استفاده کند. (بمنظور شناخت نقش عناصر مختلف غذائی و نیازهای روزانه کودک از تولد تا ۶ سالگی).