انواع سرفه در کودکان، عوامل ایجاد آن

انواع سرفه که در هر فردی، بخصوص در کودکان، ایجاد می‌شود عوامل مختلف و راهکارهای درمانی متفاوتی نیز دارد.
کودکان زمانی سرفه می‌کنند که فضای داخلی نای ملتهب شده باشد. این اتفاق معمولا زمانی می‌افتد که کودک مریض است یا بدن با بیماری مبارزه می‌کند و خلط زیادی ایجاد می‌شود. سرفه معمولا علامت عفونت تنفسی است؛ اما ممکن است بر اثر سایر بیماری‌های تنفسی مثل آسم ایجاد شود.
سرفه، رفلکس یا واکنش بسیار مهمی است، چراکه خلط‌های اضافی را از بین می‌برد و به هوا اجازه می‌دهد که به راحتی از طریق نای در شش‌ها جریان پیدا کند و به کودک کمک می‌کند تا نفس بکشد.
سرفه کودک زمانی بدتر می‌شود که دراز کشیده باشد. در این شرایط خلط در پشت گلو جمع می‌شود. کودکان به جای اینکه خلط را تف و از گلو خارج کنند، معمولا تمایل دارند آن را ببلعند. این امر می‌تواند موجب ناراحتی معده یا استفراغ شود. به‌خصوص زمانی که بی‌امان سرفه می‌کنند. خلط همچنین می‌تواند در مدفوع کودک دیده شود.
کودکانی که سرفه می‌کنند، اغلب علائم دیگری مثل تب، آبریزش بینی یا مشکل تنفسی نیز دارند. یادداشت علائم دیگر نیز می‌تواند به تشخیص بیماری کودک کمک کند.

انواع سرفه
چهار نوع متفاوت سرفه وجود دارد:
- سرفه خشک
- سرفه مرطوب
- سرفه خروسک
- سیاه سرفه
سرفه خشک
این نوع سرفه کوتاه و مکرر است و معمولا در اثر عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (بینی و گلو) مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد می‌شود. سرفه خشک معمولا در اتاق گرم یا بعد از دراز کشیدن بدتر می‌شود.
این نوع سرفه ممکن است نشانه اولیه عفونت در دستگاه تنفسی تحتانی باشد، مثل برونشیت (التهاب کوچک‌ترین راه‌های هوایی در ریه‌ها) یا ذات‌الریه (التهاب بافت ریه).
از سایر علل این نوع از انواع سرفه می‌توان به آسم (که ابتدا به شکل سرفه‌های خشک شبانه ظاهر می‌شود) و قرار گرفتن در معرض دود سیگار اشاره کرد.
سرفه خروسک
خروسک نوعی بیماری است که باعث بروز سرفه‌های شدید و خشک می‌شود و صدای آن شبیه صدای خوک آبی است. خروسک در کودکان باعث تورم در قسمت بالایی نای می‌شود که معمولا دلیل آن، عفونت ویروسی است.
محل تورم، زیر پرده‌های صوتی است و باعث ایجاد سرفه خروسک می‌شود. کودکی که خروسک دارد، ممکن است هنگام تنفس صدای زیری داشته باشد که با عنوان «سوت تنفسی» شناخته می‌شود.
سرفه مرطوب
سرفه مرطوب به دلیل ترشحات مایع و خلط موجود در دستگاه تنفسی تحتانی (نای و ریه‌ها) ایجاد می‌شود. علل شایع سرفه مرطوب عفونت و آسم است. این سرفه خلط را از دستگاه تنفسی تحتانی بیرون می‌کشد.
سیاه سرفه
کودکی که سیاه سرفه می‌گیرد، علائمی شبیه به سرماخوردگی معمولی دارد؛ اما به تدریج سرفه بدتر، شدیدتر و سریع‌تر می‌شود، به‌خصوص شب‌ها. این نوع از انواع سرفه را می توان یکی از بدترین سرفه ها در کودکان توصیف کرد.
در هر بار حمله‌ سرفه، فرد ۵ الی ۱۵ سرفه بریده بریده و پی در پی می‌کند. بعد از سرفه کودک نفس عمیقی می‌کشد و گاهی این تنفس صدایی شبیه خس خس دارد.
سرفه تند از انواع سرفه هایی است که می‌تواند به مشکلات تنفسی منجر شود و رنگ کودک ممکن است به دلیل کمبود موقتی اکسیژن، کبود گردد.

