لکنت زبان کودکان، ده راهکار موثر درمانی

اگر فرزند شما دچار لکنت زبان شده است احتمالا به عنوان پدر یا مادر هم اکنون بسیار نگران هستید لکنت زبان در کودکان اگر ادامه پیدا کند و به سنین بزرگ سالی تسری یابد می تواند موجب بروز مشکلات بزرگی برای فرزند شما شود دامنه این مشکلات می تواند از ارتباطات اجتماعی تا موقعیت های شغلی گسترده باشد اما خوشبختانه بسیاری از موارد لکنت زبان در کودکان تنها بخشی از فرآیند یادگیری و زبان آموزی است.
لکنت زبان در کودکان معمولا از ۱۸ الی ۲۴ ماهگی آغاز میشود و میتواند تا ۵ سالگی کودک ادامه داشته باشد از هر ۲۰ کودک تنها یک کودک است که ناروایی گفتار و یا همان لکنت زبان در او بیش از شش ماه به طول می انجامد , حتی در این صورت نیز دلیلی وجود ندارد که این اختلالات گفتاری تا سنین بزرگ سالی ادامه پیدا کند . نکته مهم در این میان لزوم داشتن آگاهی و اطلاعات در خصوص نحوه مقابله و برخورد با لکنت زبان در کودک مان است , نحوه برخورد صحیح با لکنت زبان نقش بسیار موثری در توقف روند رشد و یا درمان آن دارد. برای آنکه بتوانیم به درمان لکنت زبان در کودک بپردازیم ابتدا لازم است از دلایل و عواملی که موجب لکنت زبان میشوند آگاهی پیدا کنیم.

عواملی که موجب بروز لکنت زبان در کودکان می شوند
الف- عوامل وراثتی
تحقیقات ثابت شده ای در خصوص وجود ژن هایی که باعث بروز لکنت زبان می شوند وجود ندارد اما معمولا موارد مشابهی از لکنت زبان در اقوام و خویشاوندانی که فرزندشان دچار لکنت زبان است وجود دارد.
ب- عوامل بیولوژیک
هرگونه فشار و آسیب به مغز کودک مانند نرسیدن اکسیژن و یا سایر آسیب های هنگام زایمان میتواند به بروز این عارضه در کودکان کمک کند.
پ- عوامل محیطی
در برخی از موارد والدین و مربیان با تشویق کودک به عجولانه صحبت کردن , قطع کردن سخن کودک , فشارهای انضباطی و یا ایجاد خاطره های تلخ برای کودک موجب بروز لکنت زبان در کودک می گردند.
ت- عوامل روان شناختی
احساسات و هیجانات عاطفی نظیر طلاق والدین و نظایر آن میتواند موجب بروز لکنت زبان در کودکان گردد.

نکاتی که رعایت آنها در درمان لکنت زبان کودکان اهمیت دارد
در هنگام درمان لکنت زبان در کودکان می بایست به چند نکته اساسی توجه داشته باشید:
- هرچه فرآیند درمان لکنت زبان در کودکان دیرتر آغاز شود درمان آن دشوار تر خواهد شد پس لازم است که فرآیند درمان را هر چه سریع تر آغاز کنیم .
- برای درمان لکنت زبان در کودکان حتما می بایست محیطی آرام و به دور از تنش ها و اختلافات خانگی برای آنها فراهم کنیم.
- کودکی که تحت درمان لکنت زبان قرار دارد نباید تحت فشارهای شدید انضباطی قرار بگیرد .
- از نگرانی خود بکاهید کودکان موجودات هوشمندی هستند نگرانی شما به سرعت به کودکتان انتقال پیدا می کند و فرآیند درمان لکنت زبان در کودک را با اختلال مواجه می کند .
- جملاتی نظیر آرام تر صحبت کن ، نفس عمیق بکش و… نه تنها هیچ کمکی به روند درمان لکنت زبان در کودک نمی کند بلکه او را نسبت به وجود لکنت زبان آگاه و حساس کرده و نارسایی گفتاری کودک را تشدید خواهد کرد .
- ترس و هیجان موجب تشدید لکنت زبان میشود , در طول دوره درمان لکنت زبان در کودک حتی الامکان می بایست عواملی که موجب ترس و یا هیجان میشوند را از محیط کودک حذف کنید.
- برای کودک هیچگاه دلسوزی نابجا به خرج ندهید این کار به اعتماد به نفس او صدمه خواهد زد .
- هیچگاه به جای او صحبت نکنید و همواره او را تشویق به حرف زدن کنید .
- هرگز از نحوه صحبت کردن او تقلید نکنید حتی زمانیکه می خواهید مشکل صحبت کردنش را توضیح دهید لازم است به اطرافیان نیز متذکر شوید که چنین کاری را انجام ندهند .
- یکی از عواملی که باعث ادامه لکنت زبان در کودکان میشود پایین آمدن اعتماد به نفس است ، شما می بایست به وسیله مسئولیت هایی که بر عهده کودک خود می گذارید حس اعتماد به نفس را در وجودش تقویت کنید افزایش اعتماد به نفس عامل مهمی در درمان لکنت زبان کودکان است .
- با دقت به صحبت های فرزند تان گوش کنید و سعی کنید در هنگام سخن گفتن با او ارتباط چشمی با کودک برقرار کنید در این هنگام نباید نشانه ای از یاس و یا ناامیدی در چهره شما وجود داشته باشد.
- برای درمان لکنت زبان کودک لازم است که پیش از هر چیز خود شما الگویی از آرام و شمرده صحبت کردن باشید.