عوارض انواع سرفه‌
یک دلیل خطرناک برای انواع سرفه این است که چیزی در گلو یا نای کودک گیر کرده باشد. اگر کودک شما ناگهان شروع به سرفه کند و به نظر برسد مشکل جدی در تنفس دارد، یا گلویش را با دست‌هایش بگیرد، حتما چیز کوچک یا تکه‌ای سفت از غذا در نای او گیر کرده است.
در کودکان بالای یک سال می‌توانید مانور هایملیک (فشار دادن شدید و ناگهانی شکم، درست زیر جناق سینه) را اجرا کنید. در غیر این صورت، اگر شرایط زیر به وجود آمد، با اورژانس تماس بگیرید:
- از تولد کودک‌تان کمتر از یک ماه گذشته باشد؛
- اختلال تنفسی آشکاری داشته باشد که علت آن گرفتگی بینی نباشد؛
- کودک دچار اسپاسم یا بیهوشی (از دست دادن هوشیاری) شود؛
- اطراف لب‌ها، دهان و ناخن‌هایش کبود شود؛
- هنگام سرفه خون بالا بیاورد؛
- حرکت کودک کمتر از حالت نرمال باشد؛
- کودک تشنج کند.
اگر مطمئن هستید که کودک‌تان در حال خفگی نیست، بررسی کنید ببینید آیا علائم جدی دیگر وجود دارد؟ اگر کودک شما علائم زیر را داشت، برای همین امروز از پزشک وقت بگیرید:
- استفراغ کند یا در قفسه سینه درد داشته باشد؛
- آسم یا واکنش آلرژیک داشته باشد؛
- عفونت سینوسی داشته باشد؛
- بیش از ۷۲ ساعت تب بالای ۱۰۰ درجه فارنهایت (۳۷٫۷ درجه سانتی‌گراد) داشته باشد؛
- یک الی ۳ ماهه باشد و بیش از ۷۲ ساعت سرفه کند؛
- از افزایش یا مداوم شدن سرفه‌ها به مدت بیش از ۳ هفته رنج ببرد.

درمان انواع سرفه
اگر کودک‌تان سرفه می‌کند، می‌توانید برای درمان یکی از روش‌های زیر را انتخاب کنید:
۱.مایعات زیادی به فرزندتان دهید
این کار از غلیظ شدن خلط جلوگیری می‌کند. مایعات گرم یا سوپ درد گلو و سوزش قفسه‌ی سینه را تسکین می‌دهد و همچنین می‌تواند باعث خشک کردن و از بین بردن خلط شود.
۲. اجازه دهید کودک هوای مرطوب (هوایی که رطوبت دارد) استنشاق کند
بخار آب باعث کاهش سرفه می‌شود. این کار می‌‌تواند به روش‌های زیر انجام شود:
- در اتاق کودک از دستگاه بخور و رطوبت‌ساز استفاده کنید؛
- شیر آب گرم را باز کنید و در حمام را ببندید؛ زمانی که حمام پر از بخار شد، با کودک‌تان به داخل حمام رفته و حدود ۱۰ دقیقه بنشینید. در این مدت می‌توانید برایش کتاب یا آواز بخوانید تا حوصله‌اش سر نرود و احساس آرامش کند؛
- حوله مرطوبی در اتاق کودک قرار دهید.
۳. اگر کودک سرفه خشک یا خروسک داشت، اجازه دهید هوای خنک استنشاق کند
نفس کشیدن در هوای خنک، تورم دستگاه تنفسی را کاهش می‌دهد و درنتیجه باعث کم شدن سرفه می‌شود. شما می‌توانید این کار را به روش‌های مختلف انجام دهید:
- پنجره را باز کنید تا کودک بتواند هوای سرد و مرطوب استنشاق کند؛
- حین حرکت ماشین، پنجره‌ها را باز کنید تا هوای خنک و مرطوب وارد شود؛
- در یخچال یا فریزر را باز نگه دارید تا کودک بخار ناشی از هوای مرطوب آن را استنشاق کند.
کودک مبتلا به سرفه خشک نباید ورزش کند. سرفه کودکان بزرگ‌تر معمولا بعد از فعالیت‌های بدنی تشدید می‌شود.
۴. داروهای ضدسرفه به کودک بدهید (اگرچه ممکن است موثر نباشد)
دو نوع داروی ضدسرفه وجود دارد:
- شربت سینه (داروی خلط‌‌آور) که به از بین بردن خلط در سرفه‌های مرطوب کمک می‌کند؛
- داروهای کاهنده سرفه که از رفلکس سرفه در سرفه‌های خشک جلوگیری کرده و باعث می‌شود شب خواب راحتی داشته باشد.
این داروها نباید برای سرفه‌های مرطوب استفاده شود، چون برای خارج کردن خلط، فرد باید سرفه کند. همچنین این دارو نباید برای بچه‌های زیر ۱۲ سال مورد استفاده قرار گیرد.
۵. واکسن DTap برای کودکان و TDap برای بزرگ‌سالان
هرچند با واکسیناسیون هم گاهی کودکان به نوع خفیف این بیماری مبتلا می‌شوند اما نوزادانی که در برابر بیماری ایمن نشده‌اند، مستعد ابتلا به عفونت هستند. مثلا بزرگسالان و نوجوانانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. افرادی که واکسینه نشده‌اند، به راحتی می‌توانند عفونت را بین دیگران گسترش دهند.