ده راه کار موثر در درمان نارسایی گفتاری
حال که با تعدادی از نکات ضروری که می بایست در درمان لکنت زبان کودکان رعایت کنیم آشنا شدید. در ادامه به تشریح ده راه کار موثر در درمان نارسایی گفتاری می پردازیم.
۱ - گفتار درمانی
اگر کودک شما دچار لکنت زبان است حتما او را تحت نظر یک پاتولوژیست گفتار قرار دهید. گفتار درمانی مانع از این میشود که لکنت زبان به یک معضل برای کودک تبدیل شود گفتار درمان گران کودک شما را ارزیابی می کنند تا دریابند مشکل لکنت زبان در کودک مشکلی موقت است و یا آنکه میتواند ادامه دار باشد , برای درمان لکنت زبان در کودکان گفتار درمان گران بر روی مهارت هایی که والدین برای حل این مشکل لازم است بیاموزند تمرکز کرده و آن ها را توسعه می دهند.
۲ - رفتار درمانی
رفتار درمانی یکی دیگر از روش های درمان لکنت زبان در کودکان است بارها دیده شده کودکانی که دچار لکنت زبان هستند در هنگام صحبت کردن با عروسک و اسباب بازی خود بدون لکنت زبان و روان سخن میگویند لکنت زبان موجب تشویش , اضطراب و نگرانی در کودکان میشود و همین عوامل لکنت زبان در آنها را تشدید میکند بنابراین رفتار درمانی و غلبه بر این حالات نقش بسیار مهمی در درمان لکنت زبان در کودکان دارد.
۳ - روش جریان هوا
این روش بیشتر برای درمان لکنت زبان در کودکان بالای هفت سال کاربرد دارد اساس این روش بر رها سازی عضلات و کاهش فشار بر اندام گویایی کودک است این امر غالبا با تنظیم ریتم تنفس صورت می پذیرد.
۴ - دستگاه شنیداری ادینبورگ
این دستگاه شامل یک میکروفون , دستگاه ضبط صدا و یک گوشی ست . این دستگاه صدای کودک را ضبط کرده و با چند دقیقه تاخیر در گوش کودک پخش میکند این روش می تواند در درمان لکنت زبان کودکان مفید باشد نشانه های لکنت زبان در گروهی از کودکان با شنیدن صدای برگشت خودشان کاهش پیدا می کند.
۵ - دارو درمانی
از روش های دارویی نیز برای کاهش عوارض و تنش های ناشی از لکنت زبان استفاده میشود اما استفاده از دارو تنها جهت کاهش عوارض و تنش های روانی ناشی از لکنت زبان کاربرد دارد و در درمان قطعی این عارضه موثر نیست.
۶ - خود درمانی
در این روش لکنت زبان بعنوان رفتاری در نظر گرفته میشود که نیاز به اصلاح دارد کودک باید به مرور بتواند رفتارهایی مانند چشمک زدن , تیک زدن و تنش های عضلانی در صورت خود را کاهش دهد بهبود این رفتارها نقش موثری در درمان لکنت زبان در کودکان دارد در این روش جایگزین کردن رفتارهای مثبت و کاستن از هیجان به کودک آموزش داده می شود.
۷ - استفاده از مترونوم
مترونوم دستگاهی ست که در فواصل زمانی معین صدای تیک میدهد و در موسیقی نیز کاربرد دارد این دستگاه میتواند در منحرف کردن ذهن کودک از لکنت زبان خود تاثیر داشته باشد استفاده از این دستگاه اگر توام با در نظر گرفتن پاداش هایی برای لکنت زبان باشد میتواند در درمان لکنت زبان کودکان موثر باشد.
۸ - روشهای گروه درمانی
روشهای درمان گروهی نیز میتواند برای درمان لکنت زبان کودکان مفید باشد در این روش جلسات گفتار درمانی بصورت گروهی برگزار میشود . تحقیقات مختلف کارآیی این روش درمانی را به اثبات رسانده است کودکان وقتی در گروه قرار می گیرند و همراه با گروه شعر و یا آواز میخوانند نشانه های کمتری از لکنت زبان از خود بروز میدهند.
۹ - روش دو جانبه یا مکمل
پایه این روش درمانی بر اثرات متقابل تفکر و گفتار استوار است و معمولا نتایج ثمر بخشی در درمان لکنت زبان کودکان دارد . در این روش به کودک آموزش داده میشود که پیش از شروع صحبت آنچه را که میخواهد بر زبان بیاورد به وضوح در ذهن خود تشریح و تبیین کند و سپس شروع به صحبت کند.
۱۰ - روش سایه به سایه
در این روش فرد درمان گر داستانی را برای کودک از روی یک کتاب میخواند و کودک پس از مدتی که درمان گر تعیین کرد آن کلمات را تکرار میکند . برای موفقیت در این روش لازم است که کودک تمرکز کافی بر روی مطالبی که فرد درمان گر میخواند داشته باشد این روش نیز اگر با تمرکز کافی انجام بپذیرد و کودک بتواند لکنت زبان خود را نادیده بگیرد میتواند روشی موثر در درمان لکنت زبان کودکان باشد.

نقش خانواده در درمان لکنت زبان کودکان
برای کمک به درمان لکنت زبان در کودک تان لازم است بطور مداوم با او گفت و شنود داشته باشید و این کار را با حوصله و اشتیاق انجام دهید شاید گوش دادن به سخنان کودکی ۴ ساله سخت باشد اما لازم است که این کار را انجام دهید و علاوه بر آن کودک را به سخن گفتن تشویق کنید . نکته دیگری که می بایست والدین به آن توجه داشته باشند اینست که درمان لکنت زبان در کودکان فرآیندی زمان بر است و روند بهبودی به تدریج حاصل خواهد شد بنابراین به یاد داشته باشید که لکنت زبان هیچ درمان سریع و معجزه آسایی ندارد اما در نهایت و با سعی و تلاش و استفاده از روشهایی که ذکر شد بهبودی حاصل خواهد شد